بازداشت پاول دوروف چه پرسش‌هایی را مطرح می‌سازد؟

فرارو- اوون متیوس؛ نویسنده، مورخ و روزنامه نگار بریتانیایی است. اولین کتاب او با نام "فرزندان استالین" در لیست کوتاه جایزه کتاب‌های گاردین در سال ۲۰۰۸ میلادی، جایزه اورول برای نویسندگی سیاسی و جایزه فرانسه مدیسیس اترنج قرار گرفت. کتاب‌های او به ۲۸ زبان ترجمه شده اند. او رئیس دفتر سابق مسکو و استانبول نشریه "نیوزویک" بوده است. کتاب "ریچارد سورژ؛ جاسوس ویژه استالین" نوشته متیوس با ترجمه "زهره قلی‌پور" توسط انتشارات خوب به زبان فارسی چاپ شده است.

به گزارش فرارو به نقل از اسپکتیتر، "پاول دوروف" بنیانگذار روسی الاصل اپلیکیشن پیام رسان تلگرام در رسانه‌های اجتماعی در فرانسه به دلیل رعایت نکردن خواسته‌های رسمی برای تنظیم محتوای ارسال شده توسط کاربران در اپلیکیشن تحت مدیریت اش بازداشت شده است. براساس حکم صادر شده از سوی افمین در فرانسه یا دفتری که وظیفه جلوگیری از خشونت علیه خردسالان را برعهده دارد جرایم ادعایی علیه شخص "دوروف" تشویق به کلاهبرداری، قاچاق مواد مخدر، زورگویی سایبری، جنایات سازمان یافته، پورنوگرافی کودکان و ترویج تروریسم را شامل می‌شوند.

بازداشت دوروف ۳۸ ساله که شهروند فرانسه، پادشاهی «سنت کیتس و نویس» و امارات متحده عربی محسوب می‌شود، قرار است به نبردی بین طرفداران آزادی بیان و افرادی تبدیل شود که به دنبال تنظیم آزادی بیان هستند. "ایلان ماسک" مالک توئیتر یکی از اولین افرادی بود که از دوروف حمایت کرد و در توئیتر از عبارت "لیبرته" استفاده کرد و با کنایه نوشت:"آیا این معنای آزادی است"؟! ماسک هم چنین پرسید که چرا "مارک زاکربرگ" به دلیل استفاده از اینستاگرام توسط پدوفیل‌ها یا افرادی که کودکان را مورد آزار و اذیت جنسی قرار می‌دهند بازداشت نشده و به پرسش خود با طرح این ادعا پاسخ داد که "اینستاگرام با معضل بزرگ استثمار کودکان مواجه است، اما زاکربرگ بازداشت نشده، زیرا او آزادی بیان را سانسور می‌کند و امکان دسترسی به داده‌های کاربران را به صورت پشت پرده برای دولت‌ها فراهم کرده است. او پیش‌تر برای پذیرش اعمال سانسور تحت فشار قرار گرفته بود".

برخی مقام‌های فرانسوی به تکرار آن چه کرملین در سال ۲۰۱۴ مطرح کرده بود پرداخته اند کاری که آن زمان روس‌ها نتوانستند انجام دهند زمانی که سرویس امنیت فدرال روسیه خواستار دسترسی به اطلاعات خصوصی کاربران در vKontakte شده بود رسانه اجتماعی‌ای که پیش‌تر دوروف راه اندازی کرده بود و نسخه روسی فیس بوک محسوب می‌شود. دوروف در آن زمان قاطعانه خواسته مقام‌های دولت روسیه را رد کرد و مجبور شد شرکت خود را به مالکان دوستدار کرملین بفروشد و از روسیه گریخت.

دوروف در ماه آوریل به "تاکر کارلسون" مجری تلویزیونی گفته بود: "۹۰۰ میلیون کاربر فعال تلگرام عاشق استقلال، حریم خصوصی و آزادی موجود در آن پلتفرم هستند".

"یولیا مندل" مشاور مطبوعاتی پیشین "ولودیمیر زلنسکی" رئیس جمهور اوکراین که در جلسه دیدار دوروف با زلنسکی حضور داشته در توئیتی نوشته است: " تلگرام هم چنین به بزرگترین منبع اطلاعات در اوکراین تبدیل شده است. تلگرام جایی است که اوکراینی‌ها بخش عمده اخبار خود را از طریق آن دریافت می‌کنند". طبق نتیجه نظرسنجی‌ای تازه انجام شده نشان می‌دهد ۶۹ درصد از روس‌ها گفته اند که تلگرام منبع اصلی کسب اخبار توسط آنان بوده و آن پلتفرم بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر در هندوستان دارد.

