خبری از تحولات اقتصادی زودهنگام نخواهد بود / امیدوارم تجربه تلخ کارشکنی اقتصادی در دوره‌های خاتمی و روحانی تکرار نشود

فرارو- یک اقتصاددان می گوید: «برخی تصور می‌کنند فقط کابینه مهم است، در حالی که تمام تیم اجرایی اهمیت دارند. شاید اهمیت استانداران و مدیران کل استانی کمتر از کابینه نباشد، معمولا دولت‌ها کابینه را مورد توجه قرار می‌دهند، اما هیچ توجهی به تیم اجرایی ندارند، در حالی که بخش قابل توجهی از تولید ملی کشور در استان‌ها انجام می‌شود. با تشکیل یک تیم اجرایی قدرتمند می‌توانیم امیدوار باشیم که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت‌های خالی کشور را تکان داده و تحولاتی ایجاد کنیم.»

منتظر تحولات اقتصادی زودهنگام نباشید

مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز در گفتگو با فرارو گفت: «در زمینه وضعیت فعلی اقتصاد که شاخص‌ها همه چیز را مشخص می‌کنند و می‌دانیم که برخی شاخص‌ها از جمله تورم در شرایط بدی قرار دارد. همچنین می‌دانیم که گرچه دولت قبلی در شرایط سختی قرار داشت، اما یکی از بدترین تیم‌های اقتصادی را هم انتخاب کرده بود. شرایط سخت یعنی تشدید تحریم‌ها و تضعیف شدید منابع مالی که دولت را تحت فشار قرار می‌داد. به هر حال با این تفاسیر اکنون در شرایطی قرار گرفته ایم که حتی بعید می‌دانم، صندوق توسعه ارزی هم چیز زیادی در چنته داشته باشد یا دولت اندوخته‌ای برای فروش داشته باشد. امید اصلی در شرایط فعلی این است که آقای پزشکیان با نوع دیدگاهی که دارند، بتوانند با آغاز دور جدید مذاکرات، تحریم‌ها را تا حدودی رفع کنند. اما این را هم در نظر داشته باشیم که اگرچه شاید اثر روانی مذاکره‌ها بتوانند تاثیر مثبتی بر بازار‌های داخل کشور داشته باشد، همزمان، تحولات آمریکا را هم باید مدنظر داشته باشیم. همین حالا با ترور نافرجام ترامپ، بازار‌های ما تحت تاثیر قرار گرفت. بعید است که چه ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده باشد و چه بایدن، تحول مثبت زودهنگامی به نفع مذاکرات یا رفع تحریم‌ها رخ دهد.»

وی افزود: «با این جشم انداز، اکنون تصمیم گیری‌های داخلی آقای پزشکیان نیز حائز اهمیت بسزایی است و باید ببینیم ایشان در داخل کشور چه برنامه‌هایی خواهد داشت. انتظاری که از آقای پزشکیان می‌رود این است که بیش از هر چیز روی برنامه‌های کابینه متمرکز شود و از حواشی موجود فاصله بگیرد. اگر آقای پزشکیان قصد دارد ظرفیت‌های موجود را به حرکت دراورده و توسعه دهد، باید کابینه‌ای بسیار مجرب را تنظیم کند. این موضوع را هم مورد تاکید قرار می‌دهم که آقای پزشکیان توجه داشته باشند صرفا کابینه قوی کافی نیست. بلکه تمامی مدیران اجرایی زیر مجموعه کابینه، به ویژه در شهرستان‌ها حائز اهمیت هستند. هرچند متاسفانه بعید است تا پایان سال شاهد تحول خاصی باشیم. انتظار می‌رود تا نیمه سال جاری یعنی پایان شهریور ماه کابینه شکل گیرد، آن هم در صورتی که مجلس رای اعتماد همه وزیران را اعطا کند.»

بی توجهی پزشکیان به تیم اجرایی اشتباهی بزرگ خواهد بود

این اقتصاددان در ادامه گفت: «برخی تصور می‌کنند فقط کابینه مهم است، در حالی که تمام تیم اجرایی اهمیت دارند. شاید اهمیت استانداران و مدیران کل استانی کمتر از کابینه نباشد، معمولا دولت‌ها کابینه را مورد توجه قرار می‌دهند، اما هیچ توجهی به تیم اجرایی ندارند، در حالی که بخش قابل توجهی از تولید ملی کشور در استان‌ها انجام می‌شود. با تشکیل یک تیم اجرایی قدرتمند می‌توانیم امیدوار باشیم که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از ظرفیت‌های خالی کشور را تکان داده و تحولاتی ایجاد کنیم. همه این‌ها به همکاری مجلس و نهاد‌های ذیربط نیز وابسته است. ما شاهد برخی از عدم همکاری‌ها در دولت‌های آقایان خاتمی و روحانی بودیم که امیدوارم تنش‌های اینچنینی را در دولت آقای پزشکیان شاهد نباشیم.»

وی افزود: «این موضوع هم که مثل دولت قبلی، بخواهیم نفت را زیر قیمت و تحت تاثیر مشکلات FATF بفروشیم، تاثیر اقتصادی مطلوبی برای اقتصادمان نخواهد داشت و شاید برای مقاومت کوتاه مدت اقتصادی موثر باشد، اما تاثیر بلند مدت نخواهد داشت. شرایط بسیار دشوار است و نباید روی رفع تحریم‌های زودهنگام به ویژه تا پایان سال جاری، حسابی باز کنیم. با همه این‌ها ترامپ شخص اهل مذاکره‌ای است. اگر ما با تیم مذاکره کننده قدرتمندی وارد عمل شویم، می‌توانیم امیدوار باشیم، مذاکره موفقیت آمیزی داشته باشیم و شاید سال آینده، شرایط اقتصادی بهتری داشته باشیم. رفع تحریم‌ها به معنای افزایش فروش نفت هم خواهد بود، اما قبل از همه این‌ها باید موانع داخلی را که اغلب غیراقتصادی و ساختاری هستند، رفع کنیم. نمی‌دانم ایجاد تحولات ساختاری و اقتصادی در دستور کار یا در توان آقای پزشکیان خواهد بود یا خیر.»

حرف‌های اقتصادی جلیلی فقط روی کاغذ جالب به نظر می‌رسید

این استاد دانشگاه گفت: «سخن طرفداران و همفکران آقای جلیلی هم که می‌گفتند باید رفع تحریم‌ها یا مذاکره را فراموش کنیم و سیاست خارجی اقتصاد خود را روی چند کشور همسایه یا آمریکای لاتین متمرکز کنیم هم از ریشه غلط است. اگر قرار بود ما با این روش به جایی برسیم که در سه سال گذشته می‌رسیدیم. این نوع حرف‌های ایده آلیستی با نیاز‌های ما انطباق ندارد. نیاز‌های کشور ما فقط از خلال ارتباط با کشور‌های پیشرفته قابل تحقق است. ما با کشور‌هایی مثل بنگلادش فرق می‌کنیم. ما به دلیل درامد‌های نفتی به تکنولوژی‌های روز و پیشرفته نیاز داریم؛ بنابراین مبادلات با کشور‌های منطقه یا در حال توسعه و امریکای لاتین مشکلات ما را حل نمی‌کند. این کشور‌ها نهایتا در حوزه‌های کشاورزی یا مواد غذایی تاثیرگذارند. حتی کشاورزی ما نیز به تجهیزات به روز و پیشرفته وابسته است. این حرف‌ها روی کاغذ جالب به نظر می‌رسید که آقای جلیلی نوشته بود و می‌خواند.»