خودکشی مشکل پیچیدهای است که افراد را از هر طبقه و در هر سطح درآمدی تحت تاثیر قرار میدهد. این مسئلهی بهداشت جهانی بر افراد در هر سن و پیشینهای تأثیر میگذارد.
به گزارش ایسنا، هر ساله در ۱۰ سپتامبر، مردم سراسر دنیا روز جهانی پیشگیری از خودکشی را گرامی میدارند. این مناسبت، فرصت مهمی برای جلب توجه به این مشکل جدی، کاهش شرم ناشی از آن و حمایت از راههایی موثر برای جلوگیری از خودکشی افراد است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، خودکشی عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و سالانه بیش از ۷۰۰ هزار نفر از این طریق جان خود را از دست میدهند. این آمار خیره کننده، فوریت پرداختن به عواملی را که به افکار و رفتارهای خودکشی کمک میکنند، برجسته میکند.
- گرایشهای سنی خاص: در حالی که میزان خودکشی در مناطق و جمعیتهای مختلف متفاوت است، گروههای سنی خاصی به ویژه آسیب پذیر هستند. مطالعات نشان میدهد که در بسیاری از کشورها، جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله در معرض خطر بیشتری برای خودکشی هستند.
- نابرابریهای جنسیتی: در سطح جهانی، مردان بیشتر از زنان بر اثر خودکشی میمیرند، اگرچه زنان بیشتر اقدام به خودکشی میکنند.
- عوامل زمینهای: عوامل متعددی میتوانند به افکار و رفتارهای خودکشی کمک کنند از جمله شرایط سلامت روان، سوء مصرف مواد، انزوای اجتماعی، مشکلات اقتصادی و قرار گرفتن در معرض خشونت.
کره جنوبی و لیتوانی بالاترین میزان خودکشی را در سال ۲۰۲۲ در بین مردان داشتند (از بین کشورهایی که دادهها را گزارش میکنند) به ترتیب با ۳۴.۹ و ۳۳.۱ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت. برای زنان نیز کره جنوبی و ژاپن با ۱۴.۹ و ۹.۸ بالاترین نرخ را در بین کشورهای منتخب داشتند.
دلایل ارتکاب خودکشی پیچیده است، با عوامل خطر متعددی که میتواند فرد را مستعد اقدام به خودکشی کند. بنابر آمار سال ۲۰۱۶، نرخ خودکشی در ترکیه، یونان و آفریقای جنوبی با پنج مورد یا کمتر مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر پایینترین میزان بود.
کارشناسان علوم اجتماعی در هند هشدار میدهند که این کشور با جمعیت وسیع و چشم انداز فرهنگی متنوع خود، با چالشهای منحصر به فردی در زمینه پیشگیری از خودکشی مواجه است.
در حالی که به دست آوردن دادههای دقیق میتواند دشوار باشد، مطالعات و گزارشهای اخیر نرخ نگران کننده خودکشی در این کشور را روشن کرده است.
خودکشی دانشآموزان: یک روند نگرانکننده، افزایش تعداد خودکشی در بین دانشآموزان در هند است که اغلب ناشی از فشار تحصیلی، اضطراب اجتماعی یا چالشهای شخصی است. یک نظرسنجی اخیر در این کشور نشان داد که بخش قابل توجهی از دانش آموزان افکار خودکشی را تجربه میکنند.
شکاف روستایی- شهری: مناطق روستایی در هند اغلب با دسترسی محدود به خدمات بهداشت روانی و سیستمهای حمایتی دست و پنجه نرم میکنند و این امر درخواست کمک را برای افراد در این مناطق دشوار میکند.
انگ و تبعیض: ننگ مرتبط با مسائل مربوط به سلامت روان میتواند افراد را از جستجوی درمان و حمایت بازدارد و مشکل خودکشی را تشدید کند.
عوامل متعددی در افزایش نرخ خودکشی در میان دانشآموزان در هند نقش دارند:
- فشار تحصیلی: فشار شدید برای عملکرد تحصیلی اغلب منجر به سطوح بالایی از استرس و اضطراب در بین دانش آموزان میشود. محیط آموزشی رقابتی، همراه با انتظارات سختگیرانه والدین، میتواند فشار زیادی ایجاد کند.
- انگ سلامت روان: به رغم افزایش آگاهی، ننگ پیرامون مسائل بهداشت روانی در بسیاری از مناطق هند وجود دارد. این ننگ میتواند دانش آموزان را از جستجوی کمک و حمایت در زمانی که بیشتر به آن نیاز دارند، باز دارد.
- رسانههای اجتماعی و زورگویی سایبری: ظهور رسانههای اجتماعی اشکال جدیدی از استرس و قلدری را معرفی کرده است که میتواند تأثیرات شدیدی بر سلامت روان دانش آموزان داشته باشد.
