برای مردم غزه و اسرائیلیهایی که مشتاق آتشبس و توافقی برای آزادی گروگانها (اسرای در اختیار حماس) هستند، احساس خوشبینی برای توقف جنگ بارها اشتباه از کار درآمده و به همین دلیل اکنون هرگونه خوش بینی را با احتیاط مطرح میکنند.
به گزارش جماران، واشنگتن پست در گزارشی درباره امید جدید برای به نتیجه رسیدن مذاکرات میان حماس و رژیم اسرائیل مینویسد: در بحبوحه گزارشها مبنی بر اینکه ممکن است توافقی در دسترس باشد، بار دیگر توجه به مذاکرات در قاهره معطوف شد. بار دیگر، اطلاعات درز داده شده از سوی طرفین متناقض و تفسیر آنها دشوار است. نشانههای امیدوار کننده و ارزیابیهای جسورانهای به گوش میرسد، اما هنوز از خبر نهایی خبری نیست.
مقامات مصری میگویند که چارچوب یک معامله میان دو طرف به دست آمده است.
اسرائیل کاتز وزیر خارجه اسرائیل روز دوشنبه گفت که مذاکرات به "نقطه حساس" رسیده است.
حماس شروط روی میز را رد و تاکید کرد که این متن هیچ چیز جدیدی ندارد، اما همزمان اعلام کرد که «پیشنهادها را بررسی خواهد کرد.»
به گفته کارشناسان، چیزی که این بار متفاوت به نظر میرسید، فشارهای جدید به ویژه بر اسرائیل بود. بنیامین نتانیاهو هم حوصله واشنگتن را سر برده و هم خشم داخلی در اسرائیل را افزایش داده است.
در ۲۵ مارس، ایالات متحده کنار سایرین ایستاد تا به شورای امنیت سازمان ملل اجازه دهد اولین قطعنامه خود را در مورد آتش بس در غزه تصویب کند. یک هفته بعد، نیروهای اسرائیلی هفت امدادگر آشپزخانه مرکزی جهان را کشتند که موج دیگری از محکومیت را برانگیخت. ارتش اسرائیل گفت که این حمله یک اشتباه بوده و دو تن از افسران درگیر را اخراج کرد.
در سرزمینهای اشغالی، ناامیدی خانوادههای اسیران و سایر معترضان به سیاستهای نتانیاهو به تظاهرات گسترده ضد دولتی تبدیل شده است. بنی گانتز، رهبر اپوزیسیون، که در کابینه جنگ اضطراری خدمت میکند و به عنوان یک جایگزین محبوب برای نتانیاهو ظاهر شده، هفته گذشته خواستار برگزاری انتخابات در نوامبر شد.
به گفته یک اسرائیلی آشنا با مذاکرات، فشارهای وارده شده بر نتانیاهو چه از داخل و چه از سوی امریکا منجر به تغییر نگاهها در دفتر نتانیاو شده است. امروز این مسئله در دفتر او به رسمیت شناخته شده که بن بست به وجود آمده در گفتگوهای میان جو بایدن و نخست وزیر رژیم اسرائیل درباره تداوم جنگ و ارسال کمکهای بشردوستانه میتواند پایان خوبی نداشته باشد و همزمان دیگر نمیتوان به اعتراضهای داخلی درباره سرنوشت بیش از ۱۰۰ گروگان (اسیر در اختیار حماس) بی توجه بود.
یک مقام اسرائیلی آشنا به مذاکرات که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد به واشنگتن پست گفت: «تفاوت به وجود امده در این است که همه عناصر برای رسیدن به توافق فشار میآورند. نتانیاهو «واقعاً باید به یک توافق که بتواند آن را دستاورد معرفی کند برسد.»
حلقه نتانیاهو امیدوار است که این توافق در مقطع کنونی بتواند شانس نزدیکی دیپلماتیک با عربستان سعودی را احیا و سقوط آزاد سیاسی نخست وزیر را معکوس کند.
در غزه نیز جابجایی در میدان مشهود بوده است. اسرائیل هفته گذشته وعده داد که یک گذرگاه اضافی برای کمک به شمال نوار غزه باز کند و یکشنبه بیشتر نیروهای خود را از جنوب خارج کرد. دلیل ذکر شده، استراحت دادن به یگانها برای اقدامات آتی، از جمله حمله به رفح بود. اما این عقب نشینی به طور گسترده در اینجا به عنوان یک امتیاز قبل از مذاکرات تلقی میشود.
مایکل هوروویتز از شرکت امنیتی Le Beck International گفت: «بازگشت فلسطینیها به شمال یک نقطه مهم در این روند است. این یک سازش نسبتا بزرگ است.
بر اساس گزارش رسانههای محلی، مذاکره کنندگان اسرائیلی هفته گذشته گستردهترین مأموریت خود را برای رسیدن به توافق آغاز کردند که البته هنوز به نتیجه نرسیده است. مقامات ارشد به طور غیرمعمولی نسبت به چشم انداز پیشرفت خوش بین بوده اند. وزیر خارجه اسرائیل میگوید که دو طرف از زمان «از زمان اولین توافق» در نوامبر تا این اندازه به یک توافق دوم نزدیک نبوده اند. او ادامه داد: «اگر همه چیز حل شود، تعداد زیادی از گروگانها به خانه باز میگردند و در مراحل مختلف بعدی همه آنها به خانه میآیند.»
