پول، سیاست و مهدی طارمی

داستان پیوستن مهدی طارمی، ستاره خط حمله تیم ملی ایران، به باشگاه اینتر‌میلان ایتالیا، سوژه چندان به‌روزی نیست. از زمستان سال گذشته بود که زمزمه جدایی او از پورتو و پیوستنش به این باشگاه ایتالیایی مطرح شد و سرانجام این شایعات در چند روز اخیر به واقعیت پیوست تا این بازیکن با قراردادی دو به‌علاوه یک‌ساله به اینتر بپیوندد.

باوجود چنین انتقال هیجانی که برای فوتبال ایران این روز‌ها ارزشمند محسوب می‌شود، ماجرایی که به تازگی باعث شده تا دوباره اسم مهدی طارمی مورد توجه قرار بگیرد، کلیپی است که این باشگاه ایتالیایی برای معرفی مهاجم تیم ملی ایران در نظر گرفت؛ کلیپی زیبا که در آن با مطالعه دقیق نسبت به فرهنگ و تاریخ ایران، تلاش شده بنا‌های قدیمی و ماندگار و صدالبته تاریخ ایران مورد توجه قرار بگیرد. بخش جالب و تا‌حدودی خبرساز این کلیپ مربوط به جایی است که اسم خلیج فارس به‌طور تمام‌و‌کمال در این ویدئو ذکر می‌شود و سرانجام مهدی به‌عنوان شاهزاده پارسی معرفی می‌شود.

تناقض درخور توجه در این میان، حضور هواپیمایی قطر به‌عنوان یکی از اسپانسر‌های اصلی اینتر در دنیای فوتبال است. در کل، کلیپ مذکور از دید هواپیمایی قطر استارت می‌خورد و نهایتا با همان هم تمام می‌شود. تناقض موجود زمانی برجسته شد که خبر رسید قطری‌ها و هواداران عرب باشگاه اینتر نسبت به این کلیپ اعتراض داشته و خواسته‌اند تا اسم خلیج فارس برداشته و اسم جعلی آن مورد استفاده قرار بگیرد.

در اقدامی جنجالی، اندکی بعد این ویدئوی جذاب از خروجی سایت و شبکه‌های اجتماعی اینتر برداشته شد تا این‌طور تلقی شود که زور اسپانسر چربیده است. ماجرا، ولی وقتی جالب‌تر شد که ویدئوی مذکور دوباره بارگذاری شد، ولی این‌بار به‌جای تغییر در اسم خلیج فارس، هواپیمایی قطر از ویدئو حذف شد. خواسته یا ناخواسته، یک دستاورد دیپلماتیک نرم در این زمینه رقم خورد و ایتالیایی‌ها، خاصه اینتری‌ها، به‌جای گوش‌سپردن به اسپانسر و احتمالا داشتن دغدغه‌های مالی، پشت دست مهدی طارمی بازی کردند و فرهنگ غنی ایران را محترم شمردند. البته که در این بین، روابط حسنه دیپلماتیک ایران و قطر هم مزید بر علت شد تا این ماجرا با کمترین میزان تنش حل‌وفصل شود.

مهدی طارمی در شرایطی اسم خلیج فارس را در ایتالیا و در اولین روز‌های حضورش در این کشور زنده نگه داشته که پیش از این کشور‌های اروپایی، آمریکایی و اعراب به دو دلیل عمده سیاسی و مالی، رو به استفاده از اسم جعلی خلیج فارس آورده تا به‌زعم خود در تحریف اسم اصیل خلیج فارس، نقشی ایفا کرده باشند. اتفاقا ریشه استفاده از واژه جعلی به‌جای خلیج فارس هم برگرفته از کنشی سیاسی است؛ جایی که جمال عبدالناصر مصری به‌واسطه اختلاف‌نظری سیاسی که در زمان‌های گذشته با ایران پیدا کرد، رفته‌رفته در سخنرانی‌هایش اسم خلیج فارس را تحریف کرد تا این کلمه مجعول تبدیل به یک واژه نام‌آشنا برای دیگر کشور‌های عربی شود.

