خاطره جنتی از ماجرای عجیب گم شدن سخنرانی هاشمی

مرکز اسناد انقلاب اسلامی با اشاره به سفر آیت الله هاشمی رفسنجانی به اتحاد جماهیر شوروی نوشت:

در دوران جنگ تحمیلی، به‌خاطر تحریم‌هایی که علیه ایران به اجرا درآمده بود، تهیه اسلحه و تجهیزات نظامی کار راحتی نبود و کشور‌ها به‌سختی اقدام به فروش تسلیحات به ایران می‌کردند. در همین راستا، وقتی هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس، جانشین فرمانده کل قوا در جنگ هم شد، تصمیم گرفت به مسکو برود.

پیش از عزیمت هاشمی رفسنجانی، علی جنتی به‌عنوان مسئول دفتر او و بهزاد نبودی به‌عنوان معاون پشتیبانی و لجستیک ستاد فرماندهی کل قوا عازم مسکو می‌شوند. فرماندهان نظامی شوروی که در آن زمان کمونیست‌ها بودند، به آنان می‌گویند واگذاری اقلام نظامی یک تصمیم سیاسی است که باید به‌وسیله مسئولان سیاسی گرفته شود. به همین خاطر، قرار شد تا خود هاشمی رفسنجانی عازم کرملین شود.

علی جنتی در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است، سفر مذکور را یک سفر موفق ارزیابی می‌کند؛ زیرا هم گورباچف می‌پذیرد که بر خلاف پروتکل‌ها، شخصاً برای استقبال از هاشمی رفسنجانی به فرودگاه برود و هم ایران موفق شد همه آنچه که از تجهیزات نظامی می‌خواست، تأمین شود.

جنتی که خودش نیز در این سفر هم حضور داشت، گفته است: «مذاکرات خیلی خوبی در مسکو صورت گرفت بخشی از مذاکرات خصوصی بود که فقط جناب آقای ولایتی و سفیر ما در مسکو حضور داشتند. این مذاکره بیشتر روی همکاری‌های نظامی صورت گرفته بود. بعد‌ها جناب آقای هاشمی از این ملاقات اظهار رضایت کرد و فرمود که همهٔ آنچه ما می‌خواستیم در این سفر تأمین شد. البته بعد‌ها هم خبرگزاری‌ها روی حدسی که خودشان داشتند اعلام می‌کردند که قرار است شوروی به ایران میگ ۲۹ و تانک‌های تی ۷۲ بدهد.»

گم‌شدن متن سخنرانی هاشمی رفسنجانی

علی جنتی در بخشی دیگر از خاطره‌اش، به حضورشان در کاخ کرملین و ضیافت شامی که گورباچف برای هیئت ایرانی تدارک دیده بود، اشاره می‌کند و می‌گوید:

«این کاخ برای من خیلی دیدنی بود. زیرا از کاخ‌های بسیار قدیمی بود که آن را به‌صورت بسیار مدرنی تجهیز کرده بودند. نوع پذیرایی از هیئت ایرانی در این کاخ بسیار جالب بود در هنگام ورود آقای گورباچف به‌اتفاق آقای هاشمی رفسنجانی با یکایک میهمانان که حدود سیصد نفر بودند دست دادند و حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ نفر پیشخدمت نیز بانظم خاصی پذیرایی می‌کردند. در آن شب، طبق معمول، میزی به رهبران دو کشور اختصاص داده‌شده بود و دو طرف باید سخنرانی می‌کردند. آقای گورباچف سخنرانی خودش را کرد و نوبت به آقای هاشمی رسید. متن سخنرانی که برای جناب آقای هاشمی تنظیم شده بود در سفارت جامانده بود به هر صورت گفتند که در دسترس نیست.

ایشان بعد از صحبت آقای گورباچف ایستاد و شروع کرد به صحبت‌کردن. ما که از متن مکتوب سخنرانی اطلاع داشتیم دیدیم که تقریباً همهٔ آنچه را در متن مکتوب آمده بود، ایشان بدون اینکه متن در اختیارش باشد بیان کرد. این امر هم برای هیئت ما و هم هیئت طرف مقابل جالب بود که رئیس کشوری بدون اینکه از رو بخواند مطالبی را خیلی دقیق و منظم آن هم در آن سطح بیان می‌کند.»