تماشای ماه کامل آبی مرداد را از دست ندهید

در روز دوشنبه، ۱۹ اوت، تماشاگران آسمان می‌توانند به «غیر متعارف‌ترین» ماه کامل نگاه کنند، زیرا این ماه یک «ماه آبی» نیز خواهد بود.

به گزارش ایسنا به نقل از اسپیس، اما چرا آن را ماه آبی می‌نامیم؟ مگر «ماه آبی» به عنوان دومین ماه کاملی که در طول یک ماه تقویمی رخ می‌دهد تعریف نمی‌شود؟ ماه کامل این ماه در ۱۹ اوت اتفاق می‌افتد و این تنها ماه کامل اوت ۲۰۲۴ خواهد بود. پس چگونه می‌توانیم آن را ماه «آبی» بنامیم؟

این در واقع یک ماه آبی است به شرطی که از یک قانون تا حدودی مبهم پیروی کنیم. در واقع، قانون فعلی «دو ماه کامل در یک ماه» جایگزین قانونی شده است که به ما اجازه می‌دهد ماه کامل این ماه را «آبی» بنامیم.

سردرگمی در مورد نامیدن یک ماه کامل به عنوان ماه آبی را می‌توان به مجله آسمان و تلسکوپ (Sky & Telescope) مربوط دانست که به طور ناخواسته فرهنگ پاپ و زبان انگلیسی را تغییر داد.

در شماره ژوئیه سال ۱۹۴۳ این مجله، در یک ستون پرسش و پاسخ نوشته شده توسط لارنس جی. لافلور، اشاره‌ای به اصطلاح «ماه آبی» شد. آقای لافلور این اصطلاح غیرمعمول را از نسخه‌ای از نسخه ۱۹۳۷ سالنامه کشاورزان مِین که اکنون از بین رفته است، ذکر کرد.

در صفحه سالنامه اوت ۱۹۳۷، معنای تقویمی آن زمان برای اصطلاح «ماه آبی» آورده شده است.

در آن توضیح آمده که گهگاه یکی از چهار فصل به جای سه ماه معمولی، دارای چهار ماه کامل می‌شود. هفت قمر آبی در یک چرخه قمری نوزده ساله وجود دارد.

یک غفلت ناگوار

در حالی که آقای لافلور گزارش آن سالنامه را نقل می‌کرد، یک اشتباه بسیار مهم مرتکب شد. او هرگز تاریخی را برای ماه آبی مشخص نکرد؛ و در سال ۱۹۳۷، این پدیده در روز ۲۱ اوت رخ داد. این سومین ماه کامل در تابستان ۱۹۳۷ بود، فصل تابستانی که در مجموع چهار ماه کامل را به همراه داشت. نام‌هایی برای هر قمر در یک فصل تعیین می‌شد: برای مثال اولین قمر کامل تابستان را ماه اوایل تابستان، دومی ماه نیمه تابستان و آخرین ماه تابستان اواخر تابستان نام داشت. اما هنگامی که یک فصل خاص دارای چهار ماه کامل باشد ظاهرا سومین مورد ماه «آبی» نامیده می‌شود تا چهارمین و آخرین ماه همچنان به عنوان ماه آخر خوانده شود.

پس از کجا به قانون دو ماه کامل در یک ماه رسیدیم که امروزه بسیار محبوب است؟

اشتباه پروت

یک بار دیگر باید سری به صفحات مجله «آسمان و تلسکوپ» بزنیم. این بار، در صفحه ۳ شماره مارس ۱۹۴۶، جیمز هیو پروت مقاله‌ای نوشت و در آن به اصطلاح «ماه آبی» اشاره کرد و به مقاله آقای لافلور اشاره کرد. اما از آنجا که او تاریخ خاصی برای ارجاع نداشت، تفسیرش از حکم سالنامه کشاورزان مین بسیار ذهنی بود. پروت در نهایت به این نتیجه رسید: هفت ماه آبی در هر ۱۹ سال وجود دارد و ۱۳ ماه کامل در یک سال داریم. این به معنای ۱۱ ماه با یک قمر کامل و یک ماه با دو قمر کامل است. پس دومین ماه کامل در یک ماه را می‌توان ماه آبی تفسیر کرد.

