دختر‌ها زیر ذره بین

روز دختر امسال کمی متفاوت‌تر از سال‌های گذشته در ایران از راه رسید؛ امسال بر خلاف همیشه که این روز با همایش‌ها و سخنرانی‌های مسئولان درباره وضع دختران ایرانی و فعالیت‌های سازمان‌های مختلف درباره آنها برگزار می‌شد، بخش دیگری از زندگی زنان جوان ایرانی هم دیده شد؛ کسانی که دچار آسیب‌های اجتماعی‌اند و آن‌طور که مسئولان سازمان بهزیستی می‌گویند، تعدادشان روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود. همایش نقش سلامت روانی - اجتماعی دختران در توسعه اجتماعی هم که دیروز توسط مسئولان بهزیستی برگزار شد، محلی شد برای اعلام آمارهای مختلف درباره وضع آسیب‌های اجتماعی در میان دختران ایرانی.

مهمترین آمارها را دیروز مدیر کل بهزیستی استان تهران در این‌باره اعلام کرد. «احمد دلبری» دیروز از آمار دختران فراری گفت و اعتیاد در میان زنان. او گفت که آمار فرار دختران از منازل رو به افزایش است و سن اعتیاد در دختران روزبه‌روز درحال کاهش: «سالانه آمار فرار دختران از منزل ۱۰ تا ۱۵‌درصد افزایش و سن اعتیاد در دختران روز به روز کاهش پیدا می‌کند. کمتر از ۱۰‌درصد اعتیاد در زنان است و دو زنگ خطر در بحث اعتیاد داریم به‌طوری که یکی کاهش سن اعتیاد در دختران و دوم تغییر نوع مصرف مواد در دختران از سنتی به صنعتی است.»  او با بیان این‌که باید اعتیاد را از یک مسأله امنیتی به اجتماعی تبدیل کنیم، گفت:  «دولت و دستگاه‌ها باید در این‌باره اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.»

 مدیرکل بهزیستی استان تهران با بیان این‌که فرار از منزل دختران در سنین نوجوانی و جوانی انجام می‌شود، ادامه داد:  «در این باره استانداری و بهزیستی طرحی را در دست اجرا دارند که در جهت توانمندسازی خانواده‌ها و همچنین اجرای طرح پیوست خانواده در بهزیستی هستیم که البته این طرح چند‌سال قبل در شورایعالی انقلاب فرهنگی مطرح شد اما کامل نشده و بهزیستی آمادگی احیا و پیگیری آن را دارد. روند فرار دختران رو به افزایش است و هر‌ سال ۱۰ تا ۱۵‌درصد شاهد افزایش فرارها در رنج سنی ۱۴ تا ۱۸‌سال هستیم.»

دلبری در ادامه از طرحی گفت که با همکاری شهرداری در مورد نوجوانان انجام شده است: «این طرح درباره اختلالات روانی افراد بالای ۱۵‌سال انجام شده به‌طوری که در آن مشخص شد که ۳۸‌درصد زنان و ۲۸‌درصد مردان بالای ۱۵‌سال دارای اختلال روانی‌اند.»  مدیرکل بهزیستی استان تهران ادامه داد: «بر اساس آمارها ۱۲‌میلیون نفر، حدود ۳۰‌درصد جمعیت کشور ما را جوانان ۱۵ تا ۲۹‌سال تشکیل می‌دهند که تعداد آنها قابل توجه است و جوانان می‌توانند در توسعه کشور نقش موثری داشته باشند که اگر به آنها توجه نشود، می‌تواند برعکس باشد.» او گفت: «سلامت در سه بعد جسمی، روانی و اجتماعی تعریف شده اما در ایران کمتر به بخش اجتماعی آن پرداخته شده است.  البته در سال‌های گذشته در وزارت بهداشت و رفاه اقداماتی در حوزه روانی انجام شده است که باید افزایش پیدا کند.» به گفته او، مسائل روانی- اجتماعی منجر به مرگ‌ومیر نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به انزوا، آسیب‌های اجتماعی و طرد اجتماعی در جوانان شود: «در بعضی از بیماری‌ها بحث‌های روانی، آسیب‌های جدی ایجاد می‌کند و در ایران نیز در حوزه روانی- اجتماعی مغفول مانده‌ایم به‌طوری که برنامه‌هایی که طی سال‌های گذشته انجام شده، یا ناکارآمد بوده یا به درستی انجام نشده است. به همین منظور باید به دنبال اقدامات پیشگیرانه در بروز آسیب‌های اجتماعی باشیم.»

