بیستم خرداد روز صنایع دستی، رویدادی جهانی است که به منظور گرامیداشت هنر و خلاقیت صنعتگران و هنرمندان سراسر دنیا برگزار میشود. در این روز به صنعت « نمدمالی » که از قدمتی ۳۰۰۰ ساله برخوردار است و به دلیل واردات فرشهای ماشینی و نمونههای مشابه آن، بازار این صنعت از رونق افتاده و در لیست صنایع منسوخ و فراموششده قرار گرفته است. این هنر اصیل و قدیمی در ابتدا در کشورهای آسیای شرقی و در دوره نوسنگی شناخته شده است. نمد زیر اندازی است که بدون استفاده از دار تهیه میشود، ابتدا نقش موردنظر را با پشمهای رنگی روی یک پارچه کرباس طراحی میکنند. سپس پشم حلاجی شده را روی تمام سطح پارچه قرار میدهند و پارچه کرباس را میپیچند. با ریختن آب جوش بر آن و فشردن مداوم کار، نمد تولید میشود. موارد مصرف نمد در بین عشایر کل کشور مشهود است، اما با طرحها و نقشهای بسته به فرهنگ مناطق مختلف ایران، متفاوت است.
«نمد» یکی از مهمترین صنایع دستی مردمان استان چهارمحال و بختیاری است و زادگاه اصلی این هنر ـ صنعت در استان نیز شهرکرد است که اکنون به عنوان «شهر ملی نمد» در ایران شناخته میشود.
علیاکبر که اصالت بختیاری دارد ۱۲ سال است به شغل پدری خود که ساخت کلاه نمدی بختیاری است مشغول است. او آخرین بازمانده از تولیدکنندگان کلاه نمدی در اصفهان به شما میرود.
در تولید کلاه نمدی ابتدا پشم حلاجی میشود سپس پشم حلاجی شده توسط استادکار به صورت لایه لایه در مقاطع دایرهای شکل داده و لایههای پشم با ترکیب آب و صابون به هم چسابنده و با ورز الیاف پشم در هم تنیده میشود. در آخرین گام پشم آماده شده برای کلاه نهایی قالبگیری میشود.
«محمود حلاجیان» یکی از بازماندگان هنر نمدمالی در استان مازندران و شهر رامسر است که در ۱۵ سالگی به استاد کاری در این رشته رسیده است. حلاجیان که نمد مالی را به عنوان شغل خانوادگی از پدرش آموخته است در طول سالیان این شغل را ادامه داده و با خلاقیت و ظرافت به زنده ماندن آن کمک کرده است. نمد سادهترین نوع کف پوش است و ساخت آن احتیاج به دستگاه خاصی دارند. در نمد مالی در واقع از خاصیت طبیعی پشم که عبارت از در هم پیچیدن الیاف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده میشود. در واقع نمدمالی هنری است که محصول نهایی آن نمد است و تنها زیراندازی که به کمک بافتن شکل نمیگیرد، نمدمالی است.
نمدمالی میراث به جای مانده از رنج و زحمت طاقت فرسای هنرمند نمدمال است و شاید به جرأت بتوان آن را جزو اولین دست بافتههای بشری دانست.