افت چشمگیر تولید خودرو در ایران طی ۴ ماه؛ ماجرا چیست؟

خودروسازان بزرگ کشور در ادامه روند نزولی خود، چهار ماه امسال را نیز با افت تولید پشت سر گذاشتند؛ اتفاقی که سه عامل اصلی شامل کمبود نقدینگی (ریال)، چالش ارز و قطعی برق، آن را رقم زده‌اند.

به گزارش دنیای اقتصاد، نکته دیگر در مورد آمار تولید چهار ماهه خودروسازان، نقش محصولات قدیمی در نزولی شدن تیراژ آنهاست. در واقع افت تولید خودروسازان بیشتر از ناحیه مدل‌های قدیمی که از رده تولید خارج شده یا خواهند شد، رخ داده است. در غیاب آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت که گفته می‌شود این وزارتخانه به دلیل افت تولید از انتشار آن جلوگیری کرده، گزارش‌های ارسالی خودروسازان به سامانه کدال بورس، آخرین وضع آن‌ها در تولید را عیان کرده است.

بنابر آمار منتشره، کل تولید سه خودروساز بزرگ کشور در چهار ماه ابتدایی امسال کمتر از ۲۹۱ هزار دستگاه بوده که مقایسه آن با تیراژ مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۱ درصد افت را نشان می‌دهد.

تولید خودرو در کشور از ابتدای امسال تا به امروز معمولا نزولی بوده و با وجود هشدار فعالان صنعت خودرو بابت ادامه‌دار بودن این روند و درخواست آن‌ها بابت انجام اقدامات اصلاحی (به‌خصوص افزایش قیمت کارخانه‌ای و تخصیص ارز) سیاستگذار چندان وقعی نگذاشت تا خودروسازان نخستین ماه تابستان را نیز با افت سپری کنند.

خودروسازان تا قبل از فرا رسیدن روز‌های گرم، با دو چالش کمبود نقدینگی ریالی ناشی از عدم اصلاح قیمت و عدم تخصیص ارز مواجه بودند و در ادامه، بحران قطعی برق هم به چالش‌های آن‌ها اضافه شد. انباشت این مسائل سبب شد تولید خودرو در چهار ماه امسال روندی رو به افت داشته باشد.

این در حالی است که طبق اعلام وزارت صمت، بناست در سال جاری یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید برسد. به نظر می‌رسد سهم خودروسازان بزرگ از تولید مدل‌های سواری در برنامه وزارت صمت، حدود ۱.۳ میلیون دستگاه است. با این فرض، خودروسازان باید به طور متوسط ماهی نزدیک به ۱۱۰ هزار دستگاه تولید داشته باشند. بنابراین، تولید چهارماهه خودروسازان در سال جاری باید به حدود ۴۴۰ هزار دستگاه می‌رسید.

این در حالی است که کل تولید سه خودروساز بزرگ در پایان تیر امسال حدود ۲۹۱ هزار دستگاه بوده است. این آمار نشان می‌دهد غول‌های جاده‌مخصوص در چهار ماه نخست سال حدود ۱۵۰ هزار دستگاه از برنامه صمت عقب مانده‌اند. اگر فرض کنیم همین روند تا پایان سال ادامه داشته باشد، کل تولید سواری خودروسازان بزرگ در انتهای امسال حتی به ۹۰۰هزار دستگاه هم نمی‌رسد.

از آن سو اگر قرار بر تحقق برنامه وزارت صمت در بخش سواری باشد، خودروسازان باید در هشت ماه باقیمانده از دوره حدود یک‌میلیون دستگاه محصول را به تولید برسانند، یعنی به طور متوسط ماهی ۱۱۲ هزار دستگاه. این در شرایطی است که تولید ماهانه خودروسازان در تیر ماه امسال حتی ۸۰ هزار دستگاه هم نبوده است.

به هر‌ حال اگر بناست برنامه مدنظر وزارت صمت تحقق پیدا کند، نیاز است موانع اصلی شامل کمبود نقدینگی و ارز و همچنین قطعی برق رفع شود؛ در غیر این صورت، نه تنها تیراژ مورد نظر محقق نمی‌شود، احتمال افت تولید در مقایسه با سال گذشته هم بالاست. البته این نکته را نباید فراموش کرد که برنامه تولید ۱.۷میلیون دستگاهی برای امسال، از سوی وزارت صمت دولت سیزدهم اعلام شده و شاید وزیر صمت دولت جدید در آن تجدیدنظر کند.

طبق آنچه در صورت‌های مالی سه خودروساز اصلی آمده، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع حدود ۲۹۰ هزار و ۸۵۹ دستگاه انواع خودروی سواری را در چهار ماه نخست امسال تولید کرده اند. این در حالی است که در مدت مشابه پارسال مجموع تولید محصولات سواری آن‌ها ۳۲۵ هزار و ۳۰۳ دستگاه بود؛ بنابراین غول‌های جاده‌مخصوص در چهار ماه نخست امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال قبل، حدود ۱۱ درصد افت تولید را تجربه کرده‌اند. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران خودرویی‌ها شده که توانسته اند ۱۶۱ هزار و ۵۶۸ دستگاه محصول را در چهار ماه نخست امسال تولید کنند. این میزان تولید، افت ۹ درصدی را نسبت به چهار ماه ابتدایی پارسال به دنبال داشته است.

