در حالی که ایالات متحده و چین در حال حاضر بزرگترین تولید کنندگان جتهای جنگنده در جهان هستند، اروپاییها صنعت بزرگ تولید جتهای جنگندههای خود را حفظ کرده اند. در حال حاضر، اروپاییها در حال تولید سه جت جنگنده چند منظوره هستند – Eurofighter Typhoon، Dassault Rafale و Saab Gripen.
به گزارش دیجیاتو، اروپاییها تعدادی هواپیمای نظامی دیگر مانند هواپیمای ترابری استراتژیک/ سوخت رسان A۴۰۰M Atlas ساخت ایرباس و هواپیمای پیشرفته آموزشی / تهاجمی سبک Aermacchi M-345 تولید میکنند. با این حال، این مقاله فقط جتهای جنگنده چند منظوره را بررسی میکند.
داسو در سالهای اخیر شاهد افزایش تقاضا برای جتهای رافال بوده است. این تا حدودی به دلیل سقوط سفارش هواپیماهای جنگنده روسی است. این کاهش تمایل برای خرید جنگندههای روسی، تا حدی به دلیل قانون کاتسای ایالات متحده است که کشورهای خریدار جتهای روسی را تحریم میکند هر چند عوامل دیگری نیز در افزایش محبوبیت جنگندههای فرانسوی دخیل هستند (به عنوان مثال، ممنوعیت فروش هواپیماهای یوروفایتر توسط آلمان به عربستان سعودی که میتواند منجر به سفارش بزرگ دیگری برای رافال شود).
رافال فرانسوی به عنوان یک پروژه مشترک اروپایی شروع به کار کرد، اما اختلاف نظر باعث شد که فرانسویها راه خودشان را رفته و راساً رافال را تولید کنند (دیگر کشورهای اروپایی دخیل در این پروژه، یوروفایتر را ساختند). رافال در سال ۲۰۰۴ در نیروی دریایی فرانسه و در سال ۲۰۰۶ در نیروی هوایی فرانسه وارد خدمت شد.
جت جنگنده اروپایی | تولید مورد انتظار در سال ۲۰۲۴ | توضیحات |
Dassault Rafale | ۲۰ فروند (تقریبی) | افزایش از ۲ به ۳ فروند در ماه |
Eurofighter Typhoon | ۲۰ فروند (تقریبی) | برنامه هایی برای ادامه تولید دستکم در پایین ترین سطح تا حدود سال ۲۰۴۰ وجود دارد |
Saab Gripen | احتمالاً چند فروند محدود در سال | ظرفیت تولید تا ۲۴ فروند در سال، احتمالاً با افزایش فروندهای سفارشی سوئد و تایلند، تولید نیز افزایش یابد |
در سال ۲۰۲۳، داسو قصد داشت ۱۵ فروند رافال تولید کند، اما تنها ۱۳ فروند رافال تحویل داد. با این حال، داسو اکنون در حال افزایش تولید است و در حال ساخت حدود ۲ فروند رافال در ماه میباشد، اما قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۴ تولید را به ۳ فروند در ماه افزایش دهد. با این حال، مسائل زنجیره تامین تولید را با مشکل مواجه میکند.
Eurofighter Typhoon شبیه رافال به نظر میرسد و البته سابقه توسعه مشترکی دارند. این هواپیما توسط کنسرسیومی متشکل از ایرباس، BAE Systems و لئوناردو ساخته میشود و مشتریان اصلی آن بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا هستند (خریدها برای این سه کشور به ترتیب بریتانیا ۲۳۲ فروند، آلمان ۱۸۰ فروند، ایتالیا ۱۲۱ فورند و اسپانیا ۸۷ فروند است). از ۶۸۰ فروند یوروفایتر سفارش داده شده توسط ۹ کشور، ۶۰۳ فروند تحویل داده شده است (این جنگنده با نرخ تاریخی حدود ۲۰ فروند در سال تولید شده است).
این کنسرسیوم در اواسط سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که پتانسیل فروش تا ۲۰۰ فروند یوروفایتر تایفون در دو سال آینده را میبیند. در آوریل ۲۰۲۴، Aviationist گزارش داد که این کنسرسیوم حداکثر ۷۴ هواپیما را برای سفارشات داخلی و ۱۳۰ هواپیما را برای مشتریان صادراتی، علاوه بر سفارشات از قبل ثبت شده پیش بینی میکند.
