انتخاب نام خانوادگی در ابتدا در خانوادهای ایرانی به خصوص خانوادههای مذهبی با مقاومتهایی روبرو بود، اما با تصویب قانون ۱۳۳۵ مادهای «مدنی» در زمستان سال ۱۳۱۳ و اصرار و تاکید ماموران ثبت احوال در سراسر کشور بر اجرای قانون، مقاومتها به تدریج کنار گذاشته شد.
به گزارش ایلنا، در سال ۱۳۱۳ به کار بردن و استفاده از القاب گذشته و منسوخ در قالب قانونی جدید، فسخ شد و مطابق ماده ۹۹۷ قانون مدنی انتخاب نام خانوادگی برای همه شهروندان ایرانی اجباری شد.
ماموران اداره ثبت احوال برای اجرای قانون به شهرها و روستاهای دور و نزدیک اعزام شدند تا بر انتخاب نام خانوادگی توسط اعضای اقوام و طوایف مختلف نظارت کنند و انتخاب نامفامیل تحت نظارت مرجع قانونی انجام شود.
ماموران سجل احوال برای انتخاب نام خانوادگی افراد از چند روش استفاده میکردند از جمله، مبنا قرار دادن کسب و پیشه نیاکان اقوام، محل سکونت قومیتها و شهرت بزرگان قوم. آنان در انتخاب نام خانوادگی افراد، گاها شغل یا حرفه افراد یا حتی ویژگیهای بدنی و فیزیکی را مبنای تعیین نامخانوادگی تعیین میکردند.
طبق اسناد و روایات پژوهشگران تاریخی، رضا شاه وقتی در تاریخ ۲۴ آذر ۱۳۰۴ بر تخت سلطنت نشست، فاقد نامخانوادگی بود. به همین دلیل محمدعلی فروغی اولین نخستوزیرش را مامور کرد تا بیوگرافی و نامخانوادگی در خور شانی برایش برگزیند. او هم نام خانوادگی «پهلوی» را به رضاشاه پیشنهاد داد که مورد قبولش قرار گرفت.