سایپایی‌ها نیز به کمک زیرمجموعه خود، پارس خودرو، تولید حدودا ۱۳۰ هزار دستگاهی را در چهارماه ابتدایی امسال ثبت کرده اند که نسبت به مدت مشابه پارسال بیش از ۱۲ درصد افت را نشان می‌دهد. در حالت تفکیکی، سایپا تولید حدودا ۹۶ هزار دستگاهی در چهار ماه امسال داشته و این در حالی است که میزان تولید این شرکت در مدت مشابه پارسال نزدیک به ۱۰۶ هزار دستگاه بود؛ بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران بدون احتساب آمار پارس‌خودرو نیز دچار افت تولید ۹.۵ درصدی در چهار ماه شده است. پارس‌خودرو نیز که ۳۳ هزار و ۳۵۳ دستگاه تولید در چهارماه نخست امسال داشته، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با تیراژ ۴۲ هزار و ۱۹۸ دستگاهی، دچار افت ۲۱ درصدی شده است.

اما بررسی آمار تولید خودروسازان در تیر امسال و مقایسه آن با ماه قبل (خرداد) نشان می‌دهد تولید ماهانه آن‌ها نیز افت داشته است. طبق آمار، خودروسازان در تیر امسال حدود ۷۶ هزار و ۴۱۸ دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند. با توجه به تولید ۹۴ هزار دستگاهی خودروسازان در خرداد سال جاری، آن‌ها با افت ۱۹ درصدی در تولید ماهانه روبه‌رو شده‌اند.

در حالت تفکیکی، ایران‌خودرو در تیر امسال تولید ۴۳ هزار و ۴۴۰ دستگاهی، سایپا تولید ۲۴ هزار و ۳۲۸ دستگاهی و پارس خودرو تولید ۸ هزار و ۶۵۰ دستگاهی داشته‌اند. بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایران خودرو در چهار ماه نخست امسال نیز مانند گذشته بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است.

این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، حدود ۶۶ هزار دستگاه انواع پژو را تولید کرده است. با توجه به تولید حدودا ۱۰۳ هزار دستگاهی خانواده پژو در چهار ماه پارسال، ایران خودرویی‌ها در تولید اعضای این خانواده افت ۳۶ درصدی داشته اند. ایران‌خودرو در حال حاضر تنها مدل ۲۰۷ را در قالب گروه پژو تولید می‌کند.

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، گروه سورن تیراژ کمتر از ۲۸ هزار دستگاهی را از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ حدودا ۱۷ هزار و ۳۰۰ دستگاهی این گروه خودرویی در چهار ماه پارسال، ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را ۶۱ درصد بالا ببرند. این در حالی است که طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا در چهار ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته تیراژ تقریبا ثابتی داشته است.

ایران‌خودرو اعلام کرده در چهار ماه امسال حدود ۲۷ هزار و ۲۰۰ دستگاه دنا را به تولید رسانده است. دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا چهار ماه نخست امسال را با رشد پشت‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشر‌شده در کدال، تا پایان تیر امسال شش‌هزار و ۳۷۱ دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. این در حالی است که ایران‌خودرویی‌ها در چهارماه ابتدایی پارسال کمتر از پنج‌هزار و ۶۰۰ دستگاه از این خودرو را تولید کرده بودند. با این حساب، تولید رانا در چهار ماه ۷۷۱ دستگاه افزایش یافته است.

طبق آمار، ایران خودرویی‌ها در چهار ماه ابتدایی سال گذشته، شش‌هزار و ۳۳۱ دستگاه هایما را در سایت خراسان خود تولید کرده بودند، حال آنکه تولید این خودرو در بازه زمانی مشابه سال‌جاری چهارهزار و ۴۶۸ دستگاه بوده است. این آمار نشان می‌دهد تولید هایما هزار و ۸۶۳ دستگاه پایین آمده است.

طبق آمار منتشره در کدال، ایران خودرو در چهار ماه ابتدایی امسال حدود ۲۱ هزار و ۷۰۰ دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در چهار ماه پارسال کمتر از ۱۳ هزار دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود؛ بنابراین تولید تارا در چهار ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.

از ایران خودرو بگذریم و به سراغ گروه سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در چهار ماه امسال به خانواده ایکس ۲۰۰ (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق آمار منتشره در کدال، سایپا در تولید این گروه خودرویی آمار حدودا ۷۱ هزار دستگاهی را طی چهار ماه نخست سال جاری به جا گذاشته است. با توجه به تولید بیش از ۸۷ هزار دستگاهی این گروه خودرویی در چهارماه نخست پارسال، تیراژ خانواده ایکس ۲۰۰ بیش از ۱۸ درصد افت کرده است.

در بازه زمانی تحت بررسی، سایپا همچنین توانسته ۱۸ هزار و ۹۶۰ دستگاه شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که طی چهار ماه ابتدایی سال گذشته تیراژ شاهین ۱۸ هزار و ۶۱۴ دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین نسبت به چهار ماه نخست پارسال افزایشی جزئی داشته است. از سایپا به پارس‌خودرو برویم؛ سومین خودروساز بزرگ کشور که در چهار ماه ابتدایی امسال کوئیک دنده معمولی، سهند و گروه Q۲۰۰ را به تولید رسانده است.

طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q۲۰۰ سایپا تولید ۲۵ هزار و ۷۱۰ دستگاهی در چهار ماه نخست امسال داشته که تفاوت چندانی با آمار مدت مشابه پارسال ندارد. پارس‌خودرو همچنین در حالی هزار و ۲۳۴ دستگاه کوئیک معمولی دنده‌ای را در چهار ماه ابتدایی امسال تولید کرده که در مدت مشابه پارسال، حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه از این خودرو به تولید رسیده بود. این شرکت همچنین در چهارماه ابتدایی امسال ۶۹۲ دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که در چهار ماه نخست پارسال تنها ۱۶ دستگاه از آن تولید شد.