عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان گفت: شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها نگاه حزبی، جناحی و گروهی ندارد بلکه نگاهش تخصصی، حرفه‌ای و حقوقی است. ما با عینک سیاسی به افراد نگاه نمی‌کنیم.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان، هادی طحان‌نظیف یک روز پس از برگزاری مرحله دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری (شنبه ۱۶ تیر ۱۴۰۳) که منجر به انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران شد، در برنامه تلویزیونی «صف اول» به تشریح فرآیند‌های برگزاری انتخابات، نظارت بر آن و مرحله بررسی صحت انتخابات پرداخت.
طحان‌نظیف با اشاره به افزایش مشارکت نسبت به مرحله اول انتخابات بیان کرد: در یک هفته، حدود ۱۰ درصد بر میزان مشارکت مردم افزوده شد که جا دارد بنده از مردم بزرگ ایران به خاطر این حضور و لبیک به دعوت رهبر معظم انقلاب تقدیر و تشکر کنم؛ این افزایش معنادار و گویای نکاتی است.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان تاکید کرد: رقابت‌های انتخاباتی تمام شده و از امروز باید شاهد رفع مشکلات مردم از سوی قوای سه‌گانه به خصوص قوه مجریه و رئیس‌جمهور منتخب باشیم؛ امیدواریم منتخب مردم، قدر حضور مردم را بداند و گام‌های مهمی برای پیشبرد امور آن‌ها بردارد.
وی درباره پیام مشارکت هم گفت: پیام مشارکت روشن است. مردم مانند همیشه پای صندوق‌های رای حضور یافتند و از حق تعیین سرنوشت خود استفاده کردند. مردم همواره پای کار نظام و کشورشان ایستاده‌اند؛ این آرا پشتوانه‌ای برای رئیس‌جمهور منتخب است تا تصمیمات بهتری در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی بگیرد.
سخنگوی شورای نگهبان این نکته را هم متذکر شد که انتخاب مردم دو معنا می‌تواند داشته باشد که یکی حضور برای استفاده از حق شرعی و قانونی خودشان است؛ هر فرد یک رای دارد که می‌تواند برای آینده خود، فرزندان و سرزمینش از آن استفاده کند. معنای دوم آرایی است که می‌تواند پشتوانه‌ای برای رئیس‌جمهور منتخب باشد.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه این گفتگوی تلویزیونی عنوان کرد: همه اذعان دارند که رقابت‌ها هم در مرحله اول و هم در مرحله دوم جدی بود. شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها نگاه حزبی، جناحی و گروهی ندارد بلکه نگاهش تخصصی، حرفه‌ای و حقوقی است. ما با عینک سیاسی به افراد نگاه نمی‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: آنچه برای شورای نگهبان مهم است، احراز شرایط قانونی است. در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرایط در قانون عادی ذکر شده است. اما در انتخابات ریاست‌جمهوری به دلیل جایگاهی که رئیس‌جمهور دارد، قانون اساسی شرایط را در اصل ۱۱۵ ذکر کرده است.
در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است: «رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.»
طحان‌نظیف گفت: برخی از این عناوین شاید کیفی باشند؛ به طور مثال چه سطحی از مدیریت مدنظر شورای نگهبان است؟ طبیعتاً سطح عالی مدنظر است. قانون تشخیص این موضوع را به یک جمع تخصصی سپرده است. شورای نگهبان طی سه چهار دهه گذشته چارچوب‌های مشخصی برای این موضوع تعریف کرده است.
وی بیان کرد: شورای نگهبان در سال‌های گذشته در راستای سیاست‌های کلی انتخابات، مصوبه‌ای داشت تا ملاک‌ها و معیار‌های مدیر و مدبر بودن و رجل سیاسی و مذهبی بودن را مشخص کند از جمله اینکه حداقل و حداکثر سن، حداقل مدرک تحصیلی و حداقل ۴ سابقه مدیریتی در سطوح عالی لحاظ شده است.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه در این دوره از انتخابات ۸۰ نفر ثبت‌نام کردند، گفت: پرونده‌های تمامی افراد در صحن شورای نگهبان بررسی شد. استعلام‌هایی که برابر قانون از دستگاه‌های مختلف صورت گرفته بود همراه با اسناد و مدارک مطرح شد، کارنامه و سوابق آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. اعضا نظراتشان را بیان کردند و در نهایت رای‌گیری به صورت مخفی انجام شد.
