۵ موتور انقلابی عرصه جت‌های جنگنده؛ از موتور F-۲۲ Raptor تا لایف سیستم F-۳۵

جنگ جهانی دوم زمان انقلابی برای موتور‌های هواپیما – به ویژه موتور‌های جت بود. Junkers Jumo ۰۰۴ آلمان اولین موتور توربوجت تولید شده در جهان بود که مورد استفاده عملیاتی قرار گرفت.

به گزارش روزیاتو، اندکی بعد، موتور Nene بریتانیایی پس از جنگ توسط شوروی مهندسی معکوس شد تا موتور‌های Klimov RD-۴۵ و Kilmov VK-۱ (که در MiG-۱۵ مورد استفاده قرار می‌گرفتند) توسعه یابد. موتور‌های جت در طول جنگ سرد و تا به امروز به رشد خود ادامه داده اند.

امروزه نه تنها جنرال الکتریک، پرت اند ویتنی و رولز رویس بر بازار موتور‌های جت هواپیما‌های مسافربری تجاری تسلط دارند، بلکه بازار موتور‌های جت جنگنده‌ها و دیگر هواپیما‌های نظامی را نیز در اختیار دارند. در اینجا پنج موتور جت نظامی انقلابی تاریخ هوانوردی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، را به شما معرفی خواهیم کرد.

۱- Pratt & Whitney F۱۱۹

PW F۱۱۹ اولین موتور جت جنگنده نسل پنجم جهان بود

F-۲۲ Raptor به عنوان قدرتمندترین جت جنگنده برتری هوایی جهان شناخته می‌شود. این جت دارای یک جفت موتور F-۱۱۹ ساخت پرت اند ویتنی است که قابلیت سوپرکروز را برای این جت فراهم می‌کنند. موتور توربوفن F۱۱۹-PW-۱۰۰ اولین موتور عملیاتی جت‌های جنگنده نسل پنجم است و برای ترکیب فناوری‌های پنهانکاری و جهت دهی رانشی با عملکرد عالی و نسبت بالای پیشرانه به وزن ساخته شده است.

F۱۱۹ یک جهش در فناوری موتور جت‌های جنگنده است که قدرت مانور و بقای بی سابقه‌ای را در اختیار جت‌های جنگنده مدرن قرار می‌دهد. این موتور تقریباً ۲۲ درصد نیروی رانش بیشتری را نسبت به موتور‌های قبلی ارائه می‌دهد در حالی که ۴۰ درصد قطعات کمتری نسبت به مدل قبلی خود یعنی F۱۰۰ دارد. همچنین پرت اند ویتنی یک نسخه جدید از آن به نام F۱۳۵ را در جنگنده F-۳۵ به کار گرفته است که بیش از ۴۳،۰۰۰ پوند پیشرانه را در اختیار این جنگنده نسل پنجمی قرار می‌دهد.

۲- Snecma M۸۸

موتور M۸۸ به خاطر کارآیی و توان پیشرانه ایش شناخته شده است

موتور Snecma M۸۸ ساخت فرانسه در هواپیمای Dassault Rafale استفاده می‌شود و به دلیل کارایی و پیشرانه بالایش شناخته شده است. کمپانی Safran که سازنده این موتور و پیمانکار دفاعی فرانسوی است، در این باره مدعی است که این موتور «به طور کامل توسط Safran Aircraft Engines طراحی، توسعه و تولید شده است، M۸۸ نیروی جنگنده چند منظوره ساخت Rafale Dassault Aviation را که توسط نیرو‌های مسلح فرانسه و مشتریان صادراتی به کار گرفته شده است، تامین می‌کند».

Safran همچنین تصریح می‌کند که طراحی این موتور کاملاً ماژولار دارد (که به تسهیل تعمیر و نگهداری کمک می‌کند) و قابل ارتقاست. M۸۸ کمک کرده است تا Dassault Rafale به موفقیت صادراتی بزرگی رسیده و جایگزینی برای جت‌های جنگنده آمریکا و روسیه برای کشور‌های سراسر جهان باشد. M۸۸ تامین نیروی جنگنده‌های رافال موجود در خدمت نیرو‌های هوایی مصر، قطر، هند، یونان، کرواسی، امارات، اندونزی و ... را تامین می‌کند.

