در مورد اصولگرا در فرارو بیشتر بخوانید

من بر خلاف بسیاری از صاحبنظران که معتقدند عمده دلایل واگرایی، اقتصادی است، معتقدم عمده دلایل این مشکل، اجتماعی و فرهنگی است. من معتقدم در مرحله اول، مسائل اجتماعی و فرهنگی باعث واگرایی شده و دلایل اقتصادی در رتبه دوم قرار دارد. این موضوع را به راحتی می‌توانید از نوع رای دادن مردم هم متوجه شوید. اتفاقا آن ۲، ۳ کاندیدای محترمی که بیشتر وعده‌های اقتصادی دادند، کمتر موفق به جذب آراء مردمی شدند و در همان مرحله نخست حذف شدند و اتفاقا ۲ نفری که کمتر وعده اقتصادی دادند بیشترین رای را اوردند و دکتر پزشکیانی که اصلا وعده اقتصادی نداد به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد. عمده شعار‌هایی که آقای پزشکیان در طول مناظره‌ها و کمپین‌های انتخاباتی مطرح کرد از جنس فرهنگی و اجتماعی بود و مردم نیز همین را می‌پسندیدند که رای دادند.

امکان ندارد شعار دادن در نماز جمعه به طور اتفاقی رخ داده باشد یا آقای کوچک زاده به شکل ناگهانی به یاد ایراد گرفتن از آقای ظریف افتاده باشد یا جراید و روزنامه‌ها به شکل اتفاقی علیه آقای ظریف محتوا منتشر کرده باشند، بلکه معتقدم همه این‌ها برنامه ریزی شده و حساب شده اند. وقتی آقای ظریف در برابر جریان حساب شده‌ای ایستاده که قصد و برنامه تخریب ایشان را دارد، پس باید بیش از این‌ها رعایت می‌کرد و نباید بهانه‌ها را ایجاد می‌کرد. اصلا نیازی نبود که آقای ظریف در صدا و سیما توضیحی ارائه دهند. اگر هم قصد داشتند توضیحی دهند می‌توانستند به همان اصل‌های مهم از جمله پاک دستی، تسلط به امور و ... تاکید کنند و لزومی نداشت توضیحات تکمیلی دهند.

یکی از دلایلی که در سال‌های اخیر باعث شد مردم در انتخابات کمتر شرکت کنند یا نسبت به مسائل کشور دلسرد و بی توجه شوند، همین مشکلات و مسائل حوزه سیاست خارجی بود که به مشکل معیشتی منتهی شد. ریشه این مشکلات نیز چیزی نیست جز تحریم‌های بانکی و بین المللی. مردم این روز‌ها حتی برای تامین ساده‌ترین اقلام خود با مشکلاتی مواجهند و بنابراین همه این‌ها زنگ هشدار‌هایی برای این موضوع است که ما در حوزه سیاست خارجی خود به بازنگری و سازماندهی جدید اصول و قواعد این حوزه نیاز داریم.

واقعیت زندگی با آمال و آرزو‌های طیفی و جناحی فرق می‌کند. طرفداران آقای جلیلی احساس می‌کنند که به نوعی فریب خورده اند. درواقع آن‌ها احساس می‌کنند واقعیت، آن چیزی نبوده که به ان‌ها گفته می‌شده است؛ بنابراین طرفداران ایشان درگیر نوعی عصبانیت و حس سرخوردگی شده اند. ان‌ها نمی‌توانند دیگر به سایر جناحها حمله کنند و در نتیجه درگیر حملات داخلی شده اند و خود یا طرفداران آقای قالیباف را متهم کرده و مورد حمله قرار می‌دهند. آن‌ها مدام این ادعا را مطرح می‌کنند که اگر قالیبافی‌ها کنار می‌رفتند پیروز میدان می‌شدند. این حرف‌ها که اساسا پایه و اساسی ندارد. چه تضمینی وجود داشت که اگر آقای جلیلی نبود و آقای قالیباف بود چه می‌شد؟ این‌ها سخنانی است که از سر استیصال مطرح می‌شود. همیشه وقتی یک جریان شکست می‌خورد به دنبال مقصر می‌گردد و بساط «کی بود، کی بود؟ تقصیر کی بود؟» راه می‌افتد.