یک مذاکرهکننده اسرائیلی حاضر در در قاهره شامگاه دوشنبه اعلام کرد که «پیشرفت قابل توجهی» در مذاکرات حاصل شده است و مذاکرهکنندگان مایل به چانهزنی برای خروج نیروهای بیشتر و اجازه دادن به غیرنظامیان برای بازگشت به شمال هستند.
یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل روز دوشنبه در یک سخنرانی در جمع سربازان در یک پایگاه نظامی گفت: «ما آماده ایم برای بازگرداندن گروگانها تصمیمات سختی بگیریم. من فکر میکنم که ما در نقطه خوبی برای یک توافق هستیم.».
اما نیروهایی که مخالف توافق هستند نیز قوی هستند. متحدان راست افراطی نتانیاهو به صراحت اعلام کردهاند که آتشبس میتواند ائتلاف نتانیاهو را شکسته و تسلط ضعیف او بر قدرت را به خطر بیندازد.
ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی روز دوشنبه در شبکه ایکس گفت که توقف جنگ بدون فشار نهایی بر حماس در رفح، مشروعیت نتانیاهو برای خدمت به عنوان نخست وزیر را از بین خواهد برد. ایالات متحده در تلاش است تا هر دو طرف را برای غلبه بر موانع توافق تحت فشار قرار دهد. تحلیلگران نظامی گفتند که خروج لشکر ۹۸ تکاور اسرائیل از خان یونس میتواند به قطر و مصر اجازه دهد تا حماس را برای امتیازدهی تحت فشار قرار دهند.
دولت بایدن ماه هاست که تلاش کرده است تا مذاکرات متوقف شده را آغاز کند. ویلیام جی. برنز، رئیس سیا، بین پاریس، قاهره، قطر و تل آویو دائما در سفر بوده است. میانجیها، تیمهای فنی و مذاکرهکنندگان در سال جاری نزدیک به دهها بار ملاقات کردهاند.
گرشون باسکین که به مذاکره برای آزادی گیلاد شالیت، سرباز اسیر اسرائیلی از اسارت حماس در سال ۲۰۱۱ کمک کرد، میگوید که توافقی که در ماه نوامبر حاصل شد آسانتر بود، زیرا بر آزادی زنان و کودکان از هر دو طرف متمرکز بود. دور کنونی پیچیدهتر است، زیرا حماس اکثر گروگانهای باقیمانده را نیروی نظامی اسرائیل میداند و خواستار امتیازات بیشتری شده است.
به گفته دیپلماتهای آشنا با مذاکرات، این خواستهها شامل خروج کامل نیروهای اسرائیلی، بازگشت آوارههای غزه به خانههای خود در شمال و بازگرداندن وضعیت تحویل مواد غذایی به سطوح قبل از جنگ، حدود ۵۰۰ کامیون در روز است.
در مورد شالیت شرایط اولیه برای آزادی او به سرعت تنظیم شد، اما پنج سال طول کشید تا دو طرف بر سر جزئیات به توافق برسند.
باسکین در این باره میگوید: «آنچه به زمان نیاز دارد، تدارکات است، که در این مورد شامل مکانیک و نظارت بر انتقال گروگانها میشود. ما هنوز در این گفتگوها به مسائل لجستیکی نرسیدهایم.»
به گفته یک مقام سابق مصری که نخواست نامش فاش شود، آخرین پیشنهاد مورد بحث، مبادله ۴۰ اسیر اسرائیلی با ۹۰۰ فلسطینی در زندانهای اسرائیل است که ۱۰۰ نفر از آنها در حال گذراندن محکومیتهای خود به اتهام فعالیتهای تروریستی هستند. در مورد اینکه کدام زندانی آزاد میشود، اختلاف نظر وجود دارد. همچنین مشخص نیست که چه تعداد از گروگانهای در اختیار حماس هنوز زنده هستند.
به گفته این مقام سابق، در هفتههای اخیر فعالیتهای زیادی از سوی ایالات متحده صورت گرفته است. بایدن با عبدالفتح السیسی، رئیس جمهور مصر و امیر قطر تماس گرفت و از کشورهای عربی خواست تا برای دستیابی به توافق بر حماس فشار بیشتری وارد کنند.
این مقام سابق مصری میگوید: «ما در تلاش هستیم تا فشار زیادی بر حماس وارد کنیم. مشکل این است که سنوار در غزه است و سایر رهبران حماس در قطر زندگی میکنند. تصمیم نهایی را سینوار باید بگیرد.»
مقامات آمریکایی مذاکرات قاهره به رهبری برنز را "جدی" توصیف کردند. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی روز دوشنبه گفت: «پیشنهادی به حماس ارائه شد و اکنون به حماس بستگی دارد که به آن رسیدگی کند.»