روز جهانی «مبارزه با کار کودکان» روزی است که برای افزایش آگاهی و فعالیت در زمینهٔ جلوگیری از کار کودکان، از سوی سازمان بین‌المللی کار پیشنهاد شده‌است. روز جهانی مبارزه با کار کودکان هر ساله در ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) برگزار می‌شود و هدف آن تقویت جنبش جهانی بر ضد کار کودکان است.
به گزارش ایسنا، برپایهٔ داده‌های سازمان بین‌المللی کار میلیون‌ها دختر و پسر در جهان درگیر کارند و از آموزش و پرورش مناسب، بهداشت، تفریح و آزادی‌های اولیه بی‌بهره‌اند. بیش از نیمی از این بچه‌ها مشغول به بدترین شکل ممکن از کار‌های کودکان اند؛ مانند کار در محیط‌های خطرناک، بردگی یا دیگر شکل‌های بیگاری؛ قاچاق مواد مخدر و حتی ورود در درگیری‌های مسلحانه.
در ایران نیز با توجه به ضرورت جلوگیری از کار کودکان مسئولان امر تأکید بر ساماندهی کودکان کار و خیابانی داشته و بر اساس ماده ۷۹ قانون کار ایران، اشتغال به کار کودکان زیر ۱۵ سال ممنوع است و در صورتی که کارفرمایی افراد زیر ۱۵سال را به خدمت بگیرد، متخلف شمرده و مشمول مجازات از جریمه نقدی و حبس تا پلمب کارخانه و ابطال پروانه کار می‌شود.
علی رضایی دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور با اشاره به اقدامات کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور طی ۱۰ ماه گذشته از زمان تشکیل کارگروه می‌گوید: این کارگروه مهر ماه سال گذشته ذیل دستور مقام معظم رهبری در راستای تشکیل شورای اجتماعی کشور در دولت دوازدهم شکل گرفت، اما مغفول مانده بود و در دولت سیزدهم با همت شهید آیت‌الله رئیسی فعالیت اصلی خود را آغاز کرد.
وی با بیان اینکه تنظیم‌گری بین دستگاه‌ها جهت شناسایی و ساماندهی خروج کودکان کار و خیابان از چرخه آسیب‌ها از اهداف این کارگروه است، اظهار می‌کند: این کارگروه نزدیک به ۴۰ سفر استانی در ۲۶ استان کشور را در کارنامه عملکرد خود طی ۱۰ ماه گذشته داشته است.
رضایی با تأکید بر اینکه کمیته کودکان کار و خیابان در ۲۶ استان کشور تشکیل شده، هدف از تشکیل این کمیته‌ها را ساماندهی کودکان کار هر استان با توجه به شرایط موجود هر استان عنوان می‌کند.
دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور همچنین مصوبات اجرایی شده در این کارگروه را برشمرد و یکی از مصوبات این کارگروه را آموزش کودکان کار و خیابان در آموزشگاه‌های سازمان فنی و حرفه‌ای عنوان کرد.
وی مهارت‌آموزی و توانمندسازی این کودکان و ایجاد اشتغال پایدار برای آن‌ها در سراسر کشور را از جمله آموزش‌های کودکان کار و خیابان دانسته و اظهار می‌کند: سال گذشته و طی امسال سه هزار نفر ساعت آموزش کودکان کار را انجام داده و آنان را توانمند کرده‌اند.
رضایی آموزش‌های ارائه شده به این کودکان را آموزش‌هایی عنوان کرد که با توان جسمی و فیزیکی کودکان کار و خیابان متناسب باشد و ادامه می‌دهد: از جمله این آموزش‌ها می‌توان به آموزش برق خودرو اشاره کرد.
دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور اظهار می‌کند: پس از تصمیم‌گیری و نظارت کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور بر عملکرد دستگاه‌های مربوطه و قوای مختلف در این زمینه در برخی از استان‌ها همچون مشهد، سمنان و فارس با کاهش حضور کودکان کار در سطح خیابان‌ها روبه‌رو بوده‌ایم.
وی از دیگر مصوبات کارگروه به مشاوره به این کودکان و خانواده آن‌ها اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: یکی از اهداف مهم این کارگروه بازگرداندن این کودکان به کانون گرم خانواده است؛ بنابراین با تفاهمنامه‌ای که این کارگروه با دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضاییه امضاء کرده، هزینه مشاوره این کودکان رایگان شده است.
