روایت نصرالله حدادی از صدور قانون کشف حجاب در دوران پهلوی
با صدور فرمان کشف حجاب در ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ در تهران که اغلب خانوادهها مذهبی و مقید به پوشش بانوان بودند با موجی از نگرانی و خشم میان خانوادههای اصیل تهرانی همراه شد.
در عصر مدرن و بهواسطه برخورداری حکومت از ابزارهای حکمرانی، این حکومتها ازیکسو از توان بسط روزافزون قدرت، بیشتر از قدرتهای سنتی برخوردارند و ازسویدیگر، در عمل با قدرتگیری شهروندان بهواسطه رشد دانش و تکنولوژی، مفهوم «جامعه» (society) معنا و کارکرد پیدا کرده است و در عمل رقابت دولت و جامعه، در برخی جوامع توسعهیافته، امکان ترکتازی حکومتها را تقلیل داده است؛ بنابراین در عصر مدرن، کمونیسم و فاشیسم چونان دو الگوی حکومت توتالیتر، در عمل توان فزونتری از حکومتهای استبدادی کهن برای سانسور، منع، توقیف و تحریف تاریخ داشتهاند.
برخی خوانندگان ذیل یادداشت «سوم شهریور ۲۰/ وقتی همه خواب بودند» دربارۀ این موضوع پرسیدهاند که آیا عدد ۶۸ میلیون ریال موجودی حساب بانکی رضاشاه هنگام ترک ایران که در کتاب دکتر عباس میلانی (نگاهی به شاه) هم آمده درست است یا نه؟ یادداشت حاضر در این باره است با استناد به تحقیقات مستند یک تاریخپژوه.
اختلال پیش از کودتای ۱۲۹۹ آغاز شده بود
جنبش مشروطه آغازی درخشان بر تجربه مردمسالاری و توسعه مدنی در جامعه شهری ایران بود. درصورتیکه این تجربه استمرار مییافت، میتوانست به تحکیم تدریجی دموکراسی در ایران بینجامد. اما اختلال و انقطاع این تجربه با کودتا یا استقرار سلطنت رضاخان شروع نشد بلکه از مدتها قبلازآن، بارها رخ داده بود و آثار زیانبار و انباشتهشده آن اختلالها و انقطاعها کشور را بهویژه در سالهای جنگ جهانی اول به ورطه هرجومرج و به آستانه تجزیه کشانده بود.
پشتیبانی رضاشاه از خوانندگی زنان که برخلاف خواستههای آشکار طبقه مذهبی و روحانیت بود موجب شد تا ملوک ضرابی (متولد ۱۲۸۶ کاشان)، ایرانالدوله هلن، اخترخانم و روحانگیز (متولد ۱۲۸۳ شیراز) هم به جرگه خوانندگان زن اضافه شوند و بعدها در دوران رادیو به چهرههای محبوبی بدل شوند. جالب اینجاست که ملوک ضرابی تا سال ۱۳۷۳ زنده بود و در ۱۰۷ سالگی در تهران درگذشت.
به بهانه سالروز کنارهگیری رضاشاه و آغاز سلطنت پهلوی دوم
چرچیل، نخستوزیر وقت بریتانیا، فردای حمله هیتلر به خاک شوروی، دست دوستی به سوی استالین دراز کرد و رضاخان، اولین قربانی این دوستی بین دو دشمن بود. با این که دولتهای انگلیس و فرانسه از خردشدن شوروی با حمله آلمان خوشحال بودند، اما به علت پیشرفتهای آلمان و به خطر افتادن منافع غرب در خاورمیانه، تصمیم گرفتند به حمایت از شوروی بشتابند و ایران بهترین راه کمک بود.
«قاجارها توانسته بودند ثبات و امنیت و یکپارچگی کشور را برقرار کنند. مشروطه این را متزلزل کرد و این شکاف بزرگ را به وجود آورد. در این حالت قدرت دو تکه شد قدرتی که تا قبل از انقلاب مشروطه یکپارچه بود و در دربار خلاصه میشد، تضعیف شد. در این وضعیت یک فرد گمنام نظامی پادشاه آینده ایران میشود که هیچ ارتباطی با انگلستان ندارد».
دولت پس از دو هفته اعلام کرد موضوع را بررسی میکند!
در این شرایط افکار عمومی تشنه اطلاع از سرنوشت مومیایی کشف شده است، این پرسش اساسی که با مومیای رضا شاه چه کنیم؟ در روزهای گذشته بسیاری را درگیر خود کرده بود. حالا این پرسش افکار عمومی را درگیری کرده که با مومیایی رضا شاه چه کردند؟ بیشتر کارشناسان و متخصصان باستانشناسی کشور خواستار صدور دستور و مجوزهای لازم برای بررسی این مومیایی بهعنوان بخشی از میراث تاریخی کشور شدهاند. درخواستهایی که با بی توجهی همراه بوده است.
ابراهیم خلیل آبادی (رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران، ری وتجریش) بیان داشت: شنیدهام که در پی حفاریهایی که در قسمت غربی صحن حرم صورت گرفته به یک جنازه مومیایی شده برخورد کردند و به مسئولان ذیربط اطلاع میدهند تا موقتا حفاری در آن قسمت متوقف شود.
یکی از مهمترین بخش های کار مطالعاتی هولتسر عکس هایی بود که او در مدت پرواز و پس از آن از شهرهای مختلف ایران اعم از تهران، اصفهان، کاشان و بوشهر برداشت. او همچنین از مردم کوچه و بازار و دروازههای شهرها نیز عکس هایی برداشت و مجموعه خود را کاملتر کرد. هولتسر در بازگشت عکس ها و یادداشت های خود از سفر به ایران را در قالب کتابی با عنوان "پرواز بر فراز ایران" به چاپ رساند
آلبوم دیده نشده از سالهای قحطی
اما یکی از مهمترین بخش های کار مطالعاتی هولتسر عکس هایی بود که او در مدت پرواز و پس از آن از شهرهای مختلف ایران اعم از تهران، اصفهان، کاشان و بوشهر برداشت. او همچنین از مردم کوچه و بازار و دروازههای شهرها نیز عکس هایی برداشت و مجموعه خود را کاملتر کرد.
اهمیت شهریور1320 و وقایع آن دوران در تاریخ سیاسی ایران غیرقابل انکار است. آنچه در جنگجهانیدوم روی میدهد و حوادثی که در آن سالها ایران از سر میگذراند بههمراه تحولات نظامی و دیپلماسی ایران بخشهایی مهم از تاریخ ایران هستند.