طرح ترافیک در پایتخت سال‌ها است به صورت‌های مختلف اجرایی شده با هدف اینکه از بار ترافیکی معابر و خیابان‌های تهران به ویژه در مرکز شهر بکاهد. اما در سال‌های اخیر به نوعی از اثر بخشی این طرح کاسته شده است. برخی کاهش اثر بخشی را به علت امکان خرید طرح ترافیک برای همه شهروندان می‌دانند و برخی به نحوه اجرای آن خرده می‌گیرند. تعدادی از شورای شهری‌ها هم معتقدند طرح کنونی پویایی ندارد و حتماً باید تغییر کند.
به گزارش مهر، هم اکنون محدوده طرح ترافیک از شمال به خیابان مطهری، از جنوب به خیابان شوش، از غرب به خیابان کارگر و از سمت شرق به خیابان‌های شریعتی و ۱۷ شهریور است و از سوی دیگر طرح کنترل آلودگی هوا نیز از شمال به بزرگراه همت، از شرق به بزرگراه امام علی (ع)، از جنوب به بزرگراه بعثت و از غرب به بزرگراه نواب و چمران محدود می‌شود.
با سیری در تاریخ بلدیه تهران می‌توان فهمید که طرح ترافیک در پایتخت ۱۵۰ سال قدمت دارد و این طرح برای اولین‌بار در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با منع ورود چهارپایان باربر به محوطه میدان «ارگ» به اجرا درآمد.
مطالعات طرح ترافیک تهران تقریباً بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و از اسفند سال ۱۳۵۷ آغاز شد و هدف از آن بررسی‌هایی به منظور دستیابی به یک شبکه حمل و نقل متعادل در رابطه با سامانه اتوبوسرانی و کاهش استفاده از وسایل نقلیه شخصی، به خصوص در مرکز شهر بود تا در نهایت به اعمال مقررات ممنوعیت ورود وسایل نقلیه غیرمجاز طی ساعاتی از روز به هسته مرکزی شهر انجامید.
بعد از آن بود که این طرح به مرور زمان اشکال مختلفی به خود گرفت و در زمان‌های مختلف محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های خاصی را در تردد وسایل نقلیه شخصی به وجود آورد و تاکنون به گفته کارشناسان حدود ۲۰ مرحله تغییرات در این طرح اعمال و اجرا شده است؛ در حقیقت باید گفت که طرح ترافیک مثل کودکی بوده که در طول این ۴۰ سال رشد و تغییر کرد و به بخشی از هویت ترددی تهران تبدیل شد.
بررسی سوابق و اسناد نشان می‌دهد که مرحله اول طرح ترافیک تهران ابتدای شهریور ۱۳۵۸ شکل گرفت و بر این اساس، ساخت مسیر‌های ویژه اتوبوس‌های شرکت واحد در مرکز شهر به طول بیش از سه کیلومتر برای تردد روان‌تر وسایل حمل و نقل عمومی آغاز شد و در مرحله بعد ورود اتومبیل‌های تک‌سرنشین به مرکز شهر بین ساعت ۶:۳۰ تا ۱۰ صبح ممنوع اعلام شد.
طرحی زوج و فرد یا رینگ دوم طرح ترافیک، هم طرحی نام آشنا برای پایتخت‌نشینان است که از آذرماه ۱۳۸۴ اجرایی شد؛ البته طی حدود ۳ سال پیش که معاون وقت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران خبر از حذف طرح زوج و فرد و جایگزینی طرحی به نام کنترل و کاهش آلودگی هوا در محدوده طرح سابق خبر داد و این طرح ۱۴ ساله به تاریخ پیوست. استدلال مسؤولان شهری برای حذف طرح زوج و فرد کارآمدنبودن آن با توجه به افزایش تعداد خودرو‌ها در تهران عنوان شد.
محسن پورسیدآقایی، معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری در زمان حناچی از ابتدای سال ۹۷ نسخه جدید طرح ترافیک را به اجرا گذاشت که طی آن نحوه محاسبه هزینه تردد در محدوده مرکزی شهر به کلی تغییر کرده و متناسب با زمان ورود و خروج در محدوده تعیین شد. نسخه مترقی این طرح نیز با حذف محدوده زوج و فرد و اضافه شدن آن به محدوده طرح ترافیک به‌عنوان حلقه دوم و البته با عوارض تردد معادل نصف ارقام تعیین شده برای محدوده طرح ترافیک به اجرا درآمد.
حالا به نظر می‌رسد تغییر و جراحی طرح ترافیک تهران جدی شده است. محسن هرمزی معاون حمل و نقل شهرداری تهران، در مورد سرانجام مطالعات تغییر در اجرای طرح ترافیک در شهر تهران با تأکید بر اینکه ما در معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران میراث دار کم و کاستی‌هایی هستیم، گفت: حوزه طرح ترافیک در سال‌های اخیر با توجه به مقتضیات زمانی به‌روزرسانی نشده است.
