افشای نیم قرن جاسوسی آمریکا از رئیس‌جمهور برزیل

افشای جاسوسی دولت و سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده از رئیس‌جمهور برزیل در طول بیش از نیم قرن گذشته در افکار عمومی آمریکای لاتین غوغا به پا کرده است.

به گزارش ایسنا، در اواسط ژوئیه، فرناندو مورایس، نویسنده زندگی‌نامه لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل فاش کرد که تیم نویسندگی او اخیراً ۸۱۹ سند، شامل ۳۳۰۰ صفحه از سوابق مربوط به لولا را از سال ۱۹۶۶ تا ۲۰۱۹ از آژانس‌های مختلف ایالات متحده به دست آورده است.

افشای این مساله واکنش‌های زیادی را در میان محافل آمریکای لاتین برانگیخته است. دیدگاه اصلی، به‌ویژه در محافل دانشگاهی و رسانه‌ای برزیل این است که این واقعه به‌طور کامل ثابت می‌کند که تفکر هژمونیک امپراتوری ایالات متحده در آمریکای لاتین به‌عنوان «حیاط خلوت» آن در طول ۲۰۰ سال گذشته، یعنی از زمان تولد دکترین مونرو در سال ۱۸۲۳ تغییر نکرده است.

مارکوس پیرز، مدیر مؤسسه اقتصاد و مطالعات بین‌المللی در دانشگاه ایالتی سائوپائولو به شینهوا گفت: به نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر، کنترل ایالات متحده بر به اصطلاح «حیاط خلوت» خود در ظاهر کاهش یافته، اما این مبتنی بر تقویت نوع دیگری از کنترل است، یعنی نظارت بر افراد کلیدی در زمینه‌های مختلف که اکنون در آمریکای لاتین به سطحی نامعقول رسیده است.

بیشتر اسناد توسط سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) تهیه شده که دارای ۶۱۳ سند در مورد لولا است که مجموعاً ۲۰۰۰ صفحه است. سایر آژانس‌های ایالات متحده مانند اداره تحقیقات فدرال (FBI)، آژانس امنیت ملی (NSA) و شبکه اجرای جرایم مالی در این نظارت مشارک داشته‌اند که هنوز به درخواست‌های اطلاعاتی از سوی زندگی‌نامه‌نویسان لولا پاسخ نداده‌اند.

نکته قابل توجه این است، اسنادی که به دست این نویسنده‌ها رسیده، فقط مربوط به فعالیت‌های لولا تا قبل از سال ۲۰۱۹ است. تعداد چنین اسنادی در پنج سال گذشته، به‌ویژه در دوره سوم ریاست جمهوری او که از سال ۲۰۲۳ شروع می‌شود، ناشناخته است. تحلیلگران سیاسی برزیلی معتقدند که تعداد واقعی اسناد مربوط به لولا ممکن است بسیار فراتر از انتظارات باشد.

نظارت دولت آمریکا بر رهبران کشور‌های دیگر چیز جدیدی نیست. در اوایل سال ۲۰۱۳، رسانه‌های برزیلی از فعالیت‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا علیه دیلما روسف، رئیس جمهور وقت برزیل و بسیاری از مقامات ارشد دولت او خبر دادند. با این حال، بازه زمانی و گستردگی محتوای نظارتی درخصوص لولا فراتر از شگفت‌انگیز است.

ولادیمیر فیجو، کارشناس روابط بین‌الملل برزیلی معتقد است که این ماجرای جاسوسی می‌تواند تنش‌ها را بین برزیل و ایالات متحده افزایش دهد.

در این رابطه بسیاری از سیاستمداران و چهره‌های دانشگاهی برزیل به‌طور متفق‌القول بر این باورند که دولت آمریکا به معنای واقعی، آن طور که ادعا می‌کند به تمامیت ارضی و حاکمیت کشور‌ها احترام نمی‌گذارد.

گلیسی هافمن، رئیس حزب حاکم کارگران برزیل می‌گوید رفتار نظارتی دولت ایالات متحده، نه تنها یک اقدام خشونت‌آمیز و غیرقابل قبول علیه شهروندان برزیلی محسوب می‌شود، بلکه توهین به حاکمیت ملی برزیل است.

رینالدو آزودو، یک روزنامه‌نگار برزیلی در این باره گفت: ایالات متحده بر این باور است که برزیل که در به اصطلاح «حیاط خلوت» ش قرار دارد، باید کشوری باشد که تابع منافع آن و بخشی از گروه آمریکایی باشد. با این حال، برزیل امیدوار است که استقلال دیپلماتیک خود را حفظ کند.

وی با بیان اینکه «برزیل همچنین یک کشور کلیدی در جهان جنوب و بریکس است که ایالات متحده با آن می‌جنگد» تصریح کرد: ایالات متحده در حال جاسوسی از کل جهان است، این همان کاری است که یک کشور وقتی فکر می‌کند یک امپراتوری است، انجام می‌دهد. اگرچه جهان روندی چند قطبی را نشان می‌دهد، آمریکای رو به زوال همچنان به اصطلاح «حیاط خلوت» خود را زیر نظر دارد.

این ستون‌نویس هشدار داد مداخله بیش از حد ایالات متحده در برخی نقاط ممکن است جهان را نابود کند.