رضایی همچنین با اشاره به تفاهم‌نامه کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور با فراجا، می‌افزاید: طبق قراردادی که با فراجا بسته‌ایم قرار است تا سرشبکه مافیای این کودکان شناسایی و متلاشی شوند.
دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور تصریح می‌کند: این کارگروه با دستگاه‌های مرتبط در این حوزه که براساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوبه سال ۱۳۹۹، ۱۷ دستگاه تعیین شده است، تعامل دارد و در این راستا ۱۱ جلسه کارگروه ملی و ۴۰ جلسه استانی برگزار کرده است که جلسات ملی و استانی کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور رویکرد خانواده‌محور داشته و خانواده به علاوه کودک تحت حمایت قرار گرفته‌اند.
رضایی تعداد کودکان کار و خیابان شناسایی شده و تحت ساماندهی در سراسر کشور را ۲۶۰۰ کودک اعلام کرده و می‌گوید: بخش زیادی از این کودکان ساماندهی شده در کشور از اتباع هستند که پس از شناسایی کودکان اتباع، آن‌هایی که غیرمجاز هستند طبق تعاملی که با سازمان ملی مهاجرت داشته‌ایم، به همراه خانواده رد مرز می‌شوند و اگر هم جزو مجازین باشند ساماندهی‌های لازم صورت می‌گیرد تا دیگر در سطح خیابان‌ها حضور فیزیکی نداشته باشند.
رضایی موتور تولید آسیب‌های اجتماعی را کودکان کار دانسته و اظهار می‌کند: در استان‌ها وارد فاز پیشگیری از تشدید پدیده کودکان کار و ایجاد آسیب‌های اجتماعی برای آن‌ها شده‌ایم که در این راستا ۱۴ استان اولویت این ساماندهی هستند و در نهایت هدف اصلی بازگشت کودک به آغوش خانواده است تا از حقوق طبیعی خود همچون تحصیل، بهداشت، مهارت‌آموزی و ... بهره‌مند شود.
دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور با تأکید بر اینکه پس از شناسایی کودکان کار، این کودکان به دستگاه‌های مربوطه (۱۷ دستگاه اعلام شده در قانون) ارجاع داده می‌شوند، از جمله این دستگاه‌ها به سازمان بهزیستی، کمیته امداد خمینی (ره)، سازمان ملی مهاجرت، فراجا، شهرداری‌ها، وزارت کار، دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان قوه قضاییه، سازمان فنی و حرفه‌ای و ... اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه مسئولیت کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور نظارتی است، اظهار می‌کند: در یکی از جلسات کارگروه که با حضور شهید آیت‌الله رئیسی برگزار شده بود، شهید جمهور بر کار شبانه‌روزی و کمک به ساماندهی و نظارت این نوع آسیب‌ها تأکید داشتند.
رضایی از جمله چالش‌های موجود در ساماندهی کودکان کار و خیابان را کمک مالی مستقیم خانواده‌ها به کودکان سر چهارراه‌ها عنوان کرده و می‌افزاید: تا زمانی که خانواده‌ها کمک مالی مستقیم به این کودکان داشته باشند این کار برای آن‌ها جذاب است. در حالی که پول به جیب کودک نمی‌رود و سرپرست کودک و یا شبکه‌های مافیای کودکان صاحب این پول‌ها می‌شوند؛ بنابراین بهتر است خانواده‌ها یا کمک غیرنقدی به این کودکان داشته و یا از طریق موسسات خیریه شناخته شده و مورد تأیید کمک‌های خود را انجام دهند.
دبیر کارگروه کودکان کار و خیابان وزارت کشور در خاتمه از برگزاری یک همایش ملی در حوزه کودکان کار و خیابان از ۱۲ تا ۱۵ تیرماه خبر داد و ادامه داد: در این همایش تمامی فعالان حوزه کودک کار و خیابان حضور داشته و با حضور نماینده دستگاه‌های ملی به هم‌افزایی و بیان مسائل و مشکلات فعالان این حوزه پرداخته خواهد شد.
