مناطق روستایی و عشایری آذربایجان، شب چله رسم و رسومات خاص و جالب خود را دارد و با وجود تغییر آداب و رسوم مردم این آئینهای سنتی همچنان برقرار مانده است. به طوری که شب چله اهالی قشلاقات و روستاها در خانه بزرگتر فامیل دور کرسی جمع و به قصه گویی و شب نشینی میپردازند و خاطرات گذشته را برای همدیگر بیان میکنند، داستانسرایی عاشیقها (موسیقی محلی)، بردن غنچه چلله برای نوعروسان؛ قورقا و نخود پیشیرمه (گندم و نخود بود داده)، تاپماجا گفتن (چیستان گفتن) و پختن غذاهای محلی که شب چله زینت بخش سفرهها میباشد از آداب و رسوم مردم آذربایجان در شب چله میباشد.
شب یلدا، همه ما را دور هم جمع میکند تا شبی را دور از هرگونه روزمرگی زندگی درکنار هم به خوشی بگذرانیم تا سرمای زمستان را با یادآوری خاطره این شب سپری کنیم. در آن دوران چشممان به در بود تا مادرمان دوباره سینی پرشده از هرچه که در خانه بود را به اتاق بیاوردتا شب چله ای را به یادگار در کنار هم بگذرانیم. تصاویر آرشیوی خرید مردم تهران در آستانه شب یلدا در نقاط مختلف این شهر که توسط عکاسان روزنامه ایران برای صفحات این روزنامه در اواخر آذر ماه سال ۱۳۷۳ به ثبت رسیده است.
شب یلدا یا شب چله یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است. «یلدا» بلندترین شب سال است که طی آن انواع میوه از جمله انار و هندوانه تهیه میشود و همچنین تنقلات و آجیل سرو میشود. خرید شب یلدا توسط مردم در آستانه این شب، حال و هوای شهر تهران را رنگی و پر نشاط کرده است.
در آستانه شب یلدا یا شب چله که با یک دقیقه طولانیتر بودنش بهانهای برای دور هم جمع شدن خانوادههای ایرانی محسوب میشود اقلامی از جمله هندوانه، انار و آجیل بیشتر مورد توجه بوده و بدین ترتیب بازارشان رونق تازهای میگیرد.
شب چلّه یا شب یَلدا یکی از کهنترین جشنهای ایران زمین است که هر ساله در آخرین شب از فصل پاییز خانوادههای ایرانی با دور هم جمع شدن، آن را جشن میگیرند. مردم شهر رشت در آستانه طولانیترین شب سال مایحتاج خود را از بازارهای بزرگ این شهر تهیه میکنند.
شب یلدا یکی از سنتهای قدیمی و کهن ایران زمین است که هر ساله با آخرین شب از فصل پاییز خانواده با کنار هم قرار گرفتن آن را جشن میگیرند. بازار خرید شب یلدای ۱۴۰۲ در سنندج نیز داغ بوده و مردم در حال خرید برای اجرای این سنت به یاد ماندنی، در کنار خانواده خود هستند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، گفت: در مورد شب چلّه همواره یادآور شدهایم که تفاوت این شب با شبهای قبل و بعد آن، کمتر از یک دقیقه و در حد چند ثانیه است.
در پرونده یلدا، این عنصر چنین تعریف شده است: «یلدا، سالجشن کهنی است که در آن فزونی روشنایی خورشید، نور و حرارت زندگی مورد توجه برگزارکنندگانش قرار میگیرد. انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی برابر با یکم دیماه در تقویم ایرای است و این تاریخ مصادف با آغاز روند بلندتر شدن روزها در این منطقه است.
از دیرباز سفره خوراکیهای شب یلدا بخش جذاب و جدایی ناپذیر آداب و رسوم شب چله بوده است. سفرهای که شامل میوههای خاص، میوههای پاییزی، آجیل، تنقلات و میوه خشک میشود. البته قدیمیترها شمعدان و عطردان هم بر سر سفره شب یلدا میآوردند تا تمام اجزا کامل شود.
شب یلدا یی از آیینهای باستانی ایرانیان است که در طولانیترین شب سال و به پاسداشت غلبه نیروهای روشنی و پاکی بر تاریکی و اهریمن برگزار میشد، اما این آیین نیز به مانند بسیاری از آیینهای دیگر، در طی زمان شاهد تغییراتی شد که این تغییرات نیز به نوبه خود و بسته به مناطق مختلف ایران، متفاوت است.
چرا ما ایرانیها شب یلدا را جشن میگیریم؟
شب یلدا یا شب چله ، در واقع به یکی از کهنترین جشنهای ایرانی اطلاق میشود که در آن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود.
دختر جوان که قرار بود چند روز دیگر لباس سفید عروسیش را به تن کند با ایست قلبی این دنیا رو ترک میکند و تنها چیزی که از خود به جا میگذارد خاطره تلخ نبودن خود در آخرین روزهای پاییز و شب یلداست.
شب یلدا یا همان شب چله ، بلندترین شب سال است که ایرانیان و برخی اقوام دیگر آن را جشن میگیرند.