فرارو- یک استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل معتقد است: «تفاوت دیدگاه آمریکا و اسرائیل درباره نحوه برخورد با برنامه هسته ای ایران جدید نیست. این تفاوت دیدگاه از آغاز وجود داشته است. نگرانی این دو کشور درباره مسئله هسته ای ایران عامل مشترکی بود که در یک مقطع بوجود آمد و ادامه پیدا کرد. اما نوع برخورد با این مسئله از آغاز متفاوت بود.»
شواهد نشان می دهد در هفته های اخیر اختلاف آمریکا و اسرائیل درباره نحوه برخورد با برنامه هسته ای ایران شدت یافته است. پنجشنبه گذشته ژنرال مارتین دمپسی رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفته بود: «اسرائیل در صورت حمله به ایران، منتظر حمایت و کمک واشنگتن نباشد.»
روزنامه های اسرائیلی نیز در روزهای اخیر با شانتاژهای خبری بر عمیق شدن این اختلافات صحه می گذارند. به طوری که روز گذشته روزنامه یدیعوت آحارونوت در گزارشی مدعی شد که اخیرا آمریکا از طریق دو کشور اروپایی به ایران پیام محرمانه ای داده است که از حمله احتمالی اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران پشتیبانی نمی کند.
البته این خبر فورا از سوی کاخ سفید تکذیب شد. اما امروز روزنامه هاآرتص نیز در گزارشی ضمن یادآوری سفر نیکسون به چین و دیدار با مائو، خواستار سفر اوباما به تهران و حل مسئله هسته ای این کشور شده است.
آیا اختلافات آمریکا و اسرائیل درباره نحوه برخورد با برنامه هسته ای ایران جدی است؟ علت بروز این اختلافات چیست؟
دکتر مهدی ذاکریان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل
در گفتگو با فرارو گفت: «هر کشوری به عنوان عضو سازمان ملل دارای اهداف و منافعی است و بر پایه این اهداف و منافع سیاست خارجی خود را تنظیم می کند.»
وی ادامه داد: «بنابراین آمریکا و اسرائیل به عنوان کشورهایی که عضو سازمان ملل هستند یک سلسله اهداف و منافعی برای خود در نظر گرفته اند و با توجه به آنها سیاست خارجی خود را تنظیم کرده و جلو می برند.»
وی افزود: «منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه به نظم منطقه ای، تضمین صدور نفت و از سال 2001 به بعد مقابله با شکل گیری هرگونه فعالیت های تروریستی از منطقه خاورمیانه علیه منافع آمریکا در داخل این کشور یا در مناطقی که ایالات متحده حضور دارد، برمی گردد.»
مدیرمسئول فصلنامه مطالعات بین المللی ادامه داد: «از سوی دیگر اسرائیل نگران تضمین امنیت، بقا و موجودیت خود می باشد. لذا این دو کشور هرکدام دیدگاه و منافع مختص به خود را دارند که گاهی ممکن است دیدگاههای این دو کشور در یک موضوع به هم نزدیک شود.»
وی ادامه داد: «از سوی دیگر آمریکا هم نگران است که جریان صدور نفت از منطقه و همینطور حضور آمریکا در منطقه از سوی جمهوری اسلامی ایران مخدوش شود. لذا در اینجا دو کشور آمریکا و اسرائیل به هم نزدیک شده و در این زمینه مواضع یکسانی را طرح می کنند.»
وی تصریح کرد: «بنابراین اینکه ما این برداشت را داشته باشیم که همیشه این دو کشور همانند هم فکر کرده و یا اتحاد استراتژیکی درباره مسئله ایران داشته اند، برداشت غلطی است و نه تنها درباره آمریکا و اسرائیل، بلکه درباره کشورهای دیگر باید این تفکیک را قائل شد.»
ذاکریان گفت: «تفاوت دیدگاه آمریکا و اسرائیل درباره نحوه برخورد با برنامه هسته ای ایران جدید نیست. این تفاوت دیدگاه از آغاز وجود داشته است. نگرانی این دو کشور درباره مسئله هسته ای ایران عامل مشترکی بود که در یک مقطع بوجود آمد و ادامه پیدا کرد. اما نوع برخورد با این مسئله از آغاز متفاوت بود.»
وی ادامه داد: «آمریکایی ها معتقد به گزینه نظامی نبودند؛ هرچند تهدید به روی میز بودن این گزینه را داشتند. اما اسرائیلی ها در چند سال اخیر یعنی در دو و نیم سال اخیر شروع به زمزمه برخورد جدی و نظامی با ایران کردند.»
وی تاکید کرد: «بنابراین انتخاب گزینه نظامی یک روش جدید است که از سوی اسرائیلی ها آغاز شده است و اینجا نقطه اختلافی بود که میان آمریکا و اسرائیل ایجاد شد و در طی ماههای اخیر شدت پیدا کرد.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «در ماههای اخیر آمریکا شیوه خود در تحریم های اقتصادی را شدت بخشید و به عبارت دیگر اگر در دو سال گذشته تحریم ها صرفا با موضوع تحریم علیه ایران مطرح بود و نه با موضوع اعمال تحریم علیه ایران؛ امروز تحریم علیه ایران اعمال می شود و این تحریم ها از سوی آمریکا کنترل می شود.»
وی ادامه داد: «لذا وقتی چنین شیوه ای از سوی آمریکایی ها انتخاب شد؛ اسرائیلی ها شق شدیدتر آن را یعنی حد نهایی که گزینه نظامی بود مطرح کردند و تصور آنها این بود که با توجه به شدت اعمال تحریم ها ممکن است بتوانند آمریکایی ها را به سمت برخورد نظامی سوق دهند.»
وی افزود: «این در حالی بود که این گزینه هیچگاه در دستور عملیاتی آمریکایی ها قرار نداشت؛ بلکه آنها از جمله آقای اوباما مدعی بودند با اعمال تحریم های هوشمند، ایران را به پذیرش قطعنامه ها متقاعد خواهند کرد.»
ذاکریان تاکید کرد: «بنابراین این نقطه اختلاف از آغاز، یعنی از دو سال و نیم پیش وجود داشته است. یعنی از زمانی که اسرائیلی ها صحبت از گزینه نظامی کردند.»
وی ادامه داد: «منتهی برداشت اسرائیلی ها در چند ماه اخیر این بوده که چون اعمال تحریم ها از سوی آمریکا شدت پیدا کرده و ایران هم در برابر این اعمال تحریم ها مواضعی مبنی بر تعدیل سیاست های هسته ای خود اعلام نکرده است؛ بنابراین باید از گزینه نظامی استفاده کرد. اما آمریکایی ها این پیشنهاد اسرائیلی ها را جدی نگرفتند و با آن مخالفت کردند.»
ذاکریان درباره احتمال سفر اوباما به ایران گفت: «اگر اوباما بخواهد هم به تهران سفر کند؛ میزبان درهای خانه خود را باز نمی کند و یا برخوردی که نشاندهنده پذیرایی میزبان از مهمان باشد وجود ندارد.»
وی ادامه داد: «بنابراین احتمال این سفر در شرایط فعلی بسیار ضعیف است و چنین امری بیشتر به یک طنز شبیه است تا یک واقعیت.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «در چند ماهی که به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باقی است، چنین اقدامی هم در داخل ایران و هم در داخل آمریکا ممکن است با واکنش های پیش بینی نشده ای روبرو شود که می تواند بر روی موقعیت سیاسی اوباما اثر منفی بگذارد. به همین دلیل احتمال این اقدام را نزدیک به بعید می دانم.»
