وزیر خارجه ایران به سفر گروسی به ایران اشاره کرد و گفت: سفر مدیرکل آژانس انرژی اتمی یک سفر سیاسی بود. روند هستهای ایران نسبت به گذشته با پیچیدگیهای بزرگی احاطه شده است.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به بیانیه مشترک آمریکا و سه کشور اروپایی در مورد برنامه هستهای کشورمان اظهار داشت: همانطور که بارها تاکید شده است، برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران همواره صلح آمیز بوده و خواهد بود.
گروسی با طرح این ادعا که افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران میتواند خطرناک باشد، گفت: البته ممکن است توجهات به سمت چیز دیگری باشد، اما این، مسئله را حل نمیکند. حتی ممکن است آنها را حادتر کند، به این معنا که یک حس بی تفاوتی وجود دارد. ممکن است مردم به [موضوع هستهای ایران]نگاه نکنند، اما مشکل همچنان وجود دارد.
وزیران امورخارجه کانادا، ژاپن، ایتالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه و آمریکا به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه خود در اظهاراتی تاکید کردند: ما همچنان مصمم هستیم که که ایران باید توسعه بیوقفه برنامه هستهای خود را که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و آن را به فعالیتهای واقعی مرتبط با تسلیحات نزدیک میکند، متوقف کند.
همچنین به نظر میرسد که این مدل از مذاکرات بر سر مسائل خرد و رسیدن به مذاکرات بزرگتر در حال تبدیل شدن به یک الگوی مذاکراتی بین ایران و ایالات متحده است؛ زیرا با توجه به پیامدهای جنگ اوکراین و ضعیف شدن سازوکار ۱+۵، مدتی است مذاکرات از طریق واسطههای منطقهای بین ایران و آمریکا در حال برقراری است. دو محور قطر و عمان در این راستا فعال شدهاند و یک زمان دوحه و زمانی دیگر مسقط نقش اصلی را در حل و فصل مناقشات ایران و آمریکا با هدف رسیدن به یک توافق بزرگتر ایفا میکنند. این مدل از مذاکرات برای کاهش تنش، جدید است و تا ماه مه۲۰۲۳ چنین مدلی وجود نداشت.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص حل و فصل مسائل باقی مانده در ارتباط با آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که سال جاری میلادی، سال پایان «هیاهوهای سیاسی» در ارتباط با برنامه هستهای ایران خواهد بود.
بلومبرگ در گزارش خود مدعی شد که برخی مقامات هستهای ارزیابی میکنند که دادههای آژانس اتمی نشان میدهد، ایران در حال تعدیل غنیسازی اورانیوم در سطوح بالاست.
رضا نصری نوشت: آقای رئیسی به درستی گفتند مسئله طرف مقابل با ایران «هستهای» نیست بلکه سیاسی است؛ و از هستهای «استفاده ابزاری» کردهاند تا به امیال سیاسی خود دستیابند.
معاون رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در دولت فعلی انتظار و نشستن برای برجام دیگر جایی ندارد، گفت: این امید که توافقی میشود و وضعیت اقتصادی به واسطه آن بهتر میشود، دیگر نیست. هیچ کشوری برای کشور دیگر دلسوزی نمیکند. برجام دیگر کارکرد لازم را برای غرب ندارد و ما هم باید موضوع دیگری مثلا منافع اقتصادی مشترک را موضوع مذاکره کنیم. معتقدم موضوع هستهای دیگر قابل بحث نیست.
صالحی گفت: در برجام در ظاهر محدودیتی را پذیرفتیم، اما چیزی از بُعد فنی از دست ندادیم. اما با قانون مجلس که رهبر انقلاب نیز به آن اشاره داشت، بلافاصله تولید سوخت ۲۰ درصد را آغاز کردیم به طوری که در قانون مجلس گفته بود ۱۲۰ کیلو سوخت ۲۰ درصد در یک سال تولید شود، اما در نزدیک به یک سال، حدود ۴۰۰ کیلو سوخت تولید شد.
سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه مشترکی مدعی شدند که برنامه هستهای ایران فراتر از توجیهات غیر نظامی ادامه دارد.
مدیرکل آژانس همچنین تاکید کرد که پیشرفتهایی درخصوص تاسیسات هستهای ایران حاصل شده است، اما این پیشرفتها تنها بخشی از خواستههای ما را محقق میکند.
مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که در برخی موضوعات با ایران پیشرفت داشتهایم.
کاخ سفید به خبرگزاری آمریکایی اسوشیتدپرس گفت: ما معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است اما جو بایدن رئیسجمهور آمریکا همچنین به صراحت گفته است که ما هیچ گزینهای را از روی میز حذف نکردهایم.»
بازخوانی چالشهای فعالیت اتمی ایران به مناسبت ۲۰ فروردین روز ملی فناوری هستهای
پرونده بعدی ایران که همچنان در جریان است و بهعنوان مانعی برای احیای توافق هستهای از آن یاد میشود، پرونده پادمانی است که آن نیز بر مبنای اسناد ادعایی بهسرقترفته از سوی اسرائیل روی میز آژانس قرار دارد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در ۳۰ آوریل ۲۰۱۸ ادعا کرد اسرائیل انبوهی از اسناد هستهای ایران را از کشور خارج کرده است. نخستوزیر اسرائیل مدعی بود که این اسناد شامل ۵۵ هزار صفحه و ۵۵ هزار فایل دیجیتال در قالب ۱۸۳ سیدی درباره برنامه و فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ایران است.
راجرز با اشاره به ادعاهای بیاساس مقامهای دفاعی آمریکا مبنی بر اینکه ایران تا دستیابی به مواد غنیسازیشده کافی برای ساخت بمب هستهای تنها ۱۲ روز فاصله دارد، مدعی شد: «مطلقاً اجازه وقوع چنین اتفاقی را نخواهیم داد».
به مـو رسید، اما پـاره نشد
شیرین هانتر استاد دانشگاه جرجتاون گفت: آژانس بهصورت کامل آزادی عمل ندارد و تا حد زیادی تحت تاثیر فشارهای اعضای کلیدی است. مسئله این است که آیا این کشورها میخواهند مشکلات ایران با آژانس تمام شود؟ البته در داخل ایران هم بسیاری نسبت به عملکرد آژانس مطمئن نیستند و ممکن است موانعی در مسیر اجرای توافقات حاصلشده، ایجاد کنند.
در نشست شورای حکام قطعنامهای علیه کشورمان صادر نشد و ابراز امیدواری شد با ادامه همکاری ایران و آژانس موضوع ایران از بنبست کنونی خارج شود.
اگر قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر شود، نشاندهنده این است که طرف مقابل نمیخواهد با ایران همکاری کند و یک دور جدید تنش در روابط ایجاد خواهد شد. ولی به احتمال زیاد آژانس قطعنامه جدید صادر نخواهد کرد تا اجازه دهد این روندی که شروع شده، به نتیجه برسد که در این صورت، روند مثبتی خواهد بود.
آیا سفر گروسی با آینده برجام ارتباطی دارد؟
حجم اختلافات ایران و آژانس بالاست و به راحتی نمیتوان در جریان یک سفر همه اختلافات را کنار گذاشت. علت سفر گروسی به تهران هم برنامه روتین آژانس است. شورای حکام هر فصل یکبار تشکیل میشود و گروسی باید آخرین گزارش خود را به شورا بدهد.