دمای زیر صفر تهران، برای آنها که
زیر سقفی نیستند، کابوس مرگ است. کارتن خواب‌ها و افراد بی سرپناه، هرچه در
روزهای گرم و معتدل سال، شب خوابی را در بوستان‌ها ، نعمت مي‌دانستند ، در
سوز این روزهای سرد تهران، به فرار از مرگ مي‌اندیشند. مرگ کارتن خواب‌ها
در سرمای سوزناک تهران از زمستان 82 و با مرگ تنی چند از کارتن خواب‌های
پایتخت به دغدغه ای برای روزهای زمستان تبدیل شد تا آنجا که گرمخانه، برای
سرپناه بی خانمان‌ها تعبیه شد تا امروز، معاون سازمان رفاه و خدمات اجتماعی
تهران مدعی نبودن مرگ حتی یک کارتن خواب در سرمای زمستان 92 باشد.
موضوعی
که در نوع خود قابل توجه و نه چندان قابل پذیرش است اما مسئولان شهری تهران
مدعی اند که اکنون، کارتن خواب‌ها خوابی آسوده دارند. نزدیک به یک دهه قبل
، مرگ کارتن خواب‌ها سوژه اصلی رسانه‌ها شد و حال با افزایش تعداد کارتن
خواب‌ها در شهر، مرگی برای آنها بر اثر سرما ثبت نشده است. در گفت وگوی
"قانون" با رضا جهانگیری فر به جمع آوری میانگین روزانه 100 کارتن خواب در
تهران نیز اشاره شد.
با توجه به سرمای کم سابقه ای که در تهران تجربه مي‌کنیم، اقدامات سازمان برای جمع آوری کارتن خواب‌ها چیست؟
به نسبت اینکه از دو ماه گذشته فصل سرما را پیش رو داشتیم و به طور طبیعی
باید پیش بینی این روزها را مي‌کردیم، اقداماتی به جهت آمادگی برای ارائه
حداکثر خدمات به حداکثر این افراد انجام دادیم. در این راستا چند اقدام به
طور همزمان انجام شد که مهم ترین آن افزایش ظرفیت پذیرش این افراد در
مددسراها بود از دو طریق: اول از طریق ایجاد و را ه اندازی مددسراهای
اضطراری در سطح مناطق شهر تهران با ظرفیت 50 تا 100 نفر، که 15 مددسرا در
حال حاضر فعالیت خود را آغاز کرده. دوم اینکه مددسراهای سابق را بازسازی و
تجهیزات آن را به روز کردیم و امکان پذیرش مددجویان را افزایش دادیم. علاوه
بر آن، در این شب‌ها تا 2 برابر بیش از ظرفیت ایجاد شده نیز پذیرش داریم.
از ابتدای بهمن چند کارتن خواب در تهران جمع آوری شده است؟
کارتن خواب‌ها موارد شناور هستند و نمی‌توان دقیق در مورد آنها آمار داد.
ممکن است یک کارتن خواب در یک روز دو بار جمع آوری شو. اما به طور تقریبی
مي‌توانم بگویم که در این شب‌ها بین 2 هزار و 500 تا 3 هزار نفر از
امکانات ما استفاده مي‌کنند.
اما با توجه به موضوع شناور بودن کارتن خواب‌ها ، تعدادشان باید بیش از این حرف‌ها باشد...
بله، تعدادشان بیشتر است. هر شب یک تعداد مشخص و ثابت وجود ندارد، مثلا یک
شب ممکن است چند نفر باشند و فردا شب نباشند.از این رو به طور 24 ساعته
گشت‌های ساماندهی در حال جمع آوری کارتن خواب‌ها هستند و در تمام مناطق 22
گانه شهر این اتفاق مي‌افتد.
در این روزها با توجه به سرما روزی چند نفر جمع آوری مي‌کنید؟
بیش از 100 نفر روزانه جمع آوری داریم.
مرگ و میر چطور؟
تا این لحظه خوشبختانه گزارشی از مرگ و میر کارتن خواب‌ها بر اثر سرما به دستمان نرسیده!
اما هر سال آمار مرگ و میر این افراد بر اثر سرما بسیار زیاد
بوده.طی سال‌های گذشته در مواقع یخبندان شبی نبود که کارتن خواب‌ها
نمیرند.
سال‌های قبل بوده اما در سال جاری و سال گذشته نه از پزشکی قانونی و نه
پلیس، گزارشی به ما نرسیده است. خوشبختانه امسال تا این لحظه ما نگذاشته
ایم کسی در خیابان بماند مگر اینکه جایی باشند که ما دسترسی نداریم.
در برخی خبرها آمده بود که بهشت زهرا اعلام کرده ما هفته ای 15 جسد مجهول الهویه داریم، به خصوص درروزهای سرد سال...
امکان ندارد. تا امروز حتی یک مورد فوت در اثر سرما به ما گزارش نشده.
بعضا ممکن است کارتن خواب‌های معتاد بر اثر سوء مصرف و اوردوز فوت کرده
باشند اما بر اثر سرما، مرگی گزارش نشده است.
پس شما مي‌گویید هیچ کارتن خوابی امسال بر اثر سرما فوت نکرده؟
من مي‌گویم هیچ گزارشی از مراجع رسمي‌به دست ما نرسیده.
مراجع رسمي‌اخبار مربوط به اجساد مجهول الهویه را به شما اعلام نکرده اند؟
خیر . من از این موضوع اطلاعی ندارم. در هر صورت ما تمام امکاناتمان را بسیج کرده ایم که کسی بیرون نماند.