طحان‌نظیف گفت: ۶ نفر که برخوردار از شرایط بودند به عنوان نامزد معرفی شدند و در عرصه انتخابات حضور یافتند. ما در بررسی صلاحیت‌ها نگاه حزبی و گروهی نداشتیم. البته بعد از اعلام اسامی نامزد‌ها احزاب و گروه‌ها به حمایت از اشخاص می‌پرداختند. ما تنها صلاحیت افراد را بررسی می‌کنیم و در قانون نداریم که از جهت حزبی افراد را بررسی کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوالی درباره سلامت انتخابات هم گفت: گاهی اوقات شنیده می‌شد که ادعا‌هایی در مورد سلامت انتخابات مطرح می‌شد. ما علاوه بر اینکه به لحاظ قانونی باید پاسدار آرای مردم باشیم. به لحاظ شرعی نیز آرای مردم را حق‌الناس می‌دانیم. این نگاه همیشه و همواره وجود داشته است. این بار نیز مشهود بود. شورای نگهبان ناظر انتخابات است و همواره از آرای مردم به عنوان حق‌الناس صیانت می‌کند.
وی در ادامه بیان کرد: ناظران انتخاباتی برابر قانون از ابتدا تا انتهای فرآیند اخذ رای پای صندوق‌های رای حضور داشتند و بر شمارش آرا نیز نظارت کردند. تنظیم و امضای صورتجلسات نیز توسط عوامل اجرایی و نظارتی صورت گرفت. نظارت بر شمارش آرای مردم، تا آخرین رای صورت گرفت؛ چراکه برای ما یک رای هم حائز اهمیت بود.
طحان‌نظیف با تاکید بر اینکه هم رقابت جدی بود و هم صیانت از آرای مردم جدی بود، تصریح کرد: در این انتخابات نیز این پیام مخابره شد که مثل همیشه شورای نگهبان صیانت‌کننده از آرای مردم است.
سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوال دیگری از مجری این برنامه گفت: قانون اساسی برای شرایطی که شامل فقدان رئیس‌جمهور است، پیش‌بینی‌هایی داشته است. در اصل ۱۳۱ جزئیات هم پیش‌بینی شده است که قابل توجه است. البته در کنار زیرساخت‌های حقوقی و قانونی، شرایط اجرای چنین قوانینی هم باید وجود داشته باشد. رهبر معظم انقلاب در همان ساعات نخستی که آن حادثه روی داد، تاکید فرمودند که در امور کشور و مردم خللی به وجود نخواهد آمد.
وی خاطرنشان کرد: در ساعت ۱۱ همان روزی هم که خبر شهادت رئیس‌جمهور اعلام شد، با وزارت کشور در خصوص زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری جلسه داشتیم. بعد از ظهر همان روز نیز در شورای نگهبان جلسه برگزار و با تاریخ پیشنهادی برگزاری انتخابات موافقت شد؛ بنابراین از همان ساعات نخست موضوعات پیگیری شد؛ این موضوع نشان‌دهنده آن است که کشور از ثبات، استحکام و اقتدار برخوردار است.
طحان‌نظیف بر این نکته هم تاکید کرد: مراجعه به آرای مردم در کمتر از ۴۰ روز نشان‌دهنده این است که آرای مردم نیز مهم و حائز اهمیت است. در این مدت کوتاه تمام موارد قانونی رعایت و مراحل نیز به دقت اجرا شد. اگر در حالت عادی می‌خواستیم انتخابات برگزار کنیم، باید از ماه‌ها قبل هماهنگی‌ها انجام می‌شد. خوشبختانه در این شرایط همه چیز طبق زمان‌بندی پیش رفت و اکنون رئیس‌جمهور جدید مشخص است.
سوال بعدی مجری درباره بررسی صحت مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری بود که سخنگوی شورای نگهبان جواب داد: برابر قانون بعد از برگزاری انتخابات، فرصتی در اختیار نامزد‌ها و مردم قرار دارد که اگر نکته‌ای دارند به ما اعلام کنند تا ما در موضوع بررسی صحت انتخابات به آن‌ها توجه کنیم. این موضوع در مرحله اول انجام شد، اما نامزد‌ها نکته‌ای نداشتند حتی خودمان با نامزد‌ها تماس گرفتیم که اگر موردی است، اعلام کنند که اعتراضی نداشتند. مردم نیز گزارش موثری ارسال نکرده بودند البته برخی موارد بود که در روز رای‌گیری رسیدگی شد.
وی خاطرنشان کرد: اکنون فرآیند بررسی صحت انتخابات در حال طی شدن است. امیدواریم که در اسرع وقت به نتیجه برسد. تلاش‌مان بر این است که اگر نامزد‌ها و مردم نکته خاصی دارند، آن‌ها را دریافت و بررسی کنیم و در نهایت صحت انتخابات را بررسی و اعلام کنیم.
