براساس رسم مرسوم سالهای قبل، رییسجمهور در سومین روز از ماه مبارک رمضان، مدیران مطبوعات و اهالی رسانه را برای انجام گفتگو، تبادل نظر و نهایتا صرف افطاری دعوت کرد.
به گزارش اعتماد، این سومین افطاری رییسجمهوری در رمضان امسال محسوب میشد، نخستین افطاری امسال ریاستجمهوری با نخبگان بود و قرعه دومین افطاری هم به مدیران مطبوعات و رسانهها افتاد.
در این میان، مانند بسیاری از نشستهای دولتی و حکومتی، تنها خبرنگاران صدا و سیما فرصت حضور در نشست برای فیلمبرداری و تهیه گزارشهای تصویری را داشتند و به نمایندگان رسانههای مستقل فرصت حضور در این نشست و تهیه گزارشهای تصویری داده نشد.
ردپای این انحصار در بازتاب گزارش این نشست هویدا بود. صداوسیما و سایر رسانههای حاکمیتی با تقطیع و حذف دیدگاه بسیاری از مدیران رسانههای مستقل ازجمله صحبتهای الیاس حضرتی، تلاش کردند، روایتی یکطرفه را با حذف تحلیلها و نقدها ارایه کنند. یکی از حاشیههای قابلتوجه این نشست، تقابلی بود که به شوخی میان الیاس حضرتی صاحب امتیاز مجموعه رسانههای اعتماد با حسین شریعتمداری مدیر مسوول کیهان شکل گرفت.
زمانی که یوسف سلامی خبرنگار صدا و سیما از الیاس حضرتی پرسید از کدام رسانه در نشست حاضر شده و حضرتی به شوخی گفت: «چطور مرا نمیشناسی، من حسین شریعتمداری مدیرمسوول روزنامه کیهان هستم!» سلامی که هاج و واج مانده بود میپرسد، پس آقای شریعتمداری چه شد؟
الیاس حضرتی به شوخی میگوید از دیشب شریعتمداری عزل شده و من جای او را گرفتهام! تقریبا از تمام رسانههای جدی کشور از هر دو سوی جناحهای راست و چپ در این نشست حضور داشتند. از خبرگزاری فارس، تسنیم و روزنامههای فرهیختگان و جوان گرفته تا جماران و شفقنا و روزنامههای مستقل اعتماد، شرق، آفتاب یزد، دنیای اقتصاد و ابتکار و... در این نشست حضور داشتند.
نحوه نشستن حضار در سالن به این صورت بود که ابتدا رییسی بر بلندای سالن قرار گرفت؛ در دو سوی او، سیدعباسی صالحی (مدیرمسوول اطلاعات)، حسین شریعتمداری (مدیر مسوول کیهان)، وزیر ارشاد، معاون مطبوعاتی و مدیرکل مطبوعات قرار داشتند. مانند رسم معهود این نشستها، ابتدا برخی از مدیران به بیان دیدگاههای خود پرداختند. در این مراسم وزیر ارشاد هم اظهاراتی را مطرح کرد. اولین سخنران، وزیر ارشاد بود.
او با تاکید بر اینکه «در جامعه رسانهای کشور، وحدت بالایی در موضوعات مهم وجود دارد»، گفت: «در موضوع غزه تمامی رسانههای ایرانی پای کار بودند.» اسماعیلی با اشاره به برگزاری موفق «نمایشگاه رسانههای ایران» و تاثیر آن بر ایجاد یک فضای پرنشاط پیش از انتخابات در میان اهالی رسانه گفت: «در موضوع انتخابات، علیرغم وجود اختلاف سلیقه، اما تمام رسانهها بر برگزاری و مشارکت در اصل انتخابات متفقالقول بودند.»
در ابتدای نشست محمد جواد اخوان مدیرمسوول روزنامه جوان به بیان دیدگاههای خود درخصوص موضوعات کلان کشور و شرایط رسانهها پرداخت. او در بخشی از اظهاراتش به موضوع عادی شدن روابط ایران و عربستان اشاره کرد و با نقد رویکردهای دولت درخصوص پیگیری مطالبات مردم به این نکته اشاره کرد که هنوز هیچکدام از مسائل و مشکلات و گرههای فیمابین ایران و عربستان باز نشده است.
اخوان به خصوص درباره شهدای ایران در منا صحبت کرد و به عنوان نمایندههای خانوادههای داغدار این پرسش را طرح کرد که چرا دولت موضوع کشتههای منا را در دستور کار قرار نمیدهد؟ اخوان همچنین به بخشی از مشکلات مطبوعات اشاره کرد و خواستار رفع آنها شد.
