در مورد کوچ عشایر در فرارو بیشتر بخوانید

طوایف عشایریارام طاقلو، ترکاشوند، حسنوند و دلفان هرساله با شروع فصل پاییز ازمناطق ییلاقی شمال لرستان و مناطق کوهستانی همدان به سمت جنوب لرستان و شمال خوزستان کوچ میکنند تا قشلاق را در آنجا بگذرانند. مناطقی مانندد شت عباس، دُم رود، مورانی، گل گل، پاعلم و ... محل مناسبی برای گذراندن ایام قشلاقی آنها است. درف روردین ماه هر سال این اقوام از مناطق قشلاقی ذکر شده خاصه جنوب لرستان شهرستان پلدختر (مورانی، گل گل، پاعلم و...) کوچ خود را همانند سال‌های گذشته به سمت مناطق ییلاقی آغاز می‌کنند.

مهرنوش به همراه خانواده در منطقه ذلفی غربی استان لرستان به صورت کوچ نشینی زندگی می‌کند. او مثل دیگر دختران ساکن در این منطقه تا کلاس چهارم درس خوانده و بجز چندباری که به خانه مادربزرگش در الیگودرز سفر کرده با زندگی شهری آشنایی ندارد. او به امورخانه داری و دامپروری رسیدگی می‌کند. مهرنوش که به واسطه تعریف‌های دختر عمه اش که در تهران زندگی می‌کند مشتاق و علاقمند تجربه زندگی شهری شده با مسئولیت عمه و اجازه والدین چند روزی به تهران سفر کرده است تا آرزوی دیرینه اش برآورده شود. سفر به پایتختی که همه چیزش برای او عجیب و غریب است و شناختی نسبت به دنیای پیرامونش ندارد، موجب شده که شهر برای او اسرار آمیز و هیجان انگیز بنظر برسد. او پس از بازگشت از پایتخت و تاثیر آن، مشتاق و علاقمند است تا شبیه دختران شهری زندگی کند. این مجموعه طی سال‌های مختلف تهیه شده است...

کوچ عشایر از مناطق گرمسیر به ویژه استان خوزستان به چهارمحال و بختیاری هر سال از اواخر اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود و عشایر بختیاری تا اوایل پاییز در دشت‌ها و مراتع استان مستقر می‌شوند. عشایر چهارمحال و بختیاری شامل ۲۵ هزار و ۱۱۰ خانوار با بیش از ۱۲۴ هزار و ۱۷۳ نفر جمعیت است.

‌جشنواره بین‌المللی کوچ عشایر در روز‌های ۸ تا ۱۰ اردیبهشت، در جعفرآباد مغان اردبیل برگزار شد. در این جشنواره برنامه‌های مختلفی برای معرفی شیوه زندگی عشایر کوچ‌نشین شاهسون برگزار شد و عشایر با برپا کردن غرفه‌هایی شیوه زندگی، تهیه غذا صنایع دستی و حیوانات خود را به نمایش گذاشتند. محمدی ادیب مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل گفت: در این جشنواره جامعه عشایری در ۳۲ عرصه مختلف شیوه زندگی خود را به نمایش گذاشتند. به گفته ادیب بیش از ۲۰ هزار نفر از این جشنواره دیدن کردند. در نخستین جشنواره بین‌المللی کوچ عشایر شاهسون عشایر کشورهای قزاقستان، افغانستان و اقوام ترکمنستان شرکت کردند.

کوچ بهاره عشایر فارس از مناطق قشلاقی به مناطق ییلاقی آغاز شده است. فارس دارای بیش از ۲۷ هزار خانوار عشایر سیار شامل سه ایل بزرگ قشقایی، ایل عرب خمسه و ایل لر (ممسنی و بویراحمد) به همراه هشت طایفه مستقل، جشنی، چهار راهی، جبل انارویه، کهمره سرخی، کهمره نودان، کهمره جروق، متفرقه محلی داراب و متفرقه محلی فیروزآباد است که در فصل بهار، کوچ بهاره خود را انجام می‌دهند.

این جشنواره در ییلاق لرزره از بخش اسلام در شهرستان تالش برپاشد. هدف از برگزاری این جشنواره معرفی فرهنگ و آئین‌های سنتی عشایر و بازی‌های محلی و بومی است.

عشایر قره داغ (منطقه ارسباران) کوچ خود از قشلاق به ییلاق را از اواسط فصل بهار آغاز و در شهریور ماه به پایان میرسانند. زمان کوچ عشایر قره داغ (منطقه ارسباران) نیمه خردادماه هر سال است، ولی امسال به دلیل تغییر شرایط آب و هواییْ گرم شدن بیش از حد هوا و کاهش بارش‌ها از اوایل ماه سوم بهار آغاز شده که این امر سبب بروز مشکلاتی برای این قشر زحمتکش جامعه شده است.

با شروع فصل چرای دام در مراتع ییلاقی که از نیمه خردادماه آغاز و تا پایان شهریور صورت می گیرد، دامداران مناطق كوهستانی دام‌های خود را به مراتع گسیل کرده تا مدت ٩٠ الی ١٢٠ روز تعلیف کنند. دامداران می‌بايست پروانه چرای دام همراه داشته باشند تا وارد مراتع شده و نسبت به برپایی اسکان اقدام کنند.

بهار که به نیمه می‌رسد ییلاق نشینان گرزه دیلمان گیلان، دام‌های خود را از قشلاق لنگرود در پی علوفه‌ی معطر و تازه به سوی دعاکوه در بلندای بیش از ۲ هزاری متر از سطح دریا در ضلع جنوبی بخش دیلمان گیلان کوچ می‌دهند. زندگی این گالش‌ها به دامداری و تولید شیر و فرآوری و تبدیل آن به پنیر می‌گذرد. جوانانشان این شیوه زندگی را ترک کرده‌اند و راهی شهر‌ها شده اند و شمار این دامداران اکنون به هفت خانوار تقلیل یافته است. این چند خانوار شاید از آخرین گالش‌های کوچ روی این منطقه باشند.

هرچند در سال جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا عمده کوچ به صورت ماشینی انجام شد، اما کوچ همچنان مانند گذشته پر از سختی و خطر است.

از شنبه هفته گذشته کشور قرقیزستان اعلام قرنطینه سراسری کرد و مجازاتی را برای خاطیان در نظر گرفت. مسئولان از مردم خواستند که در خانه بمانند و از تردد‌های غیر ضروری پرهیز نمایند. اما عشایر که ناگزیر از کوچ و حرکت هستند راهکار خلاقانه‌ای برای دور زدن این قانون به کار بستند.

غنی بودن بافت گیاهی وجنگلی این کوهستان‌ها به دلیل بارش مناسب زمستانه، دامداری و کشاورزی را از روزگاران گذشته به عنوان راه اصلی معاش در میان مردمان این سرزمین تبدیل کرده است.