 مدیرکل بهزیستی استان تهران گفت: حوزه روانی و اجتماعی در سه بخش اعتیاد، طلاق و خشونت دسته‌بندی می‌شود: «باید برای پیشگیری در این حوزه اقدامات اساسی و مهم‌تری انجام گیرد. روزبه‌روز مشکلات و مسائل اجتماعی درحال افزایش است و در سطح کشور توانمندی‌های بسیاری داریم که با توجه به این ظرفیت‌ها می‌توانیم از بروز آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کنیم.»
 دلبری ادامه داد: «در پایان ‌سال ۹۳ براساس آمارهای به دست آمده ۶‌درصد تعداد ازدواج‌ها کاهش یافته و ۵‌درصد هم بر میزان طلاق‌ها اضافه شده است به‌طوری که در هر ساعت ۱۹ طلاق در کشور به ثبت رسیده است. در ‌سال ۹۳ بیشترین طلاق‌ها در سن ۲۵ تا ۲۹ سالگی بوده و ۷۰‌درصد طلاق‌ها زیر دیپلم و دیپلم انجام شده است.»

شروع اختلالات روانی در ایران از سنین نوجوانی
«حبیب‌الله مسعودی‌ فرید»، معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور، یکی دیگر از سخنرانان همایش دیروز بود. او گفت که شروع ۵۰‌درصد از اختلالات روان‌پریشی در سنین زیر ۱۴‌سال است:  «اگر بتوانیم به بحث شروع اختلالات روانی در نوجوانی توجه کنیم به سلامت روانی و اجتماعی افراد در بزرگسالی کمک می‌شود.»

به گفته او ٩٥‌درصد از دخترانی که در خانه‌های سلامت نگهداری می‌شوند زیر ١٨‌سال دارند.  معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور در ادامه گفت که براساس آمار ١٠‌درصد از معتادان زن هستند: «از میان ١٥ تا ١٦‌هزار کارتن‌خواب در تهران ٥ تا ١٠‌درصد از آنها زن هستند، اما باید توجه کنیم که مبتلا شدن به آسیب‌های اجتماعی در زنان و دختران عوارض بیشتری دارد چرا که ممکن است آنها را به سمت استفاده از مواد مخدر و تن دادن به تن‌فروشی و خشونت سوق دهد.»

 فرید ادامه داد: «در بحث سلامت فیزیکی دختران با کمبود فضای ورزشی مواجه‌ هستیم که یکی از راهکارهای افزایش ورزش در مدارس است. از سوی دیگر با تعامل با آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها باید از مکان‌های ورزشی این دو نهاد استفاده کنیم. بهزیستی طرح‌هایی در حوزه ارتقای سلامت فیزیکی دارد و ما همچنان بحث آموزش مهارت‌های زندگی را در دستور کار خود داریم اما اشکال این طرح‌ها نبودن فراگیری آن به دلیل کمبود اعتبارات است که مشکلاتی را در این زمینه برای ما ایجاد کرده است.»

سهم ٧٠‌درصدی زنان از آسیب‌های اجتماعی حوزه اعتیاد
«سیاوش شهریور»، مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی استانداری تهران یکی دیگر از سخنرانان همایش نقش سلامت روانی- اجتماعی دختران در توسعه بود. او در ابتدا گفت که متاسفانه امروزه همه نگاه‌ها به مسائل سلبی شده و همین امر مشکلاتی را برای جامعه ما ایجاد کرده است: «ما می‌توانیم با توجه به نگاه‌های فقهی، اسلامی و شیعی که وجود دارد از بروز آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کنیم.» به گفته او ۷۰‌درصد از آسیب‌های اجتماعی دختران و زنان مربوط به حوزه اعتیاد، تکدی‌گری و جنسیتی است.

به گفته او براساس آمار ۷۰‌درصد از طلاق‌ها در کشور توافقی است و دلایل طلاق‌ها دلایل پیش پا افتاده‌ای است. شهریور با اشاره به توافقات صورت گرفته در بحث هسته‌ای گفت: «تمام اتفاقات و توافقات صورت گرفته ذیل منویات مقام معظم رهبری و براساس تصمیم سران نظام است و قطعا این توافقات می‌تواند در بحث امنیت اجتماعی و اقتصادی مردم تاثیرگذار باشد.»

مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی استانداری تهران ادامه داد: «اگر با این روند پیش برویم نرخ طلاق در آینده افزایش خواهد یافت و ما با سونامی طلاق روبه‌رو خواهیم بود پس باید برای کاهش طلاق در کشور بحث آموزش و مشاوره را جدی بگیریم و آموزش و پرورش ورود جدی به بحث مشاوره در مدارس داشته باشد.»  او در ادامه این همایش از وکلای دادگستری خواست توجه ویژه‌ای به موضوع طلاق داشته باشند و هیچ طلاقی را بدون مشاوره انجام ندهند. شهریور در ادامه به فاصله طبقاتی در جامعه اشاره کرد: «این معضل بزرگی برای جامعه است و مشکلات عدیده‌ای را برای نوجوانان و جوانان ایجاد کرده است. ما آمادگی داریم با همکاری سازمان بهزیستی استان تهران اقدامات گسترده‌ای را در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی و به‌ویژه اعتیاد داشته باشیم.»