انرژی هسته ای

معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای مهم‌ترین معاهده برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای است که در سال ۱۹۸۶ به تصویب کشور‌ها رسید.

معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی گفت: این دوره یکی از تاکیدات محوری، عبور از فاز تحقیقات و وارد فاز صنعتی شدن بوده که در راستای سند جامع سازمان انرژی اتمی در حال انجام است.

آقای پزشکیان در شرایط بسیار حساسی روی کار آمد. او از روز اول دم از صلح و ترک مخاصمات زد، اما از همان ابتدا با ترور هنیه و افزایش تنش با اسرائیل، ایران نیز مجبور شد به نوبه خود واکنش‌هایی نشان دهد. بنابراین، ایران از همان روز اول ریاست جمهوری پزشکیان، به شرایطی خاص کشیده شد. این یک حقیقت است که بسیاری از افرادی که به آقای پزشکیان رای داده اند با هدف دفع شر و عدم تنش و درگیری‌های منطقه‌ای و بین المللی بوده است. از روز اول هم آقای پزشکیان سعی کرد نشان دهد برای او، مسئله دیپلماسی بسیار مهم است.

تکرار این اقدام توسط اروپا، بسیار متفاوت است. ایران از اشتباهات بزرگی که در چند سال گذشته در عرصه دیپلماسی انجام داد، «امروز» آسیب می‌خورد. در جریان مناقشه اوکراین و روسیه، به هر شکلی که ایران وارد عرصه درگیری شده، خواه کلاه روسی بر سرمان رفته و خواه با اتهام حمایت از روسیه در جنگ علیه اوکراین رو به رو شده، به هر حال این اتهام ها، منجر به از دست دادن یا تضعیف روابط ایران و اروپا شده است.

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک برای گفتگو با «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری جدید ایران به این کشور سفر کند. وی همچنین از افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران خبر داد.

ایالات متحده با مجموع ۱۰۲ گیگاوات در ۹۴ رآکتور، بزرگترین ظرفیت انرژی هسته‌ای را دارد؛ نیروگاه‌های هسته‌ای در سراسر این کشور پراکنده شده‌اند به طوری که ۲۸ ایالت حداقل یک رآکتور دارند.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: ایران باید به منظور دستیابی به توافق جدید اجازه دهد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیساتش دسترسی داشته باشند.

«گروسی عجله کرده و بیانیه خود را زودتر از موعد اعلام کرده و با توجه به سانحه هلیکوپتر، بهتر بود کمی دیرتر واکنش نشان می‌داد. آن چه اکنون مشخص است، این است که ما طی هفته‌های آتی انتخاباتی داریم که نه فقط برای خودمان، بلکه برای اروپا و آمریکا و البته که برای آژانس هم بسیار مهم است. در حال حاضر در ایران یک خلاء اجرایی در کشور به وجود آمده و تصمیم گیرندگان موقتی شاید نتوانند تصمیم نهایی را درباره آژانس داشته باشند.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، از جمله اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد در حال افزایش است.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، گفت: قدرت ایران برای دفاع از خود و منافعش است؛ از این قدرت هیچگاه علیه کشور‌های منطقه استفاد نکردیم مگر آنکه آن‌ها وارد جنگ با ایران شوند.

اکنون به مرحله‌ای رسیدیم که برخی مقامات به این نتیجه رسیده اند که تنش با آژانس تا چه حد زیانبار است و ایران باید به عرصه جهانی برگردد و البته باید قوانین را رعایت کند. یکی از این قواعد بازی رعایت اصول NPT است. همان اصولی که عدم رعایتشان منجر به صدور ۶ قطعنامه و فشار‌های بعدی علیه کشور شد. اکنون صحبت از این است که مجددا پایش‌ها اغاز شود و ایران هیچ اقدامی علیه پروتکل‌های آژانس انجام نداده است.

عبدا‌لله بن سعود العنزی، سفیر عربستان سعودی در ایران روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت در پس از دیدار با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در مراسم افتتاحیه نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در اصفهان شرکت کرد. این کنفرانس قرار است از ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت در اصفهان برگزار شود. رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز دوشنبه به ایران سفر کرد نیز قرار است در این کنفرانس حضور یابد.