طحان‌نظیف بر این نکته تاکید کرد: گزارش‌هایی که دریافت می‌کنیم باید مستند باشد تا قابلیت پیگیری داشته باشد. ممکن است گزارش‌هایی وجود داشته باشد، اما نتیجه انتخابات را تغییر نخواهند داد؛ گاهی اوقات برخی تخلفات صورت می‌گیرد که ممکن است به دستگاه قضایی ارجاع داده شود و با فرد متخلف هم برخورد بشود، اما نسبت به آرا و نامزد‌های انتخابات موضوعیت نداشته باشد.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان بیان کرد: بیشتر گزارش‌هایی که در روز انتخابات دریافت کردیم، در همان روز پیگیری و رفع شد. به طور مثال گزارش شده بود که در یک شعبه انتخاباتی، علائم تبلیغاتی وجود دارد که تماس گرفته و پیگیری شد تا آن علائم حذف شود. تاکنون با گزارش موثری که در نتیجه انتخابات تغییر به وجود بیاورد، مواجه نبودیم.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه اعلام کرد: بعد از اینکه صحت انتخابات توسط شورای نگهبان مورد تایید قرار بگیرد، اعتبارنامه ریاست‌جمهوری توسط اعضای شورای نگهبان صادر می‌شود. اعضا آن اعتبارنامه را امضا می‌کنند و خدمت رهبر معظم انقلاب ارسال می‌کنند. بعد از صدور اعتبارنامه، مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد که زمان برگزاری آن از سوی دفتر رهبر معظم انقلاب اعلام خواهد شد.
وی افزود: برابر قانون آغاز دوره ریاست‌جمهوری از روز تنفیذ است؛ چهار سال از آن روز آغاز می‌شود. مرحله بعد تحلیف است که رئیس‌جمهور باید در مجلس شورای اسلامی حضور یابد و طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی در حضور اعضای شورای نگهبان و رئیس قوه قضائیه سوگندنامه یاد کند. البته مقامات داخلی و خارجی نیز می‌توانند در این مراسم حضور داشته باشند.
طحان‌نظیف درباره اعتبارنامه توضیح داد: اعتبارنامه به معنای سند صحت برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری برای رئیس‌جمهور منتخب است. در آن سند نام رئیس‌جمهور منتخب و تعداد آرای وی و مجموع آرا ذکر می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان بیان کرد: ما در ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات کارگروه‌های شش‌گانه داشتیم که تمامی استان‌ها را پوشش می‌داد. تمامی گزارش‌هایی که دریافت می‌شد به لحظه در این کارگروه‌ها پیگیری می‌شد. شورای نگهبان از ظرفیت حدود ۳۰۰ هزار ناظر بالقوه برخوردار است که در هر انتخابات از بخش زیادی از آن استفاده می‌کند.
وی افزود: در این دوره در هر شعبه سه یا چهار ناظر داشتیم که از اقشار، سنین و جنسیت‌های مختلف مردم بودند. مردم در ایران برگزارکننده و ناظر انتخابات هستند. هیچ کدام از این‌ها در استخدام شورای نگهبان و وزارت کشور نیستند و یک نمونه حکمرانی مردمی است.
طحان‌نظیف گفت: نمایندگان نامزد‌ها نیز در شعب اخذ رای حضور داشتند. در ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات نیز نمایندگان نامزد‌ها بودند.
وی درباره سامانه «مردم ناظر» هم توضیح داد: علاوه بر این‌ها مردم نیز می‌توانستند در روز برگزاری انتخابات چنانچه با موردی و نکته‌ای مواجه شدند، از طریق این سامانه گزارش‌های‌شان را برای ما ارسال کنند. گزارش‌ها به سرعت پیگیری و رفع می‌شد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوالی درباره زمان اتمام فعالیت شورای سه نفره گفت: اجرای انتخابات توسط وزارت کشور و نظارت آن با شورای نگهبان بود و شورای سه نفره موضوع اصل ۱۳۱ قانون اساسی هماهنگی‌های کلان را بر عهده داشت و طبیعتا این شورا نهایتا تا اتمام فرآیند انتخابات یعنی تایید صحت انتخابات از سوی شورای نگهبان فعالیت خواهد داشت.
طحان‌نظیف در توصیه به نامزد‌های انتخابات و هواداران‌شان گفت: انتخابات به تعبیر رهبر معظم انقلاب با شتاب لازم و امانت کامل برگزار شد و امروز باید رقابت‌ها به رفاقت تبدیل شود و این عزیزان باید منافع ملی و پیشرفت کشور را مدنظر داشته باشند و حل مسائل مردم خصوصا مسائل اقتصادی را دستور کار خود قرار دهند و در این مسیر دست در دست هم نهاده و به هم کمک کنند و گام‌های موثری در جهت خدمت به این مردم شایسته بردارند.
سخنگوی شورای نگهبان در پایان از مردم و همچنین نامزد‌ها و هواداران آن‌ها که تنور انتخابات را گرم کردند و نیز از عوامل اجرایی و نظارتی و همه دستگاه‌ها و نهاد‌هایی که در برگزاری انتخابات در دو مرحله نقش داشتند و دستگاه‌هایی انتظامی و امنیتی قدردانی کرد.
