ناتو در قفقاز جنوبی به دنبال چیست؟

دبیرکل هشدار داد که «جنگ روسیه در اوکراین یادآوری هشیارکننده است که ما نمی‌توانیم صلح را بدیهی بدانیم. اگر پوتین در اوکراین موفق شود، خطر واقعی وجود دارد که تجاوزات او در اینجا متوقف نشود و دیگر بازیگران اقتدارگرا نیز جسورتر شوند.»

به گزارش جماران؛ ینس استولتنبرگ؛ دبیرکل ناتو روز دوشنبه (۱۸ مارس ۲۰۲۴) با ترک باکو، سفر خود به قفقاز جنوبی را ادامه داد و با سالومه زورابیشویلی رییس جمهور و ایراکلی کوباخیدزه؛ نخست وزیر گرجستان در تفلیس دیدار کرد.

استولتنبرگ در تفلیس گفت: گرجستان یکی از نزدیک‌ترین شرکای ناتو است. ما از کمک‌های قابل توجه شما در ماموریت‌ها و عملیات ناتو قدردانی می‌کنیم. اوستیای جنوبی و آبخازیا بخشی از گرجستان هستند و ناتو از حاکمیت و تمامیت ارضی گرجستان حمایت می‌کند.

وی از روسیه خواست که به رسمیت شناختن اراضی گرجستان اوستیای جنوبی و آبخازیا را به عنوان کشور‌های مستقل لغو کند و افزود: «سازماندهی انتخابات روسیه در مناطق اشغالی گرجستان و اوکراین کاملا غیرقانونی است. همانگونه که انتخابات ریاست جمهوری روسیه به وضوح نه آزاد و نه عادلانه بود.»

دبیرکل ناتو از کمک‌های قابل توجه گرجستان و حمایت از اوکراین استقبال کرد و گفت: گرجستان میزبان هزاران پناهنده اوکراینی است و کمک‌های بشردوستانه و مالی مهمی را ارائه می‌دهد.

استولتنبرگ در ادامه گفت: روسیه در تعقیب جاه طلبی‌های امپریالیستی خود پافشاری می‌کند. در اوکراین، وضعیت در میدان جنگ همچنان دشوار است، اما با حمایت ما، اوکراین نیرو‌های روسیه را عقب رانده و بخش قابل توجهی از ناوگان دریای سیاه روسیه را نابود کرده و به آن‌ها آسیب رسانده است.

دبیرکل ناتو در جریان سفر خود، راه‌های تقویت بیشتر مشارکت ناتو با گرجستان را مورد بحث و بررسی قرار داد. ناتو در حال افزایش همکاری خود با گرجستان در زمینه‌هایی مانند مدیریت بحران، امنیت سایبری، مهندسی نظامی و ارتباطات است. استولتنبرگ بر تعهد ناتو برای حمایت از مسیر گرجستان به سمت دموکراسی قوی‌تر و یکپارچگی یورو آتلانتیک، از جمله تصمیم بخارست در سال ۲۰۰۸ مبنی بر عضویت گرجستان به ناتو، تاکید کرد.

به چالش کشیدن روسیه

دبیرکل ناتو روز سه شنبه (۱۹ مارس ۲۰۲۴) در آخرین روز از ماموریت سه روزه خود به ارمنستان سفر کرد و با وهاگن خاچاتوریان؛ رییس جمهور و نیکول پاشینیان؛ نخست وزیر این کشور دیدار کرد.

ینس استولتنبرگ در مورد ثبات در قفقاز جنوبی از ارمنستان و جمهوری آذربایجان خواست تا به توافقی جامع دست یابند تا راه برای عادی سازی روابط و صلح پایدار هموار شود. وی با تاکید بر اینکه ناتو از حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان و آرمان‌های صلح آمیز شما حمایت می‌کند، گفت: «این برای امنیت یورو آتلانتیک مهم است، چرا که ما در حال روبرو شدن با دنیای خطرناک‌تری هستیم.»

دبیرکل هشدار داد که «جنگ روسیه در اوکراین یادآوری هشیارکننده است که ما نمی‌توانیم صلح را بدیهی بدانیم. اگر پوتین در اوکراین موفق شود، خطر واقعی وجود دارد که تجاوزات او در اینجا متوقف نشود و دیگر بازیگران اقتدارگرا نیز جسورتر شوند.» به نظر می‌رسد این گفته اشاره غیر مستقیم دبیرکل ناتو به چین باشد.

وی از همه شرکای ناتو خواست که آن‌چه در توان دارند انجام دهند تا مطمئن شوند پوتین در جنگ خود پیروز نمی‌شود. او گفت: «وضعیت در میدان نبرد همچنان دشوار است، اما این موضوع بجای کاهش حمایت از اوکراین دلیلی است برای گام برداشتن در جهت تقویت حمایت‌ها از این کشور.»

در نهایت سفر سه روزه دبیر کل ناتو در ایروان پایان یافت، اما بی شک اهداف جدید ناتو برای حضور در منطقه قفقاز جنوبی به عنوان حیات خلوت روسیه در حال طرح ریزی است. تمرکز روسیه بر جنگ اوکراین و فرسایشی شدن این جنگ شرایط را برای غرب به ویژه ایالات متحده و ناتو (به عنوان مهم‌ترین سازمان امنیتی-دفاعی غرب) در جهت حضور فعال‌تر در منطقه قفقاز جنوبی فراهم کرده است.

تلاش روسیه برای به چالش کشیدن امنیت منطقه‌ای در اروپا، با تلاش‌های ناتو و غرب برای گسترش روابط و حضور در مناطق ژئوپلیتیکی حوزه سنتی روسیه در حال جبران شدن است و بی شک اگر روسیه نتواند در جنگ اوکراین برگ برنده خود را ارائه دهد، در نهایت رابطه کشور‌های حوزه ژئوپلیتیکی روسیه با غرب در آینده بیشتر و حوزه نفوذ ناتو بیش از پیش گسترش می‌یابد.

به نظر می‌رسد، حضور دبیرکل ناتو در منطقه قفقاز جنوبی یک پیام آشکار به رهبران کرملین باشد و به روسیه هشدار دهد که ناتو می‌تواند حتی از شرق اروپا هم به روسیه نزدیک‌تر شود و در صورت تداوم جنگ در اوکراین، روسیه باید شاهد گسترش و نفوذ ناتو در تمام مناطق و حوزه‌های نفوذ سنتی خود باشد.