آقای پروت نسخه‌ای از سالنامه ۱۹۳۷ را در دست نداشت، وگرنه مطمئنا متوجه می‌شد که «فرض دو ماه کامل در یک ماه» کاملا اشتباه بوده است و ماه آبی تاریخ ۲۱ اوت سال ۱۹۳۷ همانطور که در اوت ۲۰۲۴ اتفاق خواهد افتد بی‌شک دومین ماه کامل در آن یک ماه نبوده است!

فراگیر شدن

توضیح آقای پروت در سال ۱۹۴۶ تفسیر اشتباهی بود و اگر دبورا بیرد (Deborah Byrd) از آن در برنامه محبوب رادیوی ملی خود در روز ۳۱ ژانویه ۱۹۸۰ استفاده نمی‌کرد، ممکن بود کاملا به فراموش سپرده شود. تقریبا می‌توان گفت که پس از نمایش رادیویی او، قانون نادرست ماه آبی فراگیر شد. در طول دهه‌های بعدی، این تعریف جدید از ماه آبی در مکان‌های متنوعی مانند «نسخه کودکان سالنامه جهانی» ظاهر شد.

به ماه کامل ماه اوت برگردیم.

تحت قانون قدیمی سالنامه، این یک ماه آبی خواهد بود.

برای فصل تابستان ۲۰۲۴، چهار ماه کامل وجود دارد:

۲۱ ژوئن ماه اوایل تابستان، ۲۱ ژوئیه ماه نیمه تابستان، ۱۹ اوت ماه آبی و ۱۷ سپتامبر ماه اواخر تابستان.

این بدان معناست که بر اساس قانون اصلی سالنامه مین قانونی که توسط آقای لافلور ترویج شد و بعدا توسط آقای پروت تفسیر شد این سومین ماه کامل فصل تابستان ۲۰۲۴ در روز ۱۹ اوت و ماه آبی خواهد بود.

آیا ماه واقعا آبی می‌شود؟

بله، اما تنها تحت شرایط جوی خاص. پس از فوران عظیم آتشفشانی کراکاتوآ در سال ۱۸۸۴، ابر عظیمی از خاکستر و غبار به استراتوسفر در فاصله پنج تا ۳۰ مایلی یا هشت تا ۴۸ کیلومتری بالای سطح زمین وارد شد. ذرات ریز خاکستر به اندازه یک میکرون و به عنوان یک فیلتر عمل کردند، نور قرمز را پراکنده کردند و ماه و خورشید را به رنگ آبی متمایزی تبدیل کردند که ماه‌ها پس از انفجار از بسیاری از نقاط نیمکره شمالی دیده می‌شد.

علاوه بر این، فوران‌های آتشفشانی دیگری نیز به عنوان عاملی برای ایجاد قمر‌های آبی شناخته شده‌اند، از جمله فوران آتشفشان ال چیچون در مکزیک در سال ۱۹۸۳ و فوران کوه پیناتوبو فیلیپین در سال ۱۹۹۱.

و در روز ۲۴ سپتامبر ۱۹۵۰، دود به وسعت ۲۰۰ مایل (۳۲۱ کیلومتر) ناشی از مجموعه‌ای از آتش سوزی‌ها در جنگل‌های آلبرتای شمالی در کانادا، تاریکی غیرمعمولی در ظهر ایجاد کرد و باعث شد خورشید به رنگ‌های وهم انگیز صورتی، آبی و حتی بنفش بدرخشد.

با این حال ماه کامل در شرایط عادی به رنگ آبی در نمی‌آید و رنگ طبیعی خود را حفظ می‌کند.