فاجعه در تخت جمشید؛ کوه رحمت تخریب شد

فعالان میراث فرهنگی عصر دیروز از تخریب گسترده کوه رحمت تخت جمشید با انجام فعالیت معدنکاوی خبر دادند و اعلام کردند که مسئولان میراث فرهنگی استان فارس برغم آن که دستگاه قضایی در سال ۱۳۹۴ حکم توقف فعالیت معدنی در حریم درجه دو تخت جمشید را صادرکرده است، اقدامی برای جلوگیری از تخریب‌های صورت گرفته در این میراث جهانی که که دارای آثاری از دوره هخامنشی، ساسانی و اسلامی است، انجام نداد.

به گزارش ایلنا، پیگیری‌ها از یکی از فعالان میراث فرهنگی استان فارس مشخص کرده است که معدن سنگ‌شکن متعلق به شهرداری مرودشت پس از صدور حکم توقف به فعالیت خود ادامه داده و مدت‌ها است در حال پاکتراشی کوه رحمت، یکی از مهمترین آثار ثبت جهانی شده در پرونده ثبت جهانی تخت جمشید، است.

ببراز بازوبندیدر رابطه با اهمیت کوه رحمت می‌گوید: کوه رحمت تخت جمشید از چنان اهمیتی برخوردار است که یونسکو درخواست گسترش بیش از پیش حریم تخت جمشید را به دلیل وجود این میراث ارزشمند تاریخی به ایران ارایه کرده است.

او می‌گوید: با این حال معدن سنگ‌شکن فعال در حریم درجه دو تخت جمشید نه تنها به حکم قضایی توقف فعالیت خود در سال ۹۴ توجه نکرده که با فعالیت بیشتری به کار خود ادامه داده است.

بررسی باستان‌شناسی تنها در ۱۵ کیلومتر از کوه رحمت که در سال ۸۶ انجام شد، بیانگر ارزش‌های نهفته باستانی این اثر جهانی شده ایران است. براساس این بررسی‌ها مشخص شد کوه رحمت که در دشت مرودشت قرار گرفته و در دوره هخامنشی به کوه مهر شهرت داشت، به اندازه‌ای مقدس بود که داریوش هخامنشی تخت جمشید را به دلیل تقدس همین کوه بر دامنه آن احداث کرد.

در دوران هخامنشی، فراهخامنشی و اشکانی تا پایان دوره ساسانی نیز کوه رحمت به دلیل وجود تخت جمشید و شهر باستانی استخر و معبد بزرگ آناهیتا در آن، قلب مذهبی امپراتوری هخامنشی و ساسانی بود.

کوه مهر یا کوه رحمت چنان در دوران باستان اهمیت داشت که پادشاهان ساسانی به دلیل اهمیت مذهبی آن و وجود شهر استخر، تاجگذاری‌های خود را در آن انجام دادند. این کوه به مدت حدود هزار سال در دوران ساسانی دربرگیرنده تمام تحولات مذهبی کشور به دلیل وجود تخت جمشید و شهر استخر بود.

شهر استخر در دامنه کوه رحمت نیز نخستین پایتخت مذهبی ساسانیان بود تا جایی که اردشیر بابکان و پدرش، از موبدان معبد آناهیتا در شهر باستانی استخر در دامنه کوه رحمت شدند. همه این موارد بیانگر اهمیت بالای کوه رحمت در دوران باستان است. به دلیل اهمیت همین کوه بود که به گفته باستان‌شناس‌ها تخت جمشید، شهر پارسه، شهر استخر، نقش رستم و نقش رجب در حوالی و دامنه آن برپا شدند.

در بررسی‌های باستان‌شناسی تنها ۱۵ کیلومتر از این کوه مشخص شد که سراسر کوه مهر یا کوه رحمت مملو از گور‌های مربوط به دوره هخامنشی و ساسانی است و مردم آن دوران مرده‌گذاری‌های خود را در دامنه این کوه انجام می‌دادند. در بررسی باستان‌شناسی بخش کوچکی از کوه رحمت که سال ۱۳۸۶ انجام شد ۴ هزار گور ساسانی شناسایی شد.

اگرچه هنوز بررسی کامل باستان‌شناسی کوه رحمت انجام نشده است ولی، باستان‌شناس‌ها معتقدند از میانه این کوه تا انتهای آن که قسمت‌های جنوب و جنوب غربی کوه رحمت را شامل می‌شود، آثار باستانی زیادی وجود دارد.

در سراسر کوه مهر یا کوه رحمت، معادن دوره هخامنشی، استودان‌های سنگی و گورستان‌های تابوتی و استقرارگاه‌های عشایری دوران باستان و غار‌های استقراری از ۱۵ هزار سال قبل در دوره پارینه سنگی تا تپه‌های باستانی متعلق به ۶ هزار سال قبل و آثار دوران اسلامی ۱۲۰۰ سال قبل وجود دارد.

باستان‌شناس‌ها و فعالان میراث فرهنگی معتقدند معدنکاوی در کوه رحمت علاوه بر آن که منظر تاریخی این اثر را از بین می‌برد، به از بین رفتن محوطه‌های باستانی در دامنه آن نیز می‌انجامد و، چون این اثر در حریم درجه دو تخت جمشید قرار گرفته است، فعالیت معدنکاوی حتی درختکاری و ساخت و ساز نیز در آن ممنوع و دارای ضوابط خاص است.