چرا زمین‌لرزه تایوان تلفات کمی داشت؟

مهدی زارع در اعتماد نوشت: ساختمان‌ها در شهرستان هوآلین فرو ریخته، هزاران خانه برق ندارند و یک بزرگراه اصلی به دلیل رانش زمین و ریزش سنگ بسته شد. تایوان در منطقه‌ای واقع شده است که ریسک طبیعی بالایی دارد که اغلب باعث تلفات جانی و خسارات مالی قابل توجهی می‌شود. تایوان چگونه با ریسک زلزله مقابله کرده است؟ چرا تلفات زمین لرزه ۲۰۲۴ تایوان چندان زیاد نبود؟

دولت توسعه علم و فناوری را برای کاهش سوانح و آمادگی اضطراری جهت کاهش اثرات نامطلوب ناشی از سوانح در اولویت قرار داده است. مرکز ملی تحقیقات مهندسی زلزله تایوان NCREE در سال ۱۹۸۰ توسط شورای ملی علوم (NSC) تاسیس شد. این مرکز همراه با دانشگاه ملی تایوان (NTU) و همچنین بخشی از آزمایشگاه‌های تحقیقات کاربردی ملی، یک سازمان غیرانتفاعی است که هدف آن بهبود کارایی بین موسسات تحقیقاتی است و سعی در کاهش اثر‌های زلزله بر سازه‌های مختلف دارند.

آزمایشگاه شبیه‌سازی لرزه‌ای NCREE دارای امکانات استاندارد بین‌المللی مانند ۱۸ مجموعه محرک هیدرولیکی استاتیک و ۶ مجموعه محرک هیدرولیک دینامیکی است. شبیه‌ساز لرزه‌ای سه محوری یا میز لرزان می‌تواند حرکات زمین لرزه‌ای را در شش درجه آزادی، با حرکت در ۳ محور ایجاد کند.

میز لرزان این مرکز ۵ متر در ۵ متر است و وزن آن ۲۷ تن است که می‌تواند مدل‌هایی از ساختمان‌های مقیاس بزرگ تا وزن ۵۰ تن را تست کند و شکل مربعی میز سختی خمشی و پیچشی زیادی را فراهم می‌کند. مدل‌های در مقیاس کوچک یا تمام مقیاس روی میز لرزان قرار می‌گیرند. برای جلوگیری از لرزش ابزار در مناطق اطراف در طول آزمایش، میز لرزش دارای یک سیستم جداسازی لرزش شامل ۸۰ دمپر، ۹۶ کیسه هوا و فنر هوا و جرم واکنش (۱۶ متر در ۱۶ متر در ۷.۶ متر، با وزن حدود چهار هزار تن) است.

با انجام این آزمایش‌ها، مهندسان می‌توانند واکنش سازه در برابر زلزله را درک کنند. نتایج نشان می‌دهد که ساختمان در هنگام زلزله چقدر پایدار است و همچنین توسعه عایق لرزه‌ای را تسریع می‌کند و آسیب‌های ناشی از زلزله را به حداقل می‌رساند. در ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۹، یک زمین لرزه به بزرگای ۷.۶ مرکز تایوان را لرزاند. کانون این زمین لرزه در شهر کوچک چی‌چی در شهرستان نانتو واقع بود. در زمین لرزه ۹۲۱ - زمین لرزه چی‌چی - ۲۴۷۱ نفر عمدتا بر اثر ریزش ساختمان‌های ناشی از زلزله کشته شدند.

بیشتر تیم‌های امداد پزشکی اورژانس نتوانستند در اولین ساعات حیاتی پس از زلزله به محل حادثه برسند که منجر به افزایش شدید شد. امدادگران محلی که در روز‌های اولیه پس از زلزله وارد شدند، همچنین فاقد آموزش و تجهیزات لازم برای نجات افراد گرفتار در زیر ساختمان‌های فروریخته و آوار بودند. بزرگراه‌ها، ازجمله پل‌هایی که بر اساس کد‌های طراحی لرزه‌ای مدرن ساخته شده‌اند، به شدت آسیب دیده‌اند. بر اساس گزارش اولیه اداره بزرگراه‌های تایوان، حداقل ۹ پل به شدت آسیب دیده، از جمله سه پل که در حال ساخت بودند. ۵ پل به دلیل پارگی گسل فرو ریخت و ۷ پل نیز آسیب متوسطی دیدند. پس از «زلزله چی‌چی» ۲۱ سپتامبر ۱۹۹۹، ویرانی‌های عظیم و تلفات شدید به وضوح اهمیت ورود علم و فناوری به مدیریت سوانح طبیعی را نشان داد.

در ژانویه ۲۰۰۱، ششمین کنفرانس ملی علم و فناوری تایوان پیشنهاد ایجاد یک مرکز در سطح ملی را برای ارتقای ظرفیت کاهش ریسک سوانح از طریق اجرای عملی علم و فناوری ارایه داد. این توصیه پاسخ محکمی به ماده ۷ قانون پیشگیری و حفاظت از سوانح بود که در جولای ۲۰۰۰ اجرا شد. در جولای ۲۰۰۳، مرکز ملی علم و فناوری برای کاهش سوانح (NCDR) رسما به عنوان یک اتاق فکر برای دولت تاسیس شد.

بر اساس ماده ۷ قانون پیشگیری و حفاظت از سوانح، کمیته مشاوره تخصصی پیشگیری و حفاظت از سوانح و مرکز ملی علم و فناوری مشاوره پیشگیری و حفاظت از سوانح را برای تسهیل تحقیق، توسعه و اجرای پیشگیری از سوانح ارایه می‌دهد. در جولای ۲۰۰۳ مرکز ملی علم و فناوری برای کاهش سوانح رسما به عنوان یک اتاق فکر برای دولت جهت ارایه توصیه‌های عمیق در زمینه کاهش سوانح طبیعی تاسیس شد.