کمي‌درباره امکانات و اقداماتتان صحبت کنید؟
افزایش واحد‌های گشت یکی از این اقدامات است. آنها در شرایط عادی 30 واحد
هستند اما در حال حاضر به 45 واحد افزایش یافته اند. تیم‌های مددکاری و
نظارتی رادر سطح شهر به خصوص از شب تا صبح افزایش داده ایم. در حال حاضر
شبانه به جز واحد‌های گشت، 5 الی 6 واحد نظارتی خودروی گشت نیز داریم.
موسسات خیریه را نیز به کار گرفته ایم برای ارائه خدمات بیشتر.
چه تعداد گرمخانه در حال حاضر داریم؟
از 2 گرمخانه به 17 عدد رسیده. هم چنین ظرفیت 850 نفره سابق را 2 برابر
کرده ایم که در شرایط فشرده مثل این شب‌ها ناچاریم تا 2 برابر بیشتر هم
پذیرش داشته باشیم.
برای پتو، غذا، جای خواب دچار مشکل نمي‌شوید؟
پیش بینی‌های لازم را برای فصل سرما کرده ایم. در حال حاضر تمام مددسراها
به پتو و تشک اضافه و امکانات اینچنین مجهز هستند که 2 برابر ظرفیت را
پاسخگو باشیم.
چند درصد کارتن خواب‌های جمع‌آوری شده بیمار هستند؟
این افراد شب‌ها موقتا از خدمات استفاده مي‌کنند و ومي‌روند، به این ترتیب
فرصتی برای مطالعه جدی روی بیماری و سلامت آنها نیست مگر اینکه به شدت
مریض باشند. پزشک و مددکار در مددسرا داریم اما در زمینه ارائه خدمات
اورژانسی و اقدامات فوریتی کار مي‌کنند. اما به دلیل مراجعاتی که سابق بر
این به پزشکان ما داشته اند، مشخص است که درصد قابل توجهی به لحاظ سوءتغذیه
و قرار داشتن در محیط‌های غیر بهداشتی به بیماری‌های مختلفی مبتلا هستند و
درصد بالایی نیز دچار اعتیاد هستند.
شاخص ترین بیماری‌اي که به آن مبتلا هستند چیست؟
بیماری‌های عفونی، رایج ترین بیماری بین کارتن خواب‌هاست. چون اغلب در
محیط‌های غیر بهداشتی هستند و آنها که معتاد هستند تزریق‌های غیر بهداشتی
دارند، بیماری‌های عفونی زیاد در آنها دیده مي‌شود. بعد از بیماری‌های
عفونی هم بیماری‌های اعصاب و روان در آنها زیاد است. ما این افراد را حتی
در این شب‌ها به بیمارستان اعزام مي‌کنیم و همین حالا هم در بیمارستان مریض
داریم.
همکاری دولت و بهزیستی در این زمینه چگونه بوده؟ سابق بر این
بین شهرداری و بهزیستی برای جمع آوری و ساماندهی کارتن خواب‌ها مناقشه
زیادی وجود داشت.
در حال حاضر بهزیستی با حداکثر توان همکاری مي‌کند و تعامل خوبی داریم،
اما مسئله اینجاست که بهزیستی تهران ظرفیت بسیار کم و امکانات بسیار ناچیزی
برای خدمات رسانی دارد و لازم است برای بهزیستی پیش بینی‌های بهتری صورت
بگیرد. در حال حاضر با بیمارستان‌ها مشکل داریم. بیماران بی خانمان ما را
به راحتی نمي‌پذیرند، پرداخت تمام هزینه‌ها به عهده ماست. بخش قابل توجهی
از بی خانمان‌هایی که جمع آوری مي‌کنیم باید به مراکز اجتماعی دیگر بروند
مثل خانه سالمندان، مراکز نگهداری معلولان و غیره. اما بهزیستی این مراکز
را ندارد و این افراد هم چنان باید در مددسراها بمانند و ما هم امکان خدمات
رسانی به حدی که این افراد احتیاج دارند را نداریم. مشکل کمبود ظرفیت‌ها
همواره بین بهزیستی و شهرداری بوده. تنها زمانی که این مشکل کاملا برطرف
شد زمان "اجلاس سران جنبش عدم تعهد" در تهران بود.
بله، آن زمان برای چند روز این مشکل برطرف شد و تمام دستگاه‌ها با حداکثر
توان همکاری کردند. اما بعد ادامه پیدا نکرد و رها شد. ما اعلام آمادگی
کرده ایم که همچنان حاضریم با تمام توان پای این کار باشیم.
سال‌های گذشته اعلام شده بود که 80 درصد بی خانمان‌ها شناسنامه ندارند. این وضعیت کماکان به همان منوال است؟
همین طور است. عموم بی خانمان‌ها همچنان اوراق هویت ندارند، یا نداشته
اند، یا فروخته اند یا گم شده و به هر حال به هر دلیل در هر حال حاضر فاقد
اوراق هویت هستند و ارائه خدمات به آنها مقدورنیست. دستگاه‌های حمایتی نیز
به همین دلیل کاری برای آنها نمی‌کنند.بارها گفته ایم لازم است ثبت احوال
به این مورد رسیدگی کند اما متاسفانه باوجود پیگیری‌های ما هنوز این اتفاق
نیفتاده و ما این گله را از این بخش داریم.
