«صندلی‌های خالی خودروی شخصی‌تان را بفروشید» این جمله، شروع یک کسب‌وکار تازه در ایران است. حالا با شروع سال تحصیلی جدید، دانشجویان زیادی بین شهرهای مختلف جابه‌جا می‌شوند. الگوی ساده این کسب‌وکار به دانشجویان دارای خودروی شخصی اجازه می‌دهد که به جای رفت‌وآمد به صورت تک‌سرنشین، صندلی‌های خالی‌شان را به سایر دانشجویان بفروشند.
آنها در یک پایگاه اینترنتی مقصد، ساعت حرکت و قیمت صندلی‌شان را اعلام می‌کنند و دانشجویان متقاضی بدون خودرو، اعلام آمادگی می‌کنند. قیمت صندلی‌ها هم توافقی است و هیچ قانونی برای آن وجود ندارد. قیمت‌ها ممکن است از ٤٠هزارتومان شروع شده و به نرخ‌های بلیت هواپیما برسد! مدیران این کسب‌وکار درباره عواملی که ممکن است قیمت‌ها را بالا ببرد، به «شهروند» می‌گویند؛ مدل خودرو، امکانات و مسیر عوامل تأثیرگذار در تعیین قیمت‌هاست. با این وجود عده‌ای هم هستند که صندلی‌های خود را به رایگان دراختیار سایر دانشجویان قرار می‌دهند. این دسته از دانشجویان معتقدند واگذاری صندلی‌هایشان را بیشتر با هدف نجات محیط‌زیست انجام داده‌اند و نگاه درآمدی ندارند. امین سعدآباد مدیر بخش بازاریابی این کسب‌وکار تازه به «شهروند» توضیح می‌دهد، چه این کار با نگاه درآمدی باشد یا نه، نتیجه آن به نفع اقتصاد ملی است؛ زیرا از شمار سفرهای تک‌سرنشین کم می‌کند. این اتفاق به معنی مصرف بنزین کمتر، استهلاک کمتر راه‌ها، کاهش تصادفات و ترافیک و حتی به نفع اقتصاد خانوار است. بنا به گفته عباس آخوندی وزیر راه‌وشهرسازی براساس آخرین مطالعاتی که در سال ٨٦ انجام شده است، تصادفات رانندگی در ایران ١٨هزارمیلیارد تومان هزینه اضافه به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند و انجمن اقتصاد شهری ایران تأکید می‌کند که آلودگی هوا سالانه حدود ٦,٥هزارمیلیارد تومان زیان مالی به کشور وارد می‌کند. این ارقام درحالی عنوان می‌شود که از سایر زیان‌های اقتصادی تردد بالای خودروی شخصی درکشور چشم‌پوشی کنیم.
کسب‌وکار آنها از یک استارتآپ کلید خورده است. استارت‌‌آپ‌ها که درواقع تشکل‌هایی برای طرح و حمایت از ایده‌های کارآفرینی جذاب هستند. البته صاحبان این ایده به «شهروند» می‌گویند، مدل کاری‌شان از حدود ٣دهه پیش در دنیا ایجاد شده و ایده آن با طرح مسأله بحران انرژي در آمریکا نشأت گرفته است. این ایده از صندلی‌های خالی خودروهای شما پول‌سازی می‌کند، اما این پول‌سازی چند بعد قابل توجه دیگر نیز دارد، از منافع آن به اقتصاد ملی و محیط‌زیست گرفته تا کمک به اقتصاد خانواده و پیداکردن دوستان جدید. استارت‌‌آپی که شاید بیشتر از هر قشری، برای دانشجوها مناسب است. به اشتراک گذاشتن مسیر خود با فرد دیگر، پیدا کردن دوست‌های تازه، نجات دادن کلانشهر‌ها از هجوم خودروهای تک‌سرنشین درعین درآمدزایی، مجموعه کامل و بی‌نقصی به نظر می‌رسد اما امنیت مسافرین و راننده‌ها اما کجای داستان قرار دارد؟ مدیر بازاریابی این کسب‌وکار از صفر تا ١٠٠ شغل تازه بازار کار ایران می‌گوید.
نقطه شروع ماامین سعدآباد مدیر بخش بازاریابی این کسب‌وکار به «شهروند» می‌گوید: ما یک تیم به نام «هم‌پا» بودیم. سال گذشته ایده را مطرح کرده و مقدمات اولیه کار را فراهم کردیم. پس از آن در مسابقه یک شرکت حامی کارآفرینان و سرمایه‌گذار حضور پیدا کردیم. این شرکت درواقع به استارت‌آپ‌های تازه‌کار شتاب‌دهی می‌کند. درمسابقه این شرکت به‌عنوان یکی از ٢٠ تیم برتر انتخاب شدیم. شرایط به نوعی فراهم شد که با گروه دیگری نیز ادغام شدیم و حالا ٦ماهی است به صورت جدی شروع به کار کرده‌ایم.
