ایران نوشت: نخستین ساعات چهارشنبه گذشته شرکت فیسبوک اعلام کرد صد‌ها صفحه عمومی وابسته به کاربران ایرانی و روسی را از شبکه‌های اجتماعی تحت مالکیت خود شامل فیسبوک و اینستاگرام حذف کرده است و با فاصله زمانی کوتاه، توئیتر نیز طی بیانیه‌ای مجزا توضیح داد ۲۸۴ صفحه کاربری مختص ایرانیان را به حالت تعلیق درآورده است.
به گفته فیسبوک، در این اقدام ۶۵۲ صفحه عمومی با اصلیت ایرانی و روسی بدون اطلاع صاحبان آنها حذف شدند و شبکه اجتماعی مذکور علت این کار را رفتار‌های هماهنگ نامعتبر و تلاش برای اثرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری امریکا اعلام کرد که البته در بیانیه اولیه نام و مشخصات مربوط به صفحات مذکور یا مدیران آنها اعلام نشد. فیسبوک به عنوان توسعه دهنده بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان ادعا کرد که با اتفاق مذکور انتشار هرگونه اطلاعات از سوی کاربران ایرانی و روسی را مدیریت می‌کند تا احتمال انتشار اخبار جعلی یا ناموثق گرفته شود و از این طریق پلتفرم مذکور در قالب یک خبرگزاری قابل اعتماد فعالیت‌های خود را دنبال کند. ولی پشت پرده این اقدام سیاسی دو شبکه اجتماعی بزرگ در واقع چه بوده است؟
فیسبوک
پس از اتمام انتخابات ۲۰۱۶ امریکا و برگزیده شدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس جمهوری، موج گسترده انتقادات به شرکت فیسبوک وارد شد و با فراگیر شدن این قبیل اخبار در رسانه‌ها، کنگره ایالات متحده دستوری را صادر کرد تا عملکرد بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان در زمینه نشر اخبار و مدیریت افکار عمومی تغییر کند و به پیوست آن فیسبوک موظف شد تعداد زیادی از صفحات عمومی که تصور می‌شد با روسیه در ارتباط هستند و بر روند انتخابات ریاست جمهوری امریکا تأثیر گذاشته‌اند را حذف یا تعلیق کند.
با این وجود اخباری که در ماه‌های اخیر منتشر شد، نشان داد دولت امریکا برای مدیریت محتوا در شبکه‌های اجتماعی اندکی دیر عمل کرده است و طولی نکشید که نخستین اخبار در زمینه فروش اطلاعات شخصی و محرمانه کاربران به مؤسسه تحقیقاتی «کمبریج آنالیتیکا» منتشر شد.
شرکت بریتانیایی «کمبریج آنالیتیکا» که نام آن به رسوایی‌های اخیر فیسبوک گره خورده است، در دوران انتخابات ریاست جمهوری امریکا اطلاعات بیش از ۸۷ میلیون کاربر فعال فیسبوک را مورد سوء استفاده قرار داد و با مدیریت آنها به نفع خود، شرایط لازم برای پیروزی ترامپ در انتخابات را فراهم کرد.
رسوایی‌های فیسبوک در این زمینه پس از آن مشخص شد که یک شرکت دیگر به نام «گلوبال سایِنس ریسرچ» با دسترسی به کاربران فیسبوک، اطلاعات شخصی آنها را در قالب داده‌های مجزا بدون جلب رضایت آنها در اختیار شرکت «کمبریج آنالیتیکا» قرار داد و بررسی‌های آتی پلیس مشخص کرد این داده‌ها با هدف تبلیغ برای کارزار انتخاباتی ترامپ مورد استفاده قرار گرفت تا در نهایت او به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهوری امریکا برگزیده شود.
با انتشار عمومی اخبار مربوط به تبانی فیسبوک و کمبریج آنالیتیکا، «مارک زاکربرگ» بنیانگذار و مدیرعامل شبکه اجتماعی فیسبوک که هم اکنون بیش از ۲.۲۳ میلیارد کاربر جهانی را در زیرمجموعه خود قرار داده است، از تمامی آنها عذرخواهی کرد و با حضور در کنگره امریکا، توضیح داد سیاست‌های حفظ اطلاعات کاربران را تغییر می‌دهد و با حذف صفحات بی‌هویت و ناشران اخبار جعلی سعی می‌کند از این پس اثرات مثبت و بهتری برجا بگذارد. با بالا گرفتن این رسوایی‌ها او طی ماه آوریل به مدت دو روز در جلسات کنگره امریکا حاضر شد و به پرسش نمایندگان و سناتور‌ها پاسخ داد.
اگرچه شرکت «کمبریج آنالیتیکا» در نخستین اقدام خود تمامی اتهامات مطرح شده را رد کرد و عملکرد خود را قانونی خواند، ولی طولی نکشید که این شرکت به صورت رسمی تعطیل شد و به فعالیت‌های تحلیلی و تحقیقاتی خود در حوزه اطلاعات پایان داد.