درگیری بین طرفداران آقای قالیباف و آقای جلیلی، سطح تحولات سیاسی کشور را به شدت پایین می‌آورد و نازل می‌کند. درست است که هر شخصی یا هر طیف و گروهی حدسیات و دیدگاه‌های خاص خود را درباره رویداد‌های سیاسی کشور دارد، اما حدس و گمان‌ها که نباید مبنای چالش باشد. مهمترین چیزی که اکنون باید مورد توجه قرار گیرد پیروزی ملت است. این پیروزی می‌تواند در صحنه‌های مختلف سیاست داخلی و خارجی راهگشا باشد. ما رئیس جمهور منتخبی داریم که باید از وی پشتیبانی کنیم. اگر تا دیروز بین جریان‌های سیاسی رقابت بوده، امروز دیگر رقابت‌های اینچنینی باید پایان یابد. به هیچ وجه این نوع رقابت‌ها سازنده نیست و موجب رشد و آگاهی سیاسی نمی‌شود.

ما در سیاست خارجی کشور یک چهره انقلابی داریم، اما داخل کشور، سیاست‌های مبتنی بر رفاه، آسایش و مصرف داریم که این دو مورد با هم نمی‌خواند و اگر بحث بر سر این است که ما در حلقه سیاست خارجی ابرقدرت‌ها نباشیم و برای خودمان حرفی برای گفتن داشته باشیم در داخل هم باید ساماندهی به سیاستمان بر همین مبنا باشد، اما متاسفانه مسئولان کشورمان از یک سو شعار انقلابی می‌دهند و از سوی دیگر، برخلاف منافع کشور عمل می‌کنند. برای آقای پزشکیان حفظ یک مبنای درست در این بخش بسیار بسیار مهم است. ایشان باید یک خط مشی یکسان در سیاست‌های داخل و خارج در پیش بگیرد. این بسیار مهم است که آقای پزشکیان در دام تضاد‌های داخلی و خارجی نیفتد.

علت مشکلات کشور، مستقیما به سیاست خارجی برمی گردد. مسئله روابط با همسایگان، تعامل با دنیا، تعامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی و نهاد‌ها و پیمان‌های بین المللی، مواردی است که می‌تواند چالش‌هایی را که نام بردم حل کند. آقای پزشکیان باید تمرکز بالایی روی سیاست خارجی داشته باشد و مشکلات این حوزه را حل کند. علت العلل مشکلات فعلی کشور سیاست خارجی است.

در سطح جامعه یک ترس جدی نسبت به انتخاب مجدد آقای جلیلی وجود دارد. سیاست خارجی و داخلی که ایشان و طرفدارانشان دنبال می‌کنند، باعث شده مردمی هم که معمولا رای نمی‌دهند، به سمت صندوق‌های رای بیایند. تحلیل‌های میدانی نشان می‌داهد امکان افزایش مشارکت به عدد بالای ۵۰ درصد وجود دارد چرا که به طور طبیعی صاحبان صنایع، صاحبان کسب و کار، تجار و بازرگانان و البته طبقه متوسط بسیار نگران هستند چرا که اسم آقای جلیلی با تحریم گره خورده و ایشان یکی از بزرگترین موانع سر راه شکل گیری FATF است. این در حالی است که حدود ۳۰ درصد از پول افرادی که مایل به تجارت خارجی هستند بر اثر همین عدم عضویت در FATF و در مسیر دور زدن تحریم‌ها از بین می‌رود. جریان آقای جلیلی به دنبال خودتحریمی است و من معتقدم حتی اگر گرایش‌های سیاسی باعث نشود، گرایش‌های اقتصادی باعث می‌شود بخشی از مردم پای صندوق‌های رای بیایند

برخی معتقدند انتخابات در دور دوم یکی از مهم‌ترین انتخابات تاریخ ایران است و برخی از ضرورت نجات ایران میگویند؛ این‌ها موضوعاتی است که رویا پاک سرشت، در استودیو فرارو با دکتر تقی آزاد ارمکی، جامعه شناس مورد برررسی قرار داده است.