از سفرهای رایگان تا بین‌شهری‌های ٥٠هزار تومانیاستاندارد خاصی برای تعیین قیمت صندلی خالی خودروها وجود ندارد. مدیر بازاریابی کاروانرو می‌گوید: واقعیت این است که امکان قانونگذاری خاصی برای قیمت‌ها وجود ندارد، چون خودروها با هم خیلی متفاوتند. نمی‌توان انتظار داشت راننده یک بنز به اندازه راننده یک پراید، درخواست کرایه کند. تیم کاروانرو اما همیشه بهترین قیمت‌ها را به‌عنوان پیشنهاد به راننده ارایه می‌دهد. درحال حاضر هم سفرهای رایگان، با هدف کمک به محیط‌زیست وجود دارد؛ هم سفرهای بین‌شهری ٤٠ تا ٥٠هزارتومانی. عمومیت قیمت‌ها اما طبق نرخ کرایه تاکسی مسیرهای فوق و منصفانه تأیید شده است.
روزانه ١٠٠هزار دانشجو در تهران جابه‌جا میشوندبه گفته سعدآباد، روزانه بین ٥٠ تا ١٠٠هزار دانشجو از تهران به حومه یا برعکس، در سفر هستند. مدیران این کسب‌وکار به آنها کمک می‌کنند تا دانشجوهای هم‌مسیر همدیگر را پیدا کنند. علاوه بر تبلیغات اینترنتی آنها قصد دارند با دانشگاه‌ها و دانشجویان نیز وارد مذاکره شوند. از طرفی مدیران این سایت ادعا می‌کنند با هزینه پایینی که به‌عنوان کرایه این صندلی‌ها معمول است و مقایسه آن با کرایه اتوبوس‌های بین‌شهری، قطار یا هواپیما به راحتی می‌توان متوجه شد دانشجویان می‌توانند هفتگی و ماهانه مبلغ قابل توجهی پس‌انداز کنند.
هویت مسافر و راننده را بررسی میکنیمبا این حال بحث امنیت در این مدل سفرها موضوع مهمی است که از قلم نیفتاده است. سعدآباد درباره راهکارهای مختلف تأمین امنیت مسافران این استارتآپ می‌گوید: تأیید شماره تلفن راننده و مسافر، ابتدایی‌ترین آزمون سایت ماست. البته این نکته را بگویم که عضویت اعضا در سایت اینترنتی را بدون دریافت عکس از کارت ملی‌شان، تأیید نمی‌کند. بعد از این مرحله عکس کارت ملی با عکس پروفایل متقاضی کنترل می‌شود و کارشناسانی از سایت این کسب‌وکار، صحت هویت افراد را مورد بررسی قرار می‌دهند. این فرآیند از کنترل مشخصات صاحب پروفایل با تمام حساب‌های اینترنتی فرد شروع می‌شود تا استعلام هویت صاحب شماره تلفن. به جز این افراد متقاضی یعنی راننده و مسافر می‌توانند در شبکه‌های مجازی با هم دوست شوند و با کنترل سابقه فرد، دیدگاه‌ها و زندگی مجازی‌اش مسائل بیشتری درباره او بدانند. گرفتن چند تضمین نهایی از مسافر و راننده قدم آخر است و بعد از آن مسافران و راننده می‌توانند درچند نوبت با هم همسفر شوند.
اگر برای مسافر یا راننده مشکلی پیش بیاید...طرف حساب متخلفان، قانون است. امین سعدآباد به «شهروند» می‌گوید: ما اطلاعات کاربر متخلف را دراختیار مراجع قانونی قرار می‌دهیم. با توجه به این‌که این کسب‌وکار، مرحله به مرحله پیشروی خود را به صورت قانونی پشت سر گذاشته است، می‌توانیم به کاربران این اطمینان را بدهیم که متخلفان به مراجع قضائی تحویل داده می‌شوند. البته این سایت گزینه‌های دیگری نیز دارد؛ مثلا خانم‌ها می‌توانند تقاضای خود را تنها به خانم‌های دیگر ارایه دهند و هیچ متقاضی مردی درخواست آنها را مشاهده نکند.
رایگان شروع کردهایمعضویت و استفاده از مزایای این کسب‌وکار درحال حاضر رایگان است و البته در آینده ممکن است روش‌هایی برای درآمدزایی از آن درنظر گرفته شود. امین سعدآباد، مدیر بازاریابی کاروانرو می‌گوید: هدف ما از راه‌اندازی این سایت راه‌اندازی یک حرکت فرهنگی بود. استفاده بهینه از خودروهای تک‌سرنشین و معاشرت بیشتر و دوستانه‌تر مردم در مسیرهای مشترک، دستاورد اصلی ما خواهد بود. وی می‌گوید: شاید در آینده برای تأمین برخی هزینه‌های مالی حق کمیسیون ناچیزی برای سایت درنظر گرفته شود، اما فعلا استفاده از خدمات‌شان رایگان است.