مسئله پرونده هسته‌ای ما تابعیست از نوع رابطه ما با آمریکا و اروپا و البته چین و روسیه به اعتقاد من در سال ۱۴۰۳، این نوع روابط، شاهد یک تغییر اساسی نخواهد بود، بنابراین، امکان این که ما در ۱۴۰۳ به یک توافق اساسی مثل برجام برسیم، فعلا منتفی است. ممکن است توافق‌های خوبی انجام شود (مثل محدود کردن میزان غنی سازی ۶۰ درصدی)، اما این که توافقی جامع مثل برجام شکل بگیرد که شامل همه موارد مورد اختلاف باشد، بعید است که در ۱۴۰۳ هم رخ دهد. کاری که ایران انجام می‌دهد این است که ایران بر اساس برنامه ریزی خود، توان هسته‌ای خود را افزایش خواهد داد تا بتواند در مذاکرات چانه زنی کند، کاری که آمریکا انجام می‌دهد این است که از سیاست چماق و هویج برای کنترل برنامه‌ای هسته‌ای ایران استفاده کند. احتمال این که ممکن است در سال ۱۴۰۳ شاهد این باشیم که با پایان یافتن جنگ غزه و تشکیل رقابت بین ایران و اسرائیل در منطقه اقدامات تخریبی اسرائیل افزایش پیدا کند، وجود دارد.

اظهارات اخیر سید علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی کشور با واکنش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی همراه شده است. حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم در این باره به فرارو گفت: «به نظر من سخنان آقای صالحی، پیام دفاکتو de facto)) ایران به آمریکا بود.»

«نقش کلیدی انرژی هسته‌ای را در دستیابی به انتشار خالص گاز‌های گلخانه‌ای جهانی تا سال ۲۰۵۰ و حفظ هدف ۱.۵ درجه گرمایش زمین به رسمیت می‌شناسد. همکاری برای پیشبرد هدف ۳ برابر کردن ظرفیت انرژی هسته‌ای در سطح جهان تا سال ۲۰۵۰ و دعوت از سهامداران موسسات مالی بین‌المللی برای تشویق گنجاندن انرژی هسته‌ای در سیاست‌های وام‌دهی انرژی از اهداف این وزارت خانه است.»

حملات ایران به مواضع تروریست ها در منطقه در کنار سایر تنش های خاورمیانه از یک سو و اظهارات جدید رافائل گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران و گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره افزایش سطح غنی سازی اورانیوم در کشور، از سوی دیگر، مسئله مناقشات ایران و آژانس را بار دیگر در کانون توجه قرار دارد، با توجه به تنش‌های اخیر در خاورمیانه و نزدیک شدن به زمان انتخابات در امربکا، فرارو در گفتگو با دکتر رحمان قهرمان پور، تحلیلگر ارشد مسائل هسته ای، این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.

وال استریت ژورنال، با اشاره به بهانه‌جویی آمریکا برای مذاکره نکردن با ایران نوشت: برای برگزاری مذاکرات بیشتری در نیمه اکتبر در عمان نیز برنامه‌ریزی شده بود، اما آمریکا آن را پس از حمایت تهران از حمله ۷ اکتبر حماس علیه اسرائیل لغو کرد.

یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید تنش هسته‌ای ایران را نگران کننده، دانست.

محمد اسلامی؛ رئیس سازمان انرژی اتمی در نشستی در دانشگاه شاهد ادعاهای آژانس در خصوص فعالیت هسته ای ایران را بی پایه و اساس دانست. 

طبیعتا بخشی از برنامه هسته‌ای ایران وارد حوزه «پدافند غیرعامل حساس» خواهد شد؛ شبیه به تاسیساتی که در فوردو و دیگر نقاط به فعالیت خود ادامه می‌دهند؛ بنابراین در آینده آژانس بین المللی انرژی اتمی که اتفاقا روابط خاصی هم با ایالات متحده و دیگر بازیگران بزرگ سیاسی دارد، باید اولا اقدامات صیانتی لازم را در قبال ایران تضمین کند و در ثانی گام‌های معناداری را نسبت به بزرگ‌ترین تهدید هسته‌ای منطقه یعنی اسرائیل بردارد. اگر این کار انجام نشود، نمی‌تواند ادعای خاصی را علیه ایران مطرح کند. از سوی دیگر، من معتقدم که برجام مرده است. نکته مهم این است که در شرایط تهدید، کشور‌ها «عملگرا» می‌شوند و حتی آمریکایی‌ها هم مجبور به عمل گرایی هستند. اگر آمریکایی‌ها بپذیرند در قالب یک ساز و کار جدید با ایران توافق کنند، قطعا در این وضعیت، ایرانی‌ها نیز، حرف‌های جدیدی برای گفتن خواهند داشت. معتقدم نقش آژانس بسیار بسیار مهم است. اگر آژانس در قبال اسرائیل به سهل انگاری ادامه دهد، علاقه به ادامه فعالیت‌های هسته‌ای به ایران محدود نمی‌شود و کشور‌هایی از جمله مصر، عربستان و حتی کشور‌هایی کوچکتر نیز ممکن است در این مسیر گام بردارند