اصلا لزومی نداشت آقای جلیلی دولت سایه تشکیل دهد. این روز‌ها یک کلیپ در فضای مجازی پربازدید شده که میبینیم شهید رئیسی در پاسخ به یک خبرنگار می‌گوید؛ من شخصا به آقای جلیلی زنگ زدم و چندین مقام را به ایشان پیشنهاد دادم و ایشان نپذیرفتند. پس پرسش از آقای جلیلی این است که شما که می‌توانستید وارد دولت شده و با قدرت در کنار دولت ایستاده و به آن کمک کنید، دلیلی نداشت به سایه بروید. سایه برای شخصی است که نتواند در آفتاب بایستد. مثلا شرایطی دارد که دیگر به مصلحت نیست در انظار باشد. مثل آقای روحانی یا خاتمی. در ضمن آقای جلیلی که مدعی این بود که دولت سایه تشکیل داده بوده و بسیار هم کارامد بوده پاسخ دهد که آیا قیمت‌ها در دو، سه سال اخیر افزایش پیدا کرد یا نکرد، آیا آقای جلیلی می‌تواند کالایی را معرفی کند که در دو سه سال اخیر که ایشان دولت سایه را تشکیل داده، افزایش قیمت نداشته باشد؟

دلیل این که ۶۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند، نارضایتی انباشته‌ای است که در طول سال‌های گذشته، به وجود آمده است، چرا که مردم احساس می‌کنند دولت ها، مسائل و مشکلاتشان را حل نکرده اند، به ویژه در طول ۲ دهه اخیر که کشورگرفتار بحث انرژی هسته‌ای است و بسیاری از مشکلات ناشی از تحریم‌های هسته‌ای است. حقیقت این است که مناظره‌ها تاثیر چشمگیری درجلب گروهی که رای نداده اند ندارد، تنها ممکن است بخش اندکی از مخاطبان را به این نتیجه برساند که بین دو نامزدی که یکی می‌خواهد کلا در را ببندد و راه تنفس ملت را مسدود کند و دیگری می‌خواهد پای خود را لای در بگذارد که در بسته نشود و روزنه‌ای باز بماند، یکی را انتخاب کنند. من عمیقا معتقدم که در دولت آقای جلیلی، قطعا ناامیدی و یاس در بین اقشار مختلف جامعه تشدید خواهد شد و همین تعداد افرادی هم که امروز پای صندوق رای آمدند ممکن است بار دیگر در انتخابات شرکت نکنند.

سیاستی که آقای جلیلی دنبال می‌کند، سیاستی است که نام آن را «خنثی سازی تحریم‌ها» گذاشته و می‌گوید ما برای کنترل کردن اثر تحریم‌ها باید برویم با کشور‌های دیگر از جمله همان کشور‌های آمریکای لاتین که ایشان اشاره کرده بودند ارتباط بگیریم. مسئله این است که اولا سیاست گرایش به شرق ایشان شکست خورده است، چون علی‌رغم این که در دولت سیزدهم، توافقنامه شانگ‌های و برعکس را امضا کردیم، اما تا زمانی که مسئله FATF حل نشده، مسئله تحریم ها، حل نمی‌شود و قراداد‌ها هم در حد امضای مکتوب باقی می‌مانند. نکته دیگرکه آقایان تابع این دیدگاه مدام روی آن مانور می‌دهند این است که اصلا چه اصراری است با غرب و آمریکا وارد مبادله تجاری شویم و با کشور‌های منطقه و کشور‌های در حال توسعه نیز می‌توان کار کرد.

با شروع مذاکرات ایران با ۵ به علاوۀ ۱ که سخت و طولانی بود، آثار بهبود نسبی شاخص‌های اقتصادی ناشی از کاهش تنش با غرب و امریکا خود نمود یافت، به طوری که نرخ تورم از ۳۴.۷ در سال ۹۲ به ۹ و ۹.۶ در سال‌های ۹۵ و ۹۶ و نرخ رشد اقتصادی به رقم کم سابقۀ ۱۲.۵ درصد در سال ۹۵ و ۳.۷ درصد در سال ۹۶ رسید. هنوز مسابقۀ کشور‌های شرق و غرب (کشور‌های اروپائی در غرب و کشور‌های ژاپن و کرۀ جنوبی و ... در شرق) برای همکاری اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران در سال‌های پس از توافق برجام در خاطره‌ها مانده است.

