حرکت لیبی از آفریقا به سمت غرب

 لیبی معمر قذافی به جلب حمایت در آفریقا، بر هم زدن روابط با اروپا، آمریکا و میانه روی با دولت های عرب معروف بود اما در حال حاضر جهان شاهد تغییری آشکار در سیاست های خارجه لیبی است. 

به گزارش صدای آمریکا، دو گزارش سیاسی اخیر بیانگر مسیر جدید روابط خارجه لیبی، به عنوان دارنده بزرگترین ذخایر نفتی آفریقا است. 

جاکوب زوما، رئیس جمهور آفریقای جنوبی هفته گذشته طی سخنرانی در نشست اتحادیه آفریقا از به رسمیت شناختن مخالفان قذافی به عنوان دولت جدید لیبی امتناع کرد. طی هفته جاری نیز مصطفی عبدالجلیل، رئیس شورای ملی انتقالی لیبی طی جلسه پاریس برای کمک به لیبی با سران کشورهای فرانسه و انگلیس و هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا هم صحبت شد. 

در خیابان های طرابلس نیز این عقیده موج می زند که لیبی از کشورهای آفریقایی روی گردانده و در تلاش برای تقویت روابط با کشورهای شمال دریای مدیترانه است. برخی رهبران مخالفان در لیبی معتقدند که فرار از آفریقا امکان پذیر نیست و لیبی بخشی از این قاره است اما خواستار کمک های اروپا و آمریکا است. 

معمر قذافی، رئیس جمهور فراری لیبی میلیاردها دلار را صرف تقویت و حمایت از رهبران آفریقایی کرده است. یک دهه پیش اتحادیه آفریقا را راه اندازی کرد و دو سال پیش خود را «شاه شاهان» آفریقا خوانده و حتی خواستار تشکیل کشورهای متحد آفریقا شد. 

پیتر کل، کارشناس لیبی بر این عقیده است که سخاوت و بخشندگی قذافی در قبال کشورهای آفریقایی دلیلی است بر عدم تمایل اتحادیه آفریقا در حمایت از 75 کشور جهان که شورای ملی انتقالی لیبی را به رسمیت شناخته اند. به عقیده وی، آنها کشورهای بسیار کوچکی هستند که پرداختی های لیبی برای آنها بخش قابل ملاحظه ای از تولید ناخالص داخلی است. بنابراین ترس از دست دادن چنین حمایت مالی کشورهای عضو این اتحادیه را در بر گرفته است. 

لیبیایی ها از این امر بی اطلاع نبوده و روند دیپلماتیک کشورها در به رسمیت شناختن شورای انتقالی را مد نظر دارند؛ روسیه، الجزایر و اتحادیه آفریقا که از متحدان قذافی محسوب می شدند در این روند تعلل می کنند. مخالفان در لیبی با اشاره به حساسیت شان در مورد واکنش کشورهای عضو اتحادیه آفریقا به انقلاب لیبی می گویند انتظار حمایت بیشتری را داشتند اما با رویکردی کاملاً متفاوت روبرو شدند. 

طی دوره قذافی، سیاست خارجه لیبی شامل ارائه تسلیحات به گروه های تروریستی غرب و منفجر کردن دو هواپیمای مسافربری در آمریکا و فرانسه نیز می شد. اما در حال حاضر لیبیایی ها تاکید دارند که دشمنی قذافی با غرب مدنظر لیبی مدرن نیست. لیبیایی ها به قدر کافی هوشیار هستند که بدانند روابط آتی با غرب باید براساس احترام متقابل صورت گیرد. آنها از تاریخ قرن بیستم خود آگاه هستند: سه دهه مستعمره ایتالیا بودن، اداره کشور را برای یک دهه در اختیار انگلیس قرار دادن، محل تعداد بسیاری از پایگاه های هوایی آمریکایی تا سال 1970 بودن و شریک نزدیک تجاری شوروی سابق طی دوره حکومت قذافی، اما لیبی و لیبیایی ها تغییر کرده اند. 

با در نظر گرفتن این امر که نیمی از جمعیت لیبی زیر 15 سال هستند، به نظر می رسد حرکت جمعیتی به سوی تغییراتی بزرگ در چگونگی روابط لیبی با سراسر جهان باشد.