- فقدان سیستمهای حمایتی: بسیاری از مؤسسات آموزشی منابع بهداشت روان و سیستمهای حمایتی کافی برای رفع مؤثر نیازهای روانی دانش آموزان ندارند.
شعارِ «تغییر روایت در مورد خودکشی»، ماهیت روز جهانی پیشگیری از خودکشی و جنبش گستردهتر برای رسیدگی به موضوع جهانی خودکشی را نشان میدهد. این شعار بر لزوم به چالش کشیدن کلیشههای مضر و تصورات نادرست درباره خودکشی و ایجاد جامعهای دلسوزتر و فهمیدهتر تأکید میکند. با تغییر روایت، میتوانیم ننگ مرتبط با سلامت روان را بشکنیم، افراد را به کمک گرفتن تشویق کنیم و در نهایت شیوع خودکشی را کاهش دهیم.
پرداختن به موضوع خودکشی نیازمند رویکردی چندوجهی از جمله حمایت از سلامت روان، آموزش و مشارکت اجتماعی است. در اینجا چند استراتژی کلیدی وجود دارد:
- ترویج آموزش بهداشت روان
افزایش آگاهی و آموزش در مورد سلامت روان میتواند انگ را کاهش دهد و افراد را تشویق به کمک گرفتن کند. مدارس و دانشگاهها باید برنامههای آموزشی جامع سلامت روان را اجرا کنند که به نشانههای بیماری روانی رسیدگی کند و منابعی را برای حمایت از افراد فراهم سازد.
- افزایش دسترسی به خدمات بهداشت روان
بهبود دسترسی به خدمات سلامت روان برای پیشگیری موثر از خودکشی بسیار مهم است. این امر شامل گسترش در دسترس بودن مشاوره و درمان، به ویژه در مدارس و کالج هاست. همچنین خدمات بهداشتی از راه دور میتواند نقش مهمی در دسترسی به افراد در مناطق دورافتاده یا محروم داشته باشد.
- تقویت سیستمهای پشتیبانی
سیستمهای حمایتی از جمله خانواده، دوستان و سازمانهای اجتماعی در پیشگیری از خودکشی ضروری هستند. ایجاد یک شبکه حمایتی قوی میتواند کمک عاطفی و عملی را برای افراد در زمانهای سخت فراهم کند.
- اجرای راهبردهای مداخله در بحران
توسعه و اجرای استراتژیهای مداخله در بحران میتواند حمایت فوری برای افراد در معرض خطر را فراهم کند. خطوط تلفن مخصوص شرایط بحرانی، خدمات اضطراری سلامت روان و برنامههای پیشگیری از خودکشی باید به راحتی در دسترس باشند و به طور گسترده ترویج شوند.
- سیاستها و اقدامات قانونی
دولتها و سیاست گذاران نقش مهمی در پیشگیری از خودکشی دارند. این امر شامل ایجاد و اجرای سیاستهایی است که از سلامت روان حمایت میکند، تحقیقات را از نظر مالی تأمین میکند و کمپینهای بهداشت عمومی را برای افزایش آگاهی در مورد پیشگیری از خودکشی افزایش میدهد.
روز جهانی پیشگیری از خودکشی به عنوان بستری برای متحد کردن افراد، سازمانها و دولتها در مبارزه با خودکشی عمل میکند. فرصتی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات، بحث در مورد چالشها و برجسته کردن استراتژیهای موفق برای پیشگیری از این معضل را فراهم میکند.
روز جهانی پیشگیری از خودکشی به عنوان یادآوری است که خودکشی یک تراژدی قابل پیشگیری است.
خودکشی پدیده پیچیدهای است و میتواند علل گوناگون و پیچیدهای داشته باشد. ناامیدی، اختلالات روانی (نظیر افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلال طیف اوتیسم)، اختلات فیزیکی (مانند سندرم خستگی مزمن)، شکست عاطفی، اعتیاد به الکل و سوء مصرف مواد یا دارو همگی میتوانند به خودکشی ربط داشته باشد و ثابت شده که این عوامل فرد را بیشتر در معرض اقدام به خودکشی قرار میدهند.
درک مواردی که منجر به افکار و اعمال خودکشی میشود، به کارگیری روشهای موثر پیشگیری از خودکشی و ایجاد فرهنگ مهربانی و حمایت میتواند تفاوت بزرگی در کاهش میزان خودکشی در سراسر جهان ایجاد کند.
افراد باید بتوانند در مورد خودکشی صحبت کنند، ما به کسانی که به همدلی نیاز دارند کمک کنیم و با هم کار کنیم تا دنیا را به مکانی تبدیل کنیم که همه در آن احساس احترام، پیوند و مثبت بودن داشته باشند.