پس از اخوان نوبت به مهدیان از همشهری رسید که درباره موضوعات موردنظرش صحبت کند. او با اشاره به ایجاد حایل و دیواری بین مردم و مسوولان گفت: صدای مسوولان این روزها به مردم نمیرسد. مهدیان با اشاره به روش رسانههای سنتی و گروه رسانهای جناح راست اعلام کرد، مردم صدای این نوع رسانهها را نمیشنوند. اینکه دولت رییسی کار میکند یا نه؟ اینکه سخنگوی دولت اظهارنظری دارد یا نه؟ و... برای مردم بیاهمیت شده و توجهی به آن نشان نمیدهند. مهدیان از ظهور و بروز رسانههای نوین سخن گفت و از بیاعتنایی دولت نسبت به این رسانهها انتقاد کرد. نوبت بعدی در اختیار بختیاری مدیر مسوول روزنامه دنیای اقتصاد قرار گرفت. نماینده روزنامه دنیای اقتصاد معتقد بود ۳ نکته مثبت در حوزه اقتصاد مشاهده میشود.
تورم نسبتا کاهشی شده، نقدینگی تا حدی کنترل شده و تولید ناخالص داخلی رو به صعود دارد، اما اقتصاد کشور همچنان دور خودش میچرخد و برنامه و جهتگیری خاصی در حوزه اقتصاد مشاهده نمیشود. همچنان دخالت دولت در حوزه قیمتگذاری دلار مشکلاتی را برای سفرههای مردم و تولید کنندگان ایجاد کرده است. بختیاری در ادامه پیرامون مشکلات رسانههای بخش خصوصی صحبت کرد که تحت فشار رسانههای خارجی و برخی گروههای داخلی قرار دارد.
مظفری نماینده آفتاب یزد هم به عنوان سخنران بعدی از بیتوجهی نهادهای نظارتی دولتی نسبت به تخلفات و برخی مفاسد انتقاد کرد. مظفری در پایان اعلام کرد که این روزنامه با پایان گرفتن سال ۱۴۰۲ به دلیل مشکلات اقتصادی و مالی تعطیل خواهد شد و دیگر منتشر نمیشود. شفیعی تهیه کننده سینما هم در این نشست درخصوص ماهیت رسانههای جدید و غفلت مسوولان حکومتی از آنها صحبت کرد. شفیعی اعلام کرد رسانهها شکل و ماهیت جدیدی پیدا کردهاند که باید به آن توجه کرد.
پس از بیان دیدگاههای برخی مدیران رسانهای، الیاس حضرتی صاحب امتیار مجموعه رسانهای اعتماد به بیان دیدگاههایش پرداخت. حضرتی با اشاره به اینکه بارها در جلسات با روسای جمهور کشور چه در دولت روحانی و دولت رییسی، مشکلات را شرح داده، یادآور شد: «ابربحران کشور در شرایط فعلی، ناامیدی مردم نسبت به آینده و بیاعتمادی به مسوولان است. پژوهشهایی هم که توسط وزارت ارشاد و سایر نهادهای تحقیقاتی انجام گرفته، برباد رفتن این سرمایه اجتماعی را تایید میکند.»
حضرتی ادامه داد: «اما متاسفانه این واقعیت به اندازهای مورد بیاعتنایی و بیتوجهی مسوولان، سیاستگذاران و تصمیمسازان قرار گرفت تا اینکه کشور در آستانه انتخابات ۱۴۰۲ و گسترش بحران ناامیدی و بیاعتمادی قرار گرفت. در انتخابات مجلس دوازدهم این ناامیدی و بیاعتمادی با وضوح کامل به تصویر کشیده شد. بر اساس آمارهای مستند وزارت کشور، حدودا ۶۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند و ۸ درصد شرکتکنندگان هم آرای باطله به صندوق ریختند. مجموعه این دادهها، آماری ۶۸ درصدی از ناراضیان را شکل میدهد که فاجعه است.»
صاحبامتیاز اعتماد در ریشهیابی چرایی بروز این مشکلات خاطرنشان کرد: «در کشور طی سالهای ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱ رخدادهای اعتراضی دامنهداری شکل گرفت که در میان این رخدادها، حوادث اعتراضی سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۰ روز طول کشید. بحرانی که به نسبت نمونههای قبلی بسیار عمیقتر و ریشهایتر بود.
علیرغم اینکه پس از عفو رهبری بخشی از مشکلات ترمیم یافت، اما در ادامه اقدامات و اصلاحات لازم صورت نگرفت. حاکمیت تصور میکرد با اقدامات انتظامی، امنیتی و قضایی میتوانند مسائل و مشکلات را پشت سر بگذارند. درحالیکه این شکاف، نوعی ناترازی ذهنی و ناامید شدن نسبت به آینده را در کشور گسترش داد. در ایران ناترازیهای مهمی، چون ناترازی بودجه، ناترازی آب، ناترازی انرژی، ناترازی صندوقها، ناترازی بانکها و... وجود دارد، اما هیچکدام از این ابرچالشها به اندازه ناترازی ذهنی جامعه و بیاعتمادی مردم نسبت به حاکمان واجد اهمیت نیست.
انتخابات سال ۱۴۰۲ این شکاف را به منصه ظهور رساند.» حضرتی تاکید کرد: «اگر برای بحران فکری نشود، در ادامه باید منتظر چالشهای بیشتری باشیم. من به رهبری پیشنهاد دادم به شما (رییسجمهور) هم به عنوان شخص دوم مملکت پیشنهاد میدهم که کمیتهای با حضور افراد ملی و شخصیتهایی که نظرات و اظهارات آنها میان مردم مقبولیت داشته باشد، تشکیل شده و به ریشهیابی چرایی کاهش مشارکت در انتخابات و چرایی بروز بحرانها بپردازند.