وی با بیان اینکه در به‌روزرسانی طرح ترافیک قواعد را در سال جدید در دستور کار قرار دادیم؛ بگونه‌ای که موضوع به‌روز رسانی طرح ترافیک در نیمه اول سال ۱۴۰۳ نهایی می‌شود، افزود: بعد از نهایی شدن تغییرات، طرح اصلاحی باید در نهاد‌های بالادستی مورد بررسی و تصویب قرار گیرد و بعد از آن نسبت به ابلاغ و اجرایی کردن طرح جدید اقدام می‌کنیم.
هرمزی با تأکید بر اینکه جزئیات تغییرات بعد از نهایی شدن به اطلاع شهروندان می‌رسد، اظهار کرد:، اما باید بگویم که بر اساس مطالعات جدید یک طرح ترافیک خواهیم داشت و چیزی به نام طرح «زوج و فرد» نخواهیم داشت و همچنین قواعدی مبتنی بر حوزه برقی سازی را وضع می‌کنیم؛ یعنی خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های برقی قابلیت تردد بدون محدودیت خواهند داشت. در محدوده بازار و منطقه ۱۲ نیز محدودیت‌هایی برای تردد موتورسیکلت‌های بنزینی ایجاد خواهد شد.
معاون حمل و نقل شهرداری تهران تصریح کرد: طرح جدید ترافیکی را به نحوی مدیریت خواهیم کرد که از شب مردگی خیابان‌ها کم کنیم؛ زیرا طرح ترافیک سال‌ها باعث شده که به شب مردگی خیابان‌ها کمک کند.
ترافیک یکی از معضلات اصلی کلان‌شهر تهران است و روزانه تعداد زیادی از شهروندان گرفتار این موضوع هستند. کمبود حمل و نقل عمومی و فرسودگی این ناوگان هم گلایه تهرانی‌ها را به همراه دارد و رفع این کمبود‌ها و کاهش ترافیک از دغدغه‌های شهری آن‌ها است. مدیران شهری می‌گویند به زودی در حوزه حمل و نقل تحول رخ می‌دهد و تعداد زیادی اتوبوس و تاکسی برقی به تهران افزوده می‌شود و طرح ترافیک هم نحوه اجرای آن امسال تغییر می‌کند.
شهریار افندی‌زاده مدیر عامل سازمان حمل و نقل ترافیک شهر تهران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر در اجرای طرح ترافیک در تهران اظهارداشت: در حال دریافت پیشنهادات و اطلاعات از سوی جامعه دانشگاهی درباره بازنگری در طرح ترافیک هستیم و پس از بررسی این مرحله، موضوع در کمیته‌ای ویژه بررسی نهایی خواهد شد.
وی افزود: حذف حلقه دوم طرح ترافیک یا محدوده زوج و فرد یکی از این مسائل است که بررسی خواهد شد.
مدیر عامل سازمان حمل و نقل ترافیک شهر تهران با اشاره به اینکه بازنگری در نحوه اجرای طرح ترافیک قطعی خواهد بود و امسال تغییر می‌کند، گفت: تغییر در نرخ طرح ترافیک جدای این موضوع است و تصمیم در این زمینه بر عهده شورای شهر تهران است.
افندی‌زاده گفت: بازنگری در نحوه اجرای طرح ترافیک شامل زمان اجرا و مکان اجرا است که محدوده طرح ترافیک هم احتمال کاهش دارد.
اکنون آنچه به نظر می‌رسد تیغ جراحی بر پیکر قدیمی‌ترین طرح ترافیکی تهران است. هرچند زمان جراحی هنوز قطعی نشده چراکه مدیران شهری اعلام کرده‌اند بازنگری طرح ترافیک در تهران طی امسال قطعی است و سرهنگ سید ابوالفضل موسوی‌پور رئیس پلیس راهور تهران می‌گوید؛ هنوز در مورد طرح ترافیک به جمع بندی نرسیده ایم و امسال طرح ترافیک تغییر نمی‌کند و باید اقدامات کارشناسی به درستی انجام شود. بسیاری از شهروندان هم می‌گویند طرح هر تغییری می‌کند فقط کاهش ترافیک را به همراه داشته باشد و منجر به هزینه و پرداخت اضافه برایشان نشود.
حالا باید منتظر ماند و دید پلیس راهور و شهرداری تهران چگونه به توافق می‌رسند و شورای عالی ترافیک چه تصمیمی در این زمینه اتخاذ خواهد کرد.
