(تصاویر) شهرِ فشرده

از زمانی که معایب توسعه افقی شهر‌ها بیش از پیش برای اهل فن عیان شد ایده‌های نوگرایانه «شهر فشرده» رونق گرفت. شهر فشرده مفهومی است که برای رسیدن به توسعه پایدار در محیط‌های شهری ارائه شده و برای مقابله با اثرات منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی گسترش افقی شهر مطرح شده است.

به تبع شکل گیری نمونه‌هایی از شهر‌های با تراکم بالا در سایر کشور‌های جهان در ایران نیز نمونه‌هایی البته با نواقص بسیار زیاد پیدا کرد. این ایده‌ها بر سیستم حمل و نقل عمومی کارا و تقویت پیاده روی و دوچرخه سواری، مصرف پایین انرژی و کاهش الودگی مبتنی است.

به باور حامیان ایده شهر‌های فشرده، جمعیت مسکونی کلان مقیاس در یک چنین بافت‌ها و موقعیت‌های معمارانه‌ای فرصت‌های زیادی برای افزایش کنش اجتماعی و تقویت احساس امنیت خواهند داشت. این ایده به علت وابستگی کمترش به اتومبیل نسبت به ایده هرزه روی شهری به حدوث زیستگاه‌های پایدارتر شهری منجر می‌گردد.

 پر واضح است که در خصوص توسعه شهر تهران که شبیه یک بیماری پوستی روی زمین پیش می‌رود این سوال که آیا هرگز این رشد (نه پیشرفت) متوقف می‌شود؟ همواره وجود داشته است. همین موضوع باعث شد تا با فاصله نه چندان زیاد از تهران، شهر‌های جدیدی احداث شود، اما اینبار با ایده‌هایی شبیه به تئور‌های شهر فشرده! شهر‌هایی با آپارتمان‌های بلند و تراکم جمعیتی زیاد!

از قدیم گفتن «اونقدر عقب عقب رفت که از اون وَر بوم افتاد»؛ این ضرب المثل برای زمانی است که افراط و یا تفریطی اتفاق می‌افتد. ایجاد ساختار‌های متراکم شهری نیازمند رعایت اصول توسعه شهر‌های فشرده است.

همانطور که در بالا گفته شد اگر برای دوری از معایب توسعه افقی شهر به گسترش عمودی آن می‌اندیشیم می‌بایست زیرساخت‌های فرهنگی آن را هم زمان با رشد کالبد شهر توسعه دهیم. در غیر این صورت عملکرد ما نقض غرض بوده و نتایج غیرمثبت و در برخی موارد زیان باری به دست می‌آید.

انبوه‌سازی، نه به معنای کلمه، بلکه به معنای تلاشی برای ارزان‌سازی که ناشی از دهه‌ها کوچک و کوچک‌تر شد کیک اقتصاد ایران و سرانه درآمد شهروندان و کاهش قدرت خرید است، شهر تهران و شهر‌های حاشیه‌ی آن و تقریبا همه شهر‌های ایران را از سایه تا مورفولوژی و جزییات بی کیفیت و تکرار شونده و نازیبا کرده است.

پیش‌بینی‌های مختلف نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ فضای شهری در سراسر جهان در کشور‌های توسعه‌یافته دو برابر خواهد شد و در کشور‌های در حال توسعه به ۳۲۶ درصد افزایش می‌یابد. مردم شهر‌ها و دولت‌ها خود باید این رشد را مدیریت نموده و با تخریب محیط زیست مقابله کنند.

این مجموعه عکس از فاز‌های مختلف شهر جدید پردیس واقع در شرق تهران تهیه شده است.