پس از آن هم سیاستمداران مختلف در کشور‌هایی دیگر رو به جعل آوردند؛ دونالد ترامپ و امانوئل مکرون از این حیث مثال‌های برجسته‌ای هستند. البته که این ماجرا فقط به کشور‌هایی که با ایران اختلاف دیپلماتیک دارند محدود نمی‌شود، بلکه به‌طرز شگفت‌انگیزی دیده شده که اتفاقا تعدادی از کشور‌ها که ادعای دوستی و هم‌پیمانی با ایران دارند هم فراخور حال از اسامی جعلی برای خلیج فارس استفاده کرده‌اند. به این ترتیب، بخشی از این تحریف، برگرفته از اتفاقات و کنش‌های سیاسی است که نیاز است در این عرصه تلاش بیشتری صورت بگیرد تا مانع از تکرار چنین اتفاق نگران‌کننده‌ای شد.

در سوی دیگر این ماجرا هم مسئله «پول» پررنگ است. کشور‌های عربی به‌واسطه قدرت مالی خوبی که دارند با برگزاری تورنمنت‌های مختلف سعی در جاانداختن واژه جعلی دارند. این موضوع به کرات در سال‌های اخیر، خاصه در حوزه فوتبال که مخاطب بیشتری دارد، مشاهده شده است. اوج این اتفاق را می‌توان در کاری که اماراتی‌ها قریب به یک دهه پیش انجام دادند مشاهده کرد؛ آن‌ها اسم لیگ فوتبال کشورشان را از «اتصالات» تغییر داده و از کلمه‌ای جعلی به‌جای خلیج فارس استفاده کردند. همین اتفاق باعث شد تا مسیر فوتبالی بازیکنان ایرانی در این کشور تغییر کند و قانونی تصویب شود تا مجوز حضور هیچ بازیکن ایرانی در امارات صادر نشود. آن روز‌ها ایران و فدراسیون فوتبال تلاشی گسترده کردند تا محمدرضا خلعتبری که با باشگاه عجمان در اوج همان اتفاقات قرارداد بسته بود را به ایران برگردانند. اتفاقی که با صرف هزینه زیاد رقم خورد و او نهایتا عضوی از باشگاه پرسپولیس شد. ماجرای ممنوعیت ایرانی‌ها در لیگ امارات تا هشت سال ادامه داشت تا اینکه سرانجام با تغییر اسم این لیگ، پای ایرانی‌ها دوباره به امارات باز شد.

بازیکنان عربی هم در سال‌های اخیر تمایل بیشتری به استفاده از اسم جعلی پیدا کردند و گاهی وقت‌ها کار به تنش با طرف ایرانی هم کشیده شده است. اتفاق عجیبی که در این زمینه در سال‌های نزدیک‌تر هم رخ داده مربوط به برگزاری رقابت‌های فوتبال کشور حوزه خلیج فارس به میزبانی عراق و شهر بصره بود که در اقدامی بحث‌برانگیز، این تورنمنت هم در شرایطی که ادعا می‌شد ایران و عراق رابطه دیپلماتیک خوبی دارند، با اسمی جعلی برگزار شد. از آن عجیب‌تر اینکه جانی اینفانتینو، رئیس فدراسیون جهانی فوتبال هم در صفحه اینستاگرامش چندبار این اسم جعلی را به کار برد تا مشخص شود قدرت پول در اشاعه این اسم جعلی تا چه اندازه مهم است. البته اینفانتینو بعد‌ها در ملاقاتی که با علی دایی داشت توضیح داده بود که به‌دلیل برگزاری این تورنمنت با همان اسم جعلی، مجبور شده از آن عبارت استفاده کند وگرنه داستان خلیج فارس را می‌داند.

اگرچه در این میان به‌واسطه اسپانسر‌شدن کشور‌های عربی در رقابت‌های مهم و البته در باشگاه‌های مهم‌تر، اشاعه این اسم جعلی سرعت بیشتری گرفته، ولی نباید از ریشه سیاسی آن غافل شد. هرچه که هست، اما نیاز به اقدامی ضربتی در این زمینه است؛ اینکه ایران هم راه صرف هزینه برای زنده نگه‌داشتن واقعیت‌ها را فرا بگیرد و با برگزاری تورنمنت‌هایی در کلاس جهانی، اجازه ندهد تحریف‌ها بیش از این آزاردهنده شود. البته اگر گوش شنوایی وجود داشته باشد!