"کریستو گروزف" پژوهشگر برجسته مسائل روسیه پس از بازداشت دوروف در توئیتی نوشت که متاسفانه خودداری دوروف از همکاری با سرویس امنیتی روسیه و خودداری او از همکاری با سایر سازمان‌های اطلاعاتی باعث ایجاد وضعیت فعلی برای او شده است. با این وجود، سایر اپلیکیشن‌های پیام رسان مانند "سیگنال" اپلیکیشن مورد علاقه ارتش اوکراین رمزگذاری بسیار قوی تری در مقایسه با تلگرام دارند. در واقع، برخلاف واتس آپ و سیگنال پست‌ها و پیام‌های تلگرام تنها در صورتی رمزگذاری می‌شوند که کاربران آن اپلیکیشن آن ویژگی را به صورت دستی فعال کنند و تنها بخش کوچکی از آنان این کار را انجام می‌دهند.

بلاگر‌های طرفدار اوکراین از این خبر خوشحال شده اند بدان خاطر که تلگرام برای اهدافی مانند تبلیغات ملی گرایان افراطی روس و ارتباطات فرماندهان ارتش روسیه با یکدیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته است. با این وجود، دولت روسیه که خود دوروف را مجبور به تبعید و دوری از کشورش کرده به بازداشت او اعتراض کرد. "دیمیتری مدودف" رئیس جمهور سابق روسیه در کانال تلگرامی خود نوشته است: "او فکر می‌کرد بزرگ‌ترین مشکلات اش در روسیه است و رفت. او می‌خواست یک "شهروند جهان درخشان" باشد و به عنوان شهروندی بدون وطن خوب زندگی کند. او دچار خطای محاسباتی شد. برای دشمنان مشترک ما او هنوز یک روس است یک روس غیر قابل پیش بینی و خطرناک با خونی متفاوت".

دوروف همانند ایلان ماسک به طور مداوم خود را به عنوان یک طرفدار آزادی بیان مطلق معرفی کرده، اما عمل دستورالعمل‌های کاربری تلگرام "محتوای تروریستی، کلاهبرداری، پورنوگرافی غیرقانونی یا تبلیغ خشونت" را ممنوع اعلام می‌کند و در سال ۲۰۱۹ میلادی کانال‌های مرتبط با داعش را حذف کرد و کار مشابهی را با گروه‌های مرتبط با نژادپرست سفید پوست افراطی مرتبط با یورش به ساختمان کنگره امریکا در سال ۲۰۲۱ میلادی انجام داد. گمانه زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر آن که بازداشت دوروف به سفر اخیر او به باکو پایتخت جمهوری آذربایجان مرتبط است جایی که طبق گزارش‌ها وی در هفته گذشته در جریان سفر رسمی "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه قصد دیدار با او را داشت.

کرملین در هفته اخیر کارزار اعمال محدودیت علیه کاربران برای دسترسی به یوتیوب و واتس آپ در روسیه را آغاز کرده است. گمانه زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر آن که که دوروف احتمالا تلاش کرده تا پوتین را متقاعد کند که علیه تلگرام کارزار مشابهی را اجرا نکند، اما پوتین از ملاقات با او خودداری ورزیده است. این واقعیت که چرا دوروف با هواپیمای شخصی خود از باکو به پاریس پرواز کرد در حالی که می‌دانست فرانسه احکام بازداشت طولانی مدتی را صادر می‌کند یکی از معما‌های بی پاسخ مانده این داستان است.

در هر صورت بازداشت دوروف توسط فرانسه پرسش‌های ناخوشایندی را مطرح می‌سازد. آیا مقام‌های فرانسوی بر این باور هستند اگر بنیاگذار تلگرام به زندان بیفتد پدوفیل ها، فاشیست‌ها و افراطی‌ها به نحوی ارتباطات خود را در رسانه‌های اجتماعی متوقف کرده یا در واقع در دنیای واقعی از بین می‌روند؟! ممکن است تلگرام به طور گسترده در بریتانیا مورد استفاده قرار نگیرد، اما بازداشت دوروف بحث‌های فعلی درباره آزادی بیان در بریتانیا را نیز به شدت مورد توجه قرار داده است. در جامعه به ظاهر آزاد رابطه مناسب بین مقام‌های حکومتی و بیان در فضای مجازی از طریق اینترنت چیست و چه کسی مسئولیت نظارت بر آن را برعهده دارد؟