منتقدانی که خواهان حملات نظامی هستند، دیپلماسی را ابزاری ناکافی در برابر اشاعه هستهای ایران میدانند. هرچند بی گمان گفت وگوهای هسته ای ناکام مانده و چشمانداز توافق جدید هستهای هم تیره است اما تصور حملات نظامی به عنوان یک جایگزین منطقی برای توافق، به دلایل گونه گونی نادرست است.
به گزارش نیویورک تایمز، این اسناد «در روزهای اخیر» توسط آژانس ملی اطلاعات ژئواسپاتیال (NGA) تهیه شدهاند که اطلاعات و تصاویر جمعآوریشده توسط ماهوارههای جاسوسی ایالات متحده را تحلیل میکند.
بر خلاف تصور رایج، پایان جنگ در نوار غزه، به معنای فروکش کردن تقابل جمهوری اسلامی و آمریکا نیست، بلکه ورود آن به مرحلهای بسیار خطرناک است.
نتیجهای که هیچ یک از طرفین نمیخواهند، تشدید تنش نظامی است. ایالات متحده و ایران برای جلوگیری از این نتیجه به کانالهای پشتیبان کشورهایی مانند قطر متکی هستند. بایدن همچنین علنا اعلام کرده است که هشدارهایی به تهران ارسال کرده است و اخیرا هشدار داده که ایران به یمنیها کمک نکند.
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که رئیس جمهور آمریکا بعد از سفر به فلسطین اشغالی، به اردن و مصر میرود تا با سران دو کشور درباره نوار غزه گفتگو کند.
آنچه مهم است اینکه نه میتوان نسبت به توافق صورت گرفته با طرف امریکایی برای تبادل چند زندانی و آزادسازی ۶ میلیارد دلار – در صورت تحقق- آنقدر ذوق زده شد که تصور شود از همین فردا یخهای ضخیم بین ما با امریکا رو به آب شدن است و نه این میزان تلاش دولت و تسلیم شدن امریکا را در مقابل ایران بی ارزش و صرفاً حرکت تبلیغاتی به حساب آورد.
آنچه که ایران و آمریکا در ماههای اخیر آن را به مرحله آزمون یا عملیاتی گذاشتهاند، محدودسازی تنش است که برش کوتاهی از روابط خواهد بود. درواقع پیشدرآمدی خواهد بود برای تنشزدایی احتمالی در آینده؛ بنابراین این نوع محدودسازی تنش جنبه موقتی، زودگذر و محدود دارد و مقدمهسازی برای فصلی ساختارمندتر است. این در حالی است که برای مخاطب محدودسازی تنش معادل همان تنشزدایی است؛ پس عجیب نیست که دچار پارادوکس شود. درواقع در پروسه محدودسازی تنش، طرفین اهرمهای خود را حفظ و بخشی از اهرمهای خود را موقتا غیرفعال میکنند.
مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا برای چندمین بار از زمان به دست گرفتن سکان سیاست خارجی کشورش در ۲ سال اخیر از واژه مجعول برای خلیجفارس (خلیج ع. ر. ب. ی) استفاده کرده است، آن هم در شرایطی که بر تحریمهای حداکثری ملت ایران پافشاری میکند و حتی همهگیری کرونا نیز سبب کاهش این لجاجت کینهورزانه نشده است.
ایران همیشه آماده همکاری با کشورهای منطقه به ویژه منطقه خلیج فارس بوده که وارد گفتگو و همکاری شود. ما طرحهای مختلفی در این باره تهیه و آماده کردایم و این طرحها را به آنها اعلام کرده و گفتهایم آماده مذاکره بدون پیششرط هستیم.
رئیس جمهوری آمریکا با تکرار ادعای پیشین خود که ایران خواستار گفتگو است، جان کری وزیر خارجه اوباما را متهم کرد که نمیخواهد ایران توافق دیگری داشته باشد.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خصوص علت تاخیر در اعلام علت اصلی حادثه هواپیمای اوکراینی، گفت: موشکی که اصابت کرده مانند موشکهای بزرگ و سنگین نبوده که هواپیما را ساقط کند بلکه موشک ریزی بوده که اصابت آن حتی برای خود خلبان هم احتمالا مشخص نبوده است؛ بنابراین اینکه واقعا بدانند موشک به هواپیما اصابت کرده یا خیر نیاز به بررسی داشت.
تحتِ ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا هیچ هدف مشخصی در قبال ایران ندارد. از این رو، راهبرد مشخصی هم در رابطه با این کشور وجود ندارد. آمریکا باید این موضوع را در خاورمیانه آموخته باشد. مسالهای که در نوع خود، دستورالعملی برای وقوع فاجعه است.
