سفته بازی

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، گفت: متن طرح مالیات بر سوداگری و سفته بازی تا روز سه‌شنبه و یا حداکثر روز چهارشنبه به صحن علنی مجلس ارائه دهیم تا این طرح تعیین تکلیف شود.

اگر دولت دست به قیمت‌گذاری دستوری نمی‌زد و خودروسازان آزاد بودند محصول خود را آنطور که صلاح می‌دانند به فروش برسانند و قیمت را نیز قوانین ساده بازار مانند عرضه و تقاضا مشخص می‌کرد، دیگر بازار خودرو هیچ جذابیتی برای دلالان نداشت تا بخواهند از خرید و فروش در این بازار سودهای کلان کسب کنند.

در بخشی از این نامه به موضوع مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی در بیانات مقام معظم رهبری، سند تحول دولت و اسناد بالادستی نظام اشاره شده و آمده است: در سال‌های اخیر نیز رهبر معظم انقلاب مکرراً بر لزوم قانون‌گذاری جهت کنترل سفته‌بازی و سوداگری تأکید داشته و آن را مطالبه کرده‌اند، در ادامه به یکی از بیانات ایشان در این رابطه اشاره می‌شود؛ "درآمد بایستی ناشی از سعی باشد، ناشی از کار باشد، یعنی روش کسب خیلی از این پول‌های بادآورده و ثروت‌های بادآورده غلط است.

نکته اصلی این است که قیمت آنی کالا را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. روند قیمت معاملات آتی بر همان کالا و قرارداد‌های مربوطه را شرایط عمومی اقتصاد مانند تورم انتظاری، حکمرانی و سیاست کلان باثبات یا بی‌ثبات، جنگ و تحریم و موانع بر سر راه تجارت به صورت بسته‌های مختلف ریسک تنظیم می‌کند و عده‌ای نیز این ریسک‌ها را مورد معامله قرار می‌دهند. این کار که موجب تقسیم ریسک بین عاملان مختلف اقتصادی می‌شود، اقدام مفیدی است.

قیمت خودرو‌های خارجی در بازار داخلی مطابق تحقیقات به ۲ تا ۵/ ۲ برابر قیمت همین خودرو‌ها در کشور‌های منطقه و اروپا افزایش پیدا کرده است. بررسی‌ها درباره این حباب بزرگ نشان می‌دهد انتظارات تورمی طی یکی دو سال گذشته با دو منشأ «ریسک‌های غیراقتصادی» و «زمینه خرید با قیمت ارزان و فروش با قیمت بسیار بالا در بازار خودرو» باعث شد موتور خرید‌های غیرمصرفی (تقاضای سرمایه‌ای) در این بازار با دور تند فعال شود که نتیجه آن شکل‌گیری و بزرگ شدن این حباب قیمتی بوده است. اکنون با کاهش ریسک‌های غیراقتصادی لازم است نسخه جامع برای تخلیه حباب قیمت خودرو در این بازار به اجرا دربیاید. این نسخه برای خشکاندن ریشه احتکار و سفته‌بازی در بازار خودرو، راهکار «حذف قیمت‌های دستوری با دست‌کم دو پیشنهاد جایگزین» و همچنین راه‌حل «واردات با ارز اشخاص» را به سیاست‌گذار ارائه می‌کند. این پیشنهاد‌ها افزایش عرضه و تصفیه بازار از تقاضای غیرمصرفی را موجب می‌شود. البته یک سیاست مکمل مرتبط با «تعرفه واردات» نیز لازم است.

در ماه‌های پرنوسان سال ۹۷همواره بازارساز به‌دنبال سدی در برابر موج‌سواری سفته‌بازان بود. حتی این موج‌سواری مختص به بازار ارز نیز نیست؛ سایر بازار‌های دارایی و مالی نیز گاه از حرکت‌های سفته‌بازان در امان نمانده‌اند.

او درباره علت سودآور شدن دلالی می‌گوید: در اقتصاد چند متغیر کلیدی وجود دارد که اگر نتوانیم آن‌ها را به صورت مستمر نظارت، ارزیابی و به درستی تنظیم کنیم فضای دلالی گسترش پیدا می‌کند. این متغیر‌ها عبارتند از: نرخ ارز، نرخ تعرفه، نرخ رشد پول (پایه پولی و نقدینگی) و نرخ سود در بازار‌های مختلف. عملا همه سیاستگذاری‌ها و تصمیمات اقتصادی باید به نحوی باشد که این چهار نرخ قابل پیش‌بینی پذیر، قابل کنترل و قابل مدیریت باشد. اما متاسفانه در برهه‌های مختلف سیاستگذاری، کنترل و ثبات برخی از این چهار متغیر به هم می‌خورد که باعث خارج شدن اقتصاد از حالت تعادل می‌شود.

رئیس‌کل بانک مرکزی در نامه‌ای به رئیس سازمان مالیاتی، از یک واقعیت ارزی پرده برداشت. طبق نامه ولی‌الله سیف، حجم بسیار زیادی از مبادلات ارزی از ابتدای سال‌جاری تا ۱۷ دی‌ماه، به نام افراد معدودی ثبت شده است.

خواباندن سرمایه در بانک‌ها نسبت به تولید و کارآفرینی سود بیشتری دارد. در حالی ‌که بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تولید در ایران زیر ١٠‌درصد بازده اقتصادی دارد، سود بانکداری و سفته‌بازی بالای ٨٠‌درصد برآورد شده است.

"سیاست‌های دولت باعث رشد سفته‌بازی و نوسان گیری در بورس است." یک کارشناس بازار سرمایه بابیان این مطلب گفت: ریسک بالای سرمایه‌گذاری سبب شده است که فعالان بازار به دنبال کسب سودهای کوتاه‌مدت و سفته‌بازی بروند.

ابعاد دو شاخص اقتصادي در بازار زمين، از «سفته‌بازي مجاز و بدون هزينه» مالكان زمين‌هاي خام در شهر تهران حكايت دارد و نشان مي‌دهد: هر چند تعداد اراضي ساخته نشده در پايتخت «محدود» است؛ اما عمده اين اراضي كه در اختيار برخي نهادها و در مناطق رو به رشد شهر قرار دارد، چون در حياط خلوت مالياتي دولت و شهرداري تهران قرار گرفته، به گران‌قيمت‌ترين دارايي براي مالكانش تبديل شده؛ به طوري كه نگهداري بلااستفاده از آنها باعث افزايش زمين‌هاي باير و در نتيجه، محدوديت شديد در تامين عرصه مورد نياز ساخت‌وساز شده است.

يكي از روش‌هاي پيش‌بيني قيمت‌ها، نگاه به روند گذشته آنها است. بر اين اساس در این صفحه روندهاي قيمتي بازارهای مهم ایران و جهان به نمايش گذاشته شده‌اند. همچنين در متن مربوط به هر قسمت روند آتي قيمت‌ها براساس شواهد موجود پيش‌بيني شده‌اند.