کشورهای عربی و غربی که به دنبال جلوگیری از یک درگیری بزرگ منطقهای در خاورمیانه هستند، از ایران میخواهند که پس از وعده پاسخ به اسرائیل در تلافی ترور رهبر سیاسی حماس در تهران، خویشتنداری نشان دهد.
به گزارش دنیای اقتصاد، «آدام راسگون» «بن هوبارد» و دیگران در گزارش ۷ اوت در نیویورکتایمز نوشتند، تلاش دیپلماتیک اردن، مصر، عربستان سعودی و قطر که روابط نزدیکی با واشنگتن دارند، در حالی صورت گرفت که ایالات متحده، فرانسه و سایر کشورها نیز در تلاش برای کاهش تنشها در خاورمیانه و تجدید تلاشهای متوقفشده برای دستیابی به یک آتشبس در نوار غزه هستند.
نگرانی در سراسر منطقه از زمان ترور هنیه در تهران و فواد شکر در لبنان افزایش یافته است. ایران و حزبالله لبنان متعهد به تلافی آن دو ترور شدهاند. حزبالله ماههاست که تقریبا بهصورت به تبادل آتش با نیروهای اسرائیلی مشغول است. مقامهای اسرائیلی میگویند که ممکن است حمله به لبنان در راه باشد؛ چشماندازی که کاخ سفید و دیگران را به تقلا افکنده است. وقوع یک جنگ تمامعیار احتمالی بین اسرائیل و حزبالله یا جنگی که مستقیما ایران را درگیر کند، برای منطقه بسیار خطرناکتر و بیثباتکنندهتر خواهد بود.
در حالیکه منطقه در تب و تاب وقوع یک جنگ احتمالی گستردهتر است، ایمن الصفدی، وزیر امور خارجه اردن، طی هفته گذشته دو بار با مقامات ارشد ایرانی از جمله رئیسجمهور تازه منتخب دیدار کرد.
«مُهنّد المُبیدین»، وزیر ارتباطات اردن در مصاحبهای گفت: «اردن پیام خود را بهطور واضح به برادران ایرانی اطلاع داد. ما اجازه نخواهیم داد از حریم هوایی یا زمین ما برای هیچ هدفی استفاده شود. ما حاضر نیستیم میدان جنگ باشیم.»
عربستان سعودی روز چهارشنبه (۱۷ مردادماه) نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی را تشکیل داد که در آن، «ولید الخریجی»، معاون وزیر خارجه عربستان ترور هنیه را «نقض آشکار» حاکمیت ایران خواند که این قویترین بیانیه رسمی پادشاهی درباره این ترور بود.
وی گفت: «ما خواستار کاهش تنش از سوی همه طرفهای درگیر و پایان فوری جنگ اسرائیل در غزهایم.» وی افزود که این پادشاهی از جامعه بینالمللی میخواهد که اسرائیل را وادار کند «مسوولیت جنایات خود» از جمله حملات به غیرنظامیان فلسطینی را به عهده بگیرد.
اردن میلیونها شهروند فلسطینیالاصل دارد، از جمله بسیاری از آنها که بهشدت با کمک به اسرائیل مخالفند.
«سعود الشرافت» سرتیپ سابق سرویس اطلاعاتی اردن و مدیر «مرکز شرافت برای مطالعات جهانی شدن و تروریسم» گفت: «اردن باید تعادل بسیار ظریفی برقرار کند. این مثل راه رفتن روی طناب است.»
روز جمعه، ایالات متحده اعلام کرد که در پاسخ به تهدیدات منطقهای، هواپیماهای جنگی و کشتیهای جنگی بیشتری را وارد منطقه کرده است.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، هم روز چهارشنبه با همتای ایران خود گفتگو کرد و از او خواست که «هر کاری در توان دارد انجام دهد تا از تشدید تنش نظامی جدیدی که به نفع هیچکس نیست و باعث بیثباتی در منطقه میشود» جلوگیری کند.
محمد بنعبدالرحمن آلثانی، نخستوزیر قطر به آنتونی بلینکن اطلاع داد که با برخی مقامهای ایرانی درباره ضرورت خویشتنداری صحبت کرده است. نخستوزیر قطر همچنین به بلینکن گفت که قطر درخواست مشابهی را به حزبالله ارائه کرده است.
انتخاب یحیی سنوار به جای هنیه و به ریاست دفتر سیاسی حماس، بار دیگر توجهات را به نقش تعیینکننده او در مذاکرات برای دستیابی به آتشبس در غزه و آزاد کردن گروگانها متمرکز کرد.
«مخیمر ابوصدا» استاد علوم سیاسی که در دانشگاه الازهر غزه تدریس میکرد و اکنون در قاهره زندگی میکند، گفت: «او دیگر هیچ امتیازی نخواهد داد. او بیشتر از هرکس دیگری میداند که گروگانها تنها کارتی هستند که در دست دارد.» با این حال، نتانیاهو هفته گذشته گفت که میخواهد فشار نظامی بیشتری بر حماس وارد کند تا امتیازات بیشتری از این گروه بگیرد.
او همچنین وعده داد فشار خود را به قدری زیاد خواهد کرد که حماس را وادار به تغییر رهبری خود کند. به گفته مقامات بهداشتی غزه، برخی میگویند که سنوار به احتمال زیاد با آتشبس موافقت نمیکند.
«حسام الخطیب» تکنسین ۴۵ ساله در یک ایستگاه رادیویی محلی گفت که سنوار «سرسختترین مردی است که تا به حال دیدهام» و «مایل است برای بقای جنبش دست به هر کاری بزند.»