کدام کشورها چای ایرانی می‌خورند؟

۵۶ درصد از چای صادراتی ایران به مقصد جمهوری آذربایجان رفته و مابقی آن به کشور‌هایی مانند ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکیه صادر می‌شود.

به گزارش ایسنا، آمار‌های رسمی منتشر شده اطلاعاتی درباره وضعیت صادرات چای ایرانی در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. اگرچه این آمار‌ها در یازدهمین ماه سال ۱۳۹۶ منتشر شده، اما نکاتی قابل تامل دارد.

حذف برخی کشور‌ها از بازار‌های صادراتی ایران

براساس آمار‌های منتشر شده صادرات چای ایرانی در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ با افت و خیز‌هایی همراه بوده است، اما هیچ‌گاه حجم صادرات این بخش به ۴۰ میلیون دلار هم نرسیده است، در واقع به استناد آمار می‌توان گفت که سال ۱۳۹۳ سالی بود که صادرات این بخش از نظر ارزش در اوج قرار داشته و در نهایت به ۳۶.۷ میلیون دلار رسید.

در این سال صادرات وزنی نیز بیش از ۳۴ هزار تن بود، اما در سال گذشته تنها ۲۰ میلیون دلار چای به وزن ۱۴ هزار تن صادر شده است که این رقم در قیاس با یک سال قبل از آن از نظر ارزش حدود ۵۰ درصد کاهش داشته است از نظر وزن نیز کمی کمتر از ۵۰ درصد شاهد کاهش حجم صادرات بوده‌ایم.

از ترکیه، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و آذربایجان به عنوان بازار‌های هدف سال گذشته یاد شده است که در سال‌های قبل نیز ترکیب کشور‌های هدف این بخش تقریبا مشابه بوده است. البته در برخی سال‌ها کشور‌هایی مانند روسیه، آلمان، اندونزی، افغانستان، عراق، امارات متحده عربی و حتی هند نیز جزو بازار‌های صادراتی ایران بوده‌اند. به استناد آمار‌های موجود در سال گذشته ۵۶ درصد از چای ایرانی به جمهوری آذربایجان، ۱۵ درصد تاجیکستان، ۱۴ درصد ازبکستان، ۱۱ درصد ترکمنستان و چهار درصد به ترکیه صادر شده است.

واردات ۲۴۸ میلیون دلاری انواع چای

به استناد آمار‌های موجود بازار واردات چای ایران بیش از همه در اختیار کشور امارات قرار دارد و هند به عنوان بزرگترین تولیدکننده چای دنیا در رده دوم واردات کشور قرار می‌گیرد. بدین ترتیب سهم کشور‌های وارد کننده چای به ایران در سال ۱۳۹۵ عبارت بوده از امارات متحده (۵۲ درصد)، هند (۴۱ درصد)، کنیا (چهار درصد)، ترکیه (دو درصد) و سریلانکا (یک درصد).

طبق آمار‌های موجود می‌توان گفت: سال گذشته یکی از سال‌هایی بوده است که واردات انواع چای به کشور رونق نسبی داشته و ۵۳ هزار و ۷۰۰ تن انواع چای به ارزشی بالغ بر ۲۴۸ میلیون دلار وارد کشور شده است که این رقم در قیاس با ارزش صادرات بیش از ۱۲ برابر بیشتر است. این در حالی است که میزان واردات حجمی چای در سال ۱۳۹۴ معادل ۵۱ هزار تن بوده است.

اما در کنار کاهش صادرات و افزایش واردات، طبق این آمار‌ها میزان تولید برگ سبز چای در سال گذشته ۱۲۰ هزار تن بوده است که این رقم در قیاس با مدت مشابه سال قبل حدود دو برابر رشد داشته و از ۷۰ هزار تن به این رقم رسیده است.

طبق آمار‌های جهانی نیز در سال ۲۰۱۶ میلادی ارزش صادرات چای در کل دنیا رقمی بالغ بر هفت میلیارد و ۳۲۱ میلیون دلار بوده است.

مشکلات تولید و صادرات چای

ناگفته پیداست سر راه صادرات چای ایرانی و همچنین تولید آن مشکلات متعددی وجود دارد. از جمله مشکلات حوزه تولید چای می‌توان به مواردی مانند راندمان پایین تولید، کوچکی و پراکندگی باغ‌های چای، فاصله نامناسب این باغ‌ها تا کارخانه‌های چایسازی دانست که سبب فشردگی و گرم شدن برگ‌های چای و کاهش کیفیت آن‌ها می‌شوند، اشاره کرد.

از جمله مشکلات موجود در صادرات چای نیز می‌توان به بحث قاچاق گسترده این محصول به کشور اشاره کرد که وضعیت بازار داخلی و صادرات را مخدوش کرده است. از سوی دیگر محدود بودن بازار‌های صادراتی و بالا بودن تعرفه‌های گمرکی چای خشک و عدم ثبات قیمت در بازار‌های صادراتی از دیگر مواردی است که سر راه صادرات انواع چای ایرانی سد ایجاد می‌کند.