پیام دوم، را یک دیپلمات ارشد عرب، صبح روز جمعه به تهران آورد. امیر موسوی، دیپلمات سابق ایران، در گفتگویی با شبکه المیادین، با اشاره به این پیام، مدعی شد که تهران از همان لحظات اولیه، این پیام را رد کرد و مقامات ایران حتی به دیپلمات عرب اجازه خروج از فرودگاه را ندادند. طبق ادعای موسوی، پیام ترامپ حاوی مقدار «زیادی تطمیع و مشوقات زیاد» بود. در همین پیام، ترامپ از ایران درخواست خویشتنداری کرده و خواستار این شده که ایران در ماجرای ترور سردار سلیمانی به آمریکا پاسخ ندهد.
به عبارت دیگر، ترامپ نگران است که در ماههای آینده، اصطکاک یا تنش میان نیروهای آمریکایی و گروههای محور مقاومت بیشتر شود. از همین رو، دستور حمله به گردانهای حزب الله عراق را صادر کرد تا به زعم خود در مقابل ایران و متحدانش بازدارندگی ایجاد کند. اما آیا تحرکات اخیر آمریکا بازدارندگی ایجاد میکند؟ این سوالی است که پاسخ آن هنوز روشن نیست. ولی با توجه به تشدید فشارهای شدید اقتصادی بر ایران، احتمالا این کشور روند هزینهمند کردن این فشار برای آمریکا را آغاز خواهد کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادعای نشریه «وال استریت ژورنال» مبنی بر پیشنهاد راهاندازی خدمات کنسولی میان ایران و آمریکا را تکذیب کرد.
نشست نیویورک هم به پایان رسید و مهمترین و جدیترین وساطتها نیز نتوانست یخ روابط ایران و آمریکا را بشکند. دو طرف منازعه، مواضعشان را شفاف اعلام کردند. آمریکا قبل از حصول توافق، تحریمها را برنمیدارد. ایران نیز قبل از کاهش تحریمها و بازگشت آمریکا به گروه ۱+۵ با این کشور مذاکره نخواهد کرد. هر دو طرف تاکید میکنند که خواهان جنگ نظامی نیستند. اما باید دید که چگونه میخواهند این بن بست دیپلماتیک را با ابزارهای غیرنظامی حل کنند.
از یک طرف ایران تاکید میکند که آمریکا اول تحریمها را بردارد تا با آن مذاکره کند، ولی از طرف دیگر، آمریکا نیز اصرار میکند که ایران وارد مذاکرات شود و سپس بعد از حصول توافق جامع، تحریمها رفع خواهند شد. در این میان، واضح است که تلاش اروپا در تغییر این وضعیت به نتیجه ملموسی نرسیده است. ماکرون میگوید او «ساده لوح» نیست و به معجزه هم ایمان ندارد، اما باید دید که او چگونه میخواهد این بن بست را بدون معجزه حل کند.
روز چهارشنبه، یک مقام بلندپایه پنتاگون به شبکه دولتی آمریکایی «الحره» گفت آمریکا در آینده با کشورهای عضور ناتو درباره ائتلافسازی در خلیج فارس مشورتهایی خواهد داشت. این مقام افزود هدف اصلی مشورتها، فهمیدن این نکته است که نیروهای دریایی کشورهای عضو پیمان ناتو چقدر برای حضور نظامی در خلیج فارس آمادگی دارند. به گفته این مقام، خواسته اصلی آمریکا در برهه کنونی، «افزایش آمادگی نیروی بازدارندگی» است.
اکنون اگر معافیتهای باقیمانده لغو شوند برجام آسیب جدی خواهد دید و شاید دیگر نتوان آن را زنده نگه داشت. چون همکاری سایر اعضای این توافق با برنامه هستهای ایران از لغو معافیتها تاثیر خواهد پذیرفت. از همه مهمتر، احتمالا فعالیتهای نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران نیز مختل شود، امری که اگر اتفاق بیافتد، راه را برای طرح ادعاها درباره ماهیت برنامه هستهای ایران هموار خواهد کرد.
اگر این گمانهزنی درست باشد، تحت کنترل درآوردن حشد الشعبی میتواند نشانهای از این امر باشد که آمریکا تقابل با ایران را اجتنابناپذیر میداند و برای اینکه خسارتهایش در چنین تقابلی را به حداقل برساند، تصمیم گرفته نیروهای نزدیک به ایران در منطقه را تا جای ممکن تضعیف کند.