شناسنامه ایرانی با نام سجل برای اولین بار در سال ۱۲۹۷ رونمایی شد. نکته قابل توجه این که اولین جلد از این شناسنامه‌ها برای بانویی به نام فاطمه صادر شد. البته با گذشت نزدیک به ۷ سال یعنی در سال ۱۳۰۴ صدور شناسنامه برای مردم ایران اجباری شد تا رفتاری عجیب هم در این میان شکل بگیرد.
به گزارش اطلاعات‌آنلاین، برخی از مردم و خانواده‌ها تمایلی به نام نویسی زنان و دختران برای دریافت شناسنامه نداشتند.
نکته عجیب‌تر این که برای پسران و مردانی که از زمان اجباری شدن صدور شناسنامه سن آن‌ها از ۱۵ سال تا ۲۵ سال بود، شناسنامه صادر نمی‌شد! و این گروه از مردم باید برای دریافت شناسنامه خود مسیر پر پیچ و خمی را طی کنند.
برای اطلاع از چگونگی این روند گزارش روزنامه اطلاعات مورخه ۹ مردادماه سال ۱۳۰۶ را بخوانید:
۹ مردادماه ۱۳۰۶ اصلاح صدور شناسنامه مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفت. در این اصلاحیه به مردان پانزده تا بیست و پنج سال شناسامه تعلق نمی‌گرفت مگر آنکه چهار نفر معروف به طبقات اربعه آن فرد را تایید می‌کردند.
متن لایحه سه جل که در روزنامه اطلاعات درج شده به این شرح است:
کمیسیون داخله لایحه نمره ۶۳۱۱ پیشنهادی دولت راجع به رفع نواقص بعضی از مواد قانون سجل احوال مصوب ۱۴ خردادماه ۱۳۰۴ که در ضمن اجرا و عمل با موانع و مشکلاتی مصادف گردیده در جلسه منعقده با حضور آقای وزیر داخله مورد شور و مطالعه قرار داده وپس از مذاکراتی که در اطراف آن به عمل آمد با لایحه مزبور موافقت نموده و مواد لایحه را با اصلاحات لازمه به طریق ذیل تنظیم و اینک خبر آن را برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده اول- مامورین سجل احوال پس از وصول اظهار نامه با اشخاص ذکوری که سن آن‌ها از یک الی پانزده سال است و اشخاص ذکوری که سن آن‌ها از بیست و پنج سال علاوه می‌باشد ورقه هویت می‌دهد.
ولی به اشخاص ذکوری که سن آن‌ها از پانزده الی بیست و پنج سال است پس از اخذ ورقه اظهارنامه ورقه هویت نداده صورت اسامی این اشخاص را به حکومت محل تسلیم می‌نمایند. برای دقت و رسیدگی کمیسیونی در شهر‌ها از حاکم محل و مامور سجل احوال و طبیب صحیه و چهار نفر از معتمدین محل طبقات اربعه تشکیل شده و پس از معاینه اشخاص مذکور ورقه هویت آن‌ها را صادر می‌کنند و موقعی که به نقاط جزو حوزه‌های فرعی ایالات یا ولایات می‌روند از نمایندگان شهری طبقات اربعه دو نفر به حکم قرعه کاسته شده و به جای ان‌ها دو نفر از معتمدین حوزه فرعی منتخب ضمیمه می‌شوند و پس از معاینه اشخاص مذکور ورقه هویت آن‌ها را صادر می‌نمایند. این قبیل اوراق هویت قابل تغییر نخواهد بود.
در مرکز ایالات این وظیفه را معاون والی می‌تواند انجام دهد.
در صورت اختلاف نظر بین اعضا کمیسیون اکثریت آرا معتبر خواهد بود.
ماده دوم در محل‌هایی که قانون سجل احوال اجرا شده و وزارت داخله تصدیق می‌نمایند که اوراق اظهار نامه و هویت صادره مخدوش و قابل تجدید نظر و تصحیح است مامور سجل احوال ولایتی اوراق اظهار نامه را به محل برده پس از تطبیق محتویات آن‌ها با اوراق هویت صادر می‌نماید.
در موارد تولد ازدواج یا طلاق هرگاه پدر یا شوهر از اطلاع دادن قضیه به مامور سجل احوال تسامح نمود یا استنکاف ورزد مادر یا زن حق داد مامور سجل احوال را از ماوقع مستحضر نماید تا مامور سجل احوال به شوهر یا پدر مراجعه نموده در صورت تصدیق برای ثبت حاضر شود و در صورت سکوت یا امتناع باظهار کننده اطلاع دهد که به محاکم صالحه مراجعه نماید.