اگر سیل مهاجرت نخبگان و نیروی انسانی متخصص این روزها بالا رفته، اگر خودکشی افزایش یافته و جوانان از شادابی و پویایی لازم برخوردار نیستند، اقتصاد درست نمیشود، سرمایهگذاری صورت نمیگیرد و تورم صعودی است، بخشی از آن به خاطر این است که اقشار مختلف ناامید هستند.
البته بخشی از مشکلات هم به عدم مدیریت مساله حوزه سیاست خارجی بازمیگردد.» حضرتی با اشاره به گسترش برخوردهای سلبی درخصوص موضوع حجاب و مطالبات زنان گفت: «برخی تصور میکنند با رویکردهای پلیسی و امنیتی میتوان موضوع حجاب را حل کرد که این تصور اشتباه است. یک روز از بیمارستانی در قم و روز دیگر از متروی شهرها و... برخوردهای غیرمتعارف بر سر موضوع حجاب صورت میگیرد، بدون اینکه جدیتی ازسوی سیستم برای حل این معادله مشاهده شود. این است که بروز مشکلات هر روز تداوم دارد...»
پس از الیاس حضرتی، حسین شریعتمداری با خواندن شعری از سعدی صحبتهایش را آغاز کرد و گفت: «سعدی به روزگاران، داغی! نشسته بر دل/ بیرون نمیتوان کرد الا به روزگاران...» شریعتمداری در ادامه اظهاراتش در شرایطی که حضرتی با زبان عدد و رقم و عدم مشارکت ۶۸ درصدی مردم از بحران نارضایتی و بیاعتمادی صحبت کرده بود، گفت: «باید با زبان عدد و رقم و مستند صحبت کنیم.
اگر فردی از بحران ناامیدی صحبت میکند، باید آمار و عدد و رقم هم بدهد! نمیتوان در روند ارزیابی دولت ابراهیم رییسی نگاهی به دولت قبل نداشته باشیم. وزیر مسکنی که ۸ سال در دولتی وزیر مسکن بوده و با افتخار میگوید یک واحد مسکن هم نساخته است. وزیر نیرویی که با افتخار میگوید یک سد هم نساخته و...» در این میان، مهدی رحمانیان صاحب امتیاز روزنامه شرق به شریعتمداری تذکر داد که شعر سعدی را اشتباه خوانده است، چراکه سعدی می گوید: «مهری نشسته بر دل نه داغی.»
پس از طرح دیدگاهها توسط اهالی رسانه، نوبت به رییسجمهور به عنوان میزبان افطاری رسید که به بیان دیدگاههایش بپردازد. رییسی در این نشست پس از شنیدن دیدگاههای چند نفر از نمایندگان رسانهها، در سخنانی گفت: امروز که راهبرد دشمن ایجاد یأس در جامعه با بزرگنمایی ضعفها و ترویج «نمیتوانید» و «نمیشود»ها است، تقسیم صحیح در میان رسانهها، نه دستهبندی چپ و راست، بلکه دستهبندی رسانههای امیدآفرین در برابر یأسآفرین است.
رییسجمهور نقش، شأن و رسالت رسانهها در آگاهیبخشی، اعتمادآفرینی و مشارکتآفرینی در جامعه را بسیار با اهمیت توصیف و تصریح کرد: بیان رسانهها و قلم فعالان این عرصه نقش مهمی در حفظ وحدت و انسجام اجتماعی و نیز در کیفیت مقابله با جنگ ترکیبی، رسانهای و روانی گسترده دشمن دارد. تلاش برای رفع شبهات و گرههای ذهنی از دیگر تاکیدات رییسجمهور در جلسه امروزش با اصحاب رسانه بود. خواست رییسی از رسانهها این بود که فارغ از اینکه چه کسی و چرا این گرهها را در ذهن مردم ایجاد کرده، به دنبال رفع آنها باشند تا تبدیل به مساله و درنهایت ناامیدی و یأس نشود.
رییسی اهمیت حفظ مرجعیت رسانههای داخلی را مورد تاکید قرار داد و اظهار داشت: بهرغم تلاش دشمنان برای انتقال مرجعیت خبری به خارج از مرزها قطعا با تصویرسازی درست و صادقانه از حقیقت انقلاب و نظام اسلامی مرجعیت رسانهای ما دچار خدشه نخواهد شد.
رییسجمهور با بیان اینکه انصاف ایجاب میکند در کنار پرداختن به نقاط ضعف و کاستیها، نقاط قوت نیز انعکاس یابد، مطالبهگری همراه با پیشنهاد اصلاحی را شیوه صحیح تعامل رسانهها با دولت دانست و گفت: اگر همگان در بیان، دقیق باشیم و صرفنظر از سلیقه سیاسی، نقاط قوت کشور را برجسته کنیم، خواهیم توانست جامعه را سرشار از نشاط و امید کنیم، چراکه این دستاوردها متعلق به مردم و شهداست و باید به رخ کشیده شود.