اتهامات
خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع آگاه توضیح داد که فیسبوک و توئیتر همچنان در حال ادامه بررسی‌های خود هستند تا در صورت تأیید، محتوای برخی صفحات منصوب به ایرانیان به آنها بازگردانده شود و محتوای دیگر صفحات وابسته به گروه‌های مرتبط با روس‌ها که در عملیات‌های اطلاعاتی حضور داشتند، به حالت تعلیق درآید.
«ناتانیل گلیچر»، مدیر بخش سیاست‌های امنیت سایبری فیسبوک در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه ادعا کرد محتوای موجود در صفحات حذف شده، کاربران این شبکه اجتماعی در انگلستان، امریکای لاتین، خاورمیانه و ایالات متحده را مورد هدف قرار داده بود.
در این میان برخی منابع آگاه اظهار داشتند حساب‌های کاربری حذف شده فعالیت‌هایی را در حمایت از توافق هسته‌ای علیه رژیم اشغالگر صهیونیست انجام داده است.
پایگاه خبری تایمز وابسته به رژیم صهیونیستی نیز به نقل از شرکت امنیتی «فایرآی» توضیح داد حساب‌های کاربری حذف شده با هدف ارتقای منافع سیاسی ایران در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کردند و مضامین ضدسعودی، ضداسرائیلی، حمایت از فلسطین و حمایت از توافق هسته‌ای ایران در آنها به چشم می‌خورد. در این میان برخی سایت‌های فعال در حوزه امنیت سایبری نیز اظهار داشتند صفحات حذف شده، فعالیت‌های تبلیغاتی علیه عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی را دنبال می‌کرده است.
با انتشار این اخبار، شرکت توئیتر در حساب کاربری رسمی «امنیت توئیتر» پیامی را با محتوای زیر به انتشار رساند: «ما امروز با همکاری همتایان صنعتی خود ۲۸۴ حساب کاربری در شبکه اجتماعی توئیتر را که در فعالیت‌های اطلاعاتی همکاری کرده بودند، مسدود کردیم. بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته موجود، به نظر می‌رسد بسیاری از این حساب‌های کاربری اصالتاً به ایران ارتباط داشته باشد.»
اقدام مشترک فیسبوک و توئیتر یک روز پس از آن صورت گرفت که سه‌شنبه گذشته مایکروسافت به عنوان بزرگ‌ترین شرکت نرم‌افزاری جهان اعلام کرد تلاش‌های روسیه برای هک کردن سامانه رایانه‌ای وابسته به گروه‌های سیاسی ایالات متحده در ماه‌های منتهی به انتخابات میاندوره‌ای کنگره امریکا را کشف کرده است. در پی این خبر مایکروسافت توضیح داد در پی اقدامات خود یک گروه مرتبط با دولت روسیه را شناسایی کرده است که با راه‌اندازی سایت اینترنتی جعلی دو مرکز تحقیقاتی وابسته به حزب محافظه‌کاران امریکا را مورد هدف قرار داده‌اند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در این خصوص توضیح داد هکر‌های مرتبط با واحد اطلاعات نظامی روسیه یک سایت اینترنتی دیگر مشابه وب سایت مجلس سنای امریکا راه‌اندازی کرده‌اند و به گفته آنها، این تلاش روسیه ۱۰ روز پس از آن شناسایی شده است که دولت ترامپ در مورد قصد مسکو برای تضعیف انتخابات کنگره هشدار داد و تأکید کرد اقدامات گسترده برای محافظت از انتخابات مذکور انجام می‌دهد.
واکنش ایران
به دنبال اقدامات فیسبوک و توئیتر، مدیر بخش مطبوعات هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد ادعای دو شرکت امریکایی مذکور علیه ایران را سوء استفاده واشنگتن از بستر رسانه‌های اجتماعی خواند. وال استریت ژورنال گزارشی را به نقل از «علیرضا میریوسفی» مدیر بخش مطبوعات هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد منتشر کرد. به نوشته این روزنامه، میریوسفی ادعا‌های دو شبکه اجتماعی یاد شده را مضحک خواند و از اقدام مذکور به عنوان بخشی از اقدام‌های امریکا برای تغییر نظام در ایران یادکرد. او گفت: «این اقدامات سوء استفاده از بستر رسانه‌های اجتماعی است.»
با همه این توضیحات دو شرکت امریکایی فیسبوک و توئیتر اعلام کردند که بررسی‌های آنها برای مشخص شدن نحوه فعالیت صفحات اجتماعی مسدود شده همچنان ادامه دارد و حتی احتمال می‌رود در آینده تعداد این صفحات افزایش یابد.
گفتنی است در آخرین لحظات تنظیم این گزارش شرکت گوگل نیز اعلام کرد که ۳۹ کانال یوتیوب، ۶ وبلاگ و ۱۳ حساب کاربری در گوگل پلاس را به بهانه ارتباط آنها با شبکه رادیو و تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی ایران را مسدود کرده است.