آقای جلیلی که اصلا خودش مسبب تحریم‌های اقتصادی علیه کشور بوده، مواضع آقای پزشکیان هم که روشن است و ایشان که نقشی در این موضوعات نداشته. پس بحثی سر این که هر کاندیدا قرار است چگونه با اقتصاد کشور مواجه شود نداریم. اما متاسفانه تا اینجا هر دو کاندیدا بیشتر کلی گویی کرده یا شعار داده اند. بعید هم هست در روز‌های باقی مانده تا انتخابات روند متفاوتی را در پیش بگیرند. کاندیدا‌ها باید صراحتا توضیح دهند در قبال مسائل اساسی اقتصاد از جمله تورم قرار است چگونه رفتار کنند. این حرف که مهار می‌کنیم یک شعار است. بیکاری کشور چگونه حل می‌شود و سرمایه گذاری در صنایع کشور را چگونه می‌خواهیم حل کنیم؟

مشارکت پایین در انتخابات، تفاوت‌های بین دو کاندیدای راه یافته به دور دوم و احتمالات پیش رو برای نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، همه این‌ها مواردیست که رویا پاک سرشت، خبرنگار فرارو، در گفتگو با سیدمحمدعلی ابطحی، فعالی سیاسی اصلاح طلب و مشاور رئیس جمهور در دولت اصلاحات مورد بررسی قرار داده است:

چرا نرخ مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری امسال پایین‌تر از حد انتظار و حدود ۴۰ درصد بود؟ آیا در دور دوم انتخابات شاهد افزایش آراء خواهیم بود؟ رویا پاک سرشت خبرنگار فرارو در استودیو فرارو میزبان حسین کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصولگرا است تا به این پرسش‌ها پاسخ داده شود:

احتمالا دیدگاه یکی از کاندیدا‌ها این است که ما باید به خودکفایی برسیم و تحریم‌ها را دور بزنیم و برجام و توافقنامه، مشکلی را حل نکرده و شاید حتی به مشکلات کشور افزوده است. اما دیدگاه مقابل این کاندیدا می‌گوید باید با غرب گفتگو کنیم و تعامل بین شرق و غرب اهمیت دارد. درواقع کاندید معتقد به ایجاد سیاست تعادلی می‌گوید اگر بخواهیم با یک قطب کار کنیم، باعث می‌شود این قطب از ما امتیاز بیشتری بخواهد و با اعمال فشار بیشتر هزینه‌ها را هم بالا ببرد. این جا همان محل اصلی مناقشه خواهد بود که یکی از کاندید‌ها تاکید خواهد کرد پس چرا تا کنون نتیجه نگرفته ایم و طبیعتا بهتر است با شرق کار کنیم.

مشارکت ۴۰ درصدی مردم در انتخابات نشان می‌دهد هیچ یک از دو کاندیدا نتوانسته ۶۰ درصد از واجدین شرایط را برای حضور در انتخابات قانع کند، اما پرسش‌های مهم در شرایط فعلی کشور این است که اصلا تفاوت‌های بین جلیلی و پزشکیان چیست و این دو کاندیدا چه تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند؟ عبدالله رمضان زاده، فعال سیاسی اصلاح طلب و سخنگوی دولت دوم اصلاحات و مجتبی اکبری، عضو شورای مرکزی و سخنگوی شریان، در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده اند:

آقای جلیلی که بعید است بتواند روی آراء خاکستری هدف گذاری کند چرا که اصلا نماینده قشری است که آراء خاکستری با آن قشر مشکل دارند. اما احتمال می‌دهم که بخشی از اراء اقای قالیباف به سبد آقای جلیلی اضافه شود. خود آقای قالیباف هم که امروز رسما اعلا کرده اند باید کمک کنیم آقای جلیلی رئیس جمهور شود. درباره آقای پزشکیان شرایط متفاوت است و چاره‌ای ندارد به جز این که برای کم کردن فاصله خود از جلیلی، از بین ۳۶ میلیون نفری که شرکت نکرده اند، حداقل رای ۶ میلیون نفر را هدف گذاری کند تا حداقل ۲ الی ۳ میلیون رای جذب کند و با فاصله مطمئن در دور دوم رئیس جمهور ایران شود. اجماع اصولگرا یان بر سر حدود ۳ میلیون رای آقای قالیباف است که به رای ۹ میلیونی آقای جلیلی اضافه شود.

برخی از این افرادی که در ستاد آقای پزشکیان بودند به جای این که رای جمع کنند و افکار عمومی را برای مشارکت قانع کنند، در ستاد حاضر شده و درحال رقابت برای به دست آوردن منصب در دولت بعدی بودند. در طرف مقابل و درباره آقای جلیلی، شرایط این گونه بود که، از ساعت ۴ بعدازظهر نیرو‌های نزدیک به آقای جلیلی با طرح این موضوع که آراء قالیباف از جلیلی عقب مانده است، سعی کردند بخشی از آراء آقای قالیباف را به سمت خودشان سوق داده و رقابت را دو قطبی کنند.