اگر قرار باشد همه این جتها تا سال ۲۰۳۵ تحویل داده شوند، نرخ تولید آنها به طور متوسط ۲۰ فروند در سال خواهد بود. مجله Aviation Week مدعی است که در حال حاضر تحویل ۱۸۷ فروند از این جنگنده برنامه ریزی شده برای سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۳ وجود دارد (در حالی که تعداد کمی از آنها پس از سال ۲۰۳۳ تحویل خواهند شد). این به معنی نرخ تولید حدود ۱۸ فروند در سال است.
جت های جنگنده تولید شده توسط هر کشور | تعداد | نوع جنگنده |
ایالات متحده | تقریباً ۲۴۶ فروند | F-16, F-15, F-35, F/A-18 |
چین | بیش از ۲۴۰ فروند | J-10, J-16, J-20 (به اضافه J-11 و J-15) |
روسیه | ۲۸ تا ۴۹ فروند | Su-30, Su-35, Su-34, Su-57 (برآورد صورت گرفته برای سال ۲۰۲۳) |
ژاپن | تقریباً ۵ تا ۶ فروند | مونتاژ F-35A تحت لیسانس |
هند | ۱۶ فروند | تمام نسخه های Tejas برنامه ریزی شده برای ۲۰۲۴ |
همچنین برای کشورهای درگیر در این پروژه نیز مهم است که تولید را تا زمانی که شروع به تولید نسل بعدی هواپیما کنند، ادامه دهند. به سختی میتوان آمار دقیق تولید یوروفایتر را با قطعیت گفت، اما نرخ تولید تاریخی و سفارشات موجود چیزی در محدوده ۲۰ دستگاه در سال را نشان میدهد.
ساخت جتهای جنگنده بسیار پیچیده است. در حالی که ممکن است بریتانیاییها دیگر هیچ جت جنگندهای را به تنهایی تولید نکنند، قطعات بریتانیایی در اکثر جتهای جنگنده غربی یافت میشود. شرکتهای بریتانیایی بسیاری از قطعات را برای ساب گریپن، جنگنده بومی کاآن ترکیه که در حال توسعه است و جنگنده F-35 Lightning II (به ویژه F-35B) تامین میکنند.
ساب گریپن سومین جت جنگنده چند منظوره اروپایی در حال تولید است. کمپانی ساب، جنگنده گریپن را در سوئد به عنوان یک جت سرسخت تولید میکند که برای کار در شرایط نسبتاً سخت (مانند بلند شدن و فرود روی بزرگراه ها) ساخته شده است. تا سال جاری، سوئد بخشی از ناتو نبود و مجبور بود به تنهایی برای جنگ بزرگ احتمالی با روسیه برنامه ریزی کند. این کشور سیاست نبرد هوایی خود با این فرض پیش میبرد که پایگاههای هوایی آن در صورت وقوع جنگ مورد حمله قرار میگیرند، بنابراین باید هواپیماهای خود را متفرق کند. گریپن برای جنگی طراحی شده بود که در آن سوئد برای محافظت از پایگاههای هوایی و دفاع از آسمان خود با مشکل مواجه میشد.
گریپن تا حدی در بازار بین المللی موفق بوده و به مجارستان، جمهوری چک، آفریقای جنوبی، برزیل و تایلند صادر شده است. مجارستان اخیراً سفارش خرید جنگنده گریپن را ثبت کرده است، در حالی که انتظار میرود تایلند به زودی یک سفارش دیگر را ثبت کند. انتظار میرفت برزیل سفارش بزرگ دیگری بدهد، اما به نظر میرسد، به جای گریپن ها، این کشور F-16های دست دوم خریداری خواهد کرد.
خط مونتاژ لینکوپینگ ساب میتواند تا ۲۴ هواپیما در سال تولید کند، اما ظرفیت پاسخگویی به تقاضای اضافی را نیز دارد.
به گفته برخی منابع، ساب ادعا میکند که ظرفیت تولید ۲۴ گریپن را در تاسیسات خود در لینکوپینگ، گوتنبرگ، جرفالا و آربوگا دارد. ساب با همکاری Embraer یک خط مونتاژ نهایی را در برزیل راهاندازی کرده است، جایی که حدود ۱۵ فروند گریپن مونتاژ شده و اولین آنها در سال ۲۰۲۵ تحویل داده میشود. با این حال، مشخص نیست که تعداد تولید برای سال ۲۰۲۴ چقدر خواهد بود.
در مجموع، به نظر میرسد تولید جتهای جنگنده چند منظوره اروپایی برای سال ۲۰۲۴ بین ۴۰ تا ۶۰ فروند جت باشد.