مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی از ارزیابی و آسیب‌شناسی فرایند پالایش و غربالگری متقاضیان در پروژه‌های تامین مسکن حمایتی منتشر کرده است. در این گزارش ذکر شده فرایند غربالگری و نداشتن استطاعت کافی از سوی متقاضیان از اصلی‌ترین عوامل شکست پروژه‌های مسکن دولتی طی سال‌های اخیر بوده است.
به گزارش تجارت نیوز، مسکن دولتی یکی از اقداماتی است که دولت‌ها به وسیله آن می‌کوشند دهک‌های پایین اقتصادی را صاحب خانه کنند. در ایران نیز طی سال‌های گذشته پروژه‌های مختلفی در این راستا به اجرا درآمده، اما هیچ‌یک از آن‌ها تاکنون تاثیر عمیقی بر خانه‌دار شدن آحاد جامعه نداشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس به‌تازگی گزارشی دراین‌باره منتشر کرده و اصلی‌ترین موانع موفقیت این طرح‌ها را فرایند پالایش و غربالگری و توان اقتصادی پایین جامعه هدف برشمرده است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، مجموع متقاضیان ثبت نام‌شده در طرح مسکن مهر حدود ۲.۸ میلیون نفر بوده که از این تعداد حدود یک میلیون متقاضی به دلایل مختلفی حذف شده‌اند یا از طرح مذکور انصراف داده‌اند.
همچنین از کل متقاضیان واحدهای مسکن مهر، حدود ۱.۶ میلیون نفر واجد کلیه شرایط معرفی و در مجموع حدود ۱.۵ میلیون نفر صاحب واحد مسکونی شده‌اند.
در این بین ۱۷۰ هزار نفر واجد شرایط محسوب نشده‌اند که طبق اطلاعات، بالغ بر ۴۴ هزار نفر واجد شرایط نبوده‌اند. از ۳۱۳ هزار نفری که صاحب واحد مسکونی نشده‌اند، ۳۶ هزار نفر نیز به دلیل‌عدم تکمیل آورده خود از طرح حذف شده‌اند.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که در ابتدا حدود ۱.۱ میلیون نفر در طرح اقدام ملی مسکن ثبت نام کرده‌اند، اما از این تعداد صرفاً ۲۱۵ هزار نفر تایید نهایی شده و کلیه شرایط را دارا بوده‌اند. یکی از اصلی‌ترین علل حذف این متقاضیان، نداشتن سابقه پنج سال سکونت در شهر محل صلاحیت متقاضیان بوده است.
همچنین از تعداد کل واجدان شرایط در طرح اقدام ملی مسکن تنها ۱۵۱ هزار نفر وجه اولیه، معادل ۴۰ میلیون تومان را به حساب مسدودی که به نام متقاضی در بانک افتتاح شده است واریز کرده‌اند. از این تعداد ۱۵۰ هزار نفر تقریباً به‌طور قطع متقاضی موثر بوده و اقساط مراحل بعدی دریافت وجه را نیز به حساب مذکور واریز کرده‌اند. از ۱۵۰ هزار نفر یادشده حدود ۱۳۰ هزار متقاضی به پروژه مشخصی تخصیص داده شده‌اند.
از حدود هفت میلیون نفر متقاضی ثبت‌نام‌شده در طرح نهضت ملی مسکن، پنج میلیون نفر در بررسی‌های اولیه و ۱.۸ میلیون نفر در بررسی‌های نهایی حائز شرایط دریافت مسکن حمایتی مشخص شده‌اند.
پس از بررسی اولیه مدارک متقاضیان در سامانه طرح‌های حمایتی مسکن از سابقه سکونت یا مالکیت مطابق با آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و قوانین مسکن ۱.۸ میلیون نفر تایید نشده‌اند. باقی نیز به دلیل مراجعه نکردن، پرونده‌شان مورد بررسی قرار نگرفته است.
در این گزارش عرضه واحدها در محلی دور از تقاضا، ابهام در پروژه و وعدم استطاعت مردم از مهم‌ترین عوامل موثر بر استقبال نکردن از طرح نهضت ملی مسکن به شمار رفته است.
توجه جدی به این مساله که پروژه‌های مسکن باید در محل مورد نیاز تعریف شود از ضروریات است و بی‌توجهی به این نکته سبب تحمیل هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی به شهروندان و حاکمیت می‌شود.
در مجموع می‌توان گفت، موضوع فرم (ج) سبز اگرچه تلاشی برای یافتن دقیق‌تر قشرهای حمایتی بوده، اما در عمل خروجی بسیاری از واحدهای مسکونی تحویل‌شده جنبه سرمایه‌گذاری داشته است. در این بین فقط بخشی محدود از مسکن ساخته‌شده در دهه‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ منجر به سکونت مالک اولیه واجد شرایط در همان ملک شده است.