۳- Pratt & Whitney J۵۸

PW J۵۸ سرعت هواپیمای SR-۷۱ را به فراتر از ۳ ماخ رساند

SR-۷۱ Blackbird یکی از نمادین‌ترین هواپیما‌های جاسوسی ساخته شده توسط انسان و یکی از نمادین‌ترین جت‌های دوران جنگ سرد است. بلک برد به خاطر سرعت بالایش معروف است که به لطف دو موتور قدرتمند J۵۸ امکان پذیر شد. J۵۸ اولین بار در اواخر دهه ۱۹۵۰ برای برآورده کردن نیاز نیروی دریایی ایالات متحده توسعه یافت. این موتور برای کار در سرعت بیش از ۳ ماخ و در ارتفاعات بیش از ۸۰،۰۰۰ فوت طراحی شده است (حداکثر سرعت بدست آمده با هواپیمای SR-۷۱ کمی بیش از ۳،۵۲۹ کیلومتر بر ساعت بود).

J۵۸ با یک کمپرسور منحصربه‌فرد طراحی شده است که جریان هوا را به پس‌سوز منتقل می‌کند و به آن امکان می‌دهد پیشرانه را با سرعت بالایی افزایش دهد. از آنجایی که این هواپیما باید با چنین سرعت قابل توجهی کار می‌کرد، J۵۸ دارای دو حالت کار بود تا آن را از حالت ثابت روی زمین به سرعت بیش از ۳ ماخ برساند. موزه هوا و فضای ایالات متحده مدعی است که این موتور برای کار در ارتفاع بسیار زیاد و محیط پرسرعت توسعه یافته، و به همین خاطر به سوخت و روغن خاصی نیاز داشت.

۴- Rolls-Royce LiftSystem

LiftSystem تنها موتور در نوع خود بوده و ۲۰،۰۰۰ پوند نیروی پیشرانه تولید می‌کند

جنگنده F-۳۵ در سه نوع عرضه می‌شود که تقریباً سه هواپیمای مختلف هستند. F-۳۵B یک هواپیمای برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) است که برای استقرار روی کشتی‌های تهاجمی آبی خاکی آمریکا و ناو‌های هواپیمابر کوچکتر جهان طراحی شده است (نیروی دریایی F-۳۵C را از روی ناو‌ها استفاده می‌کند). F-۳۵B دارای سیستم موسوم به LiftSystem رولز رویس، بریتانیا است که با موتور F۱۳۵ هواپیما کار می‌کند تا بتواند یک هواپیمای STOVL باشد.

LiftSystem تنها فناوری STOVL جهان برای جت‌های مافوق صوت است که امروزه تولید می‌شود. امروزه، نیروی دریایی سلطنتی و نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا به طور مشترک از F-۳۵B (تن‌ها نوع خریداری شده توسط بریتانیا) استفاده می‌کنند. همچنین F-۳۵B ستون فقرات جنگنده‌های تفنگداران دریایی ایالات متحده را تشکیل می‌دهد و توسط ژاپن و ایتالیا نیز خریداری شده است.

۵- General Electric XA۱۰۰

موتور GE XA۱۰۰ نسبت به نسخه‌های قبلی برد هواپیما‌ها را ۳۰ درصد افزایش می‌دهد

جنرال الکتریک در حال توسعه نسل بعدی موتور‌های جت جنگنده برای جنگنده F-۳۵ و نسل ششم جنگنده NGAD نیروی هوایی ایالات متحده است. موتور XA۱۰۰ یک موتور شبیه ساز چرخه تطبیقی ​​است که انتظار می‌رود ۳۰ درصد برد بیشتر و بیش از ۲۰ درصد شتاب بیشتری را در اختیار جنگنده‌های جدید قرار دهد. در مقایسه با توربوفن‌های کم بای پس موجود، این موتور بسیار قدرتمندتر و کارآمدتر خواهد بود.