معمای تامین لوازم یدکی خودرو‌های وارداتی؛ قطعات فیک چینی می‌آیند؟

یک کارشناس بازار خودرو گفت: خودرو‌های وارداتی با دو چالش مواجه خواهند بود که یکی بحث خدمات پس از فروش و دیگری موضوع تامین قطعات است.

به گزارش «اکونگار»، زمان زیادی تا پایان سال ۱۴۰۲ باقی نمانده است و تا به امروز حدود ۱۰ هزار خودرو بعد از کش و قوس‌های فراوان وارد کشور شده است. یکی از موضوعات مهمی که در رابطه با خودرو‌های وارداتی خیلی کم به آن پرداخته می‌شود، بحث خدمات پس از فروش خودرو‌های وارداتی و تامین قطعات مورد نیاز آن‌ها است.

برای بررسی بیشتر کم و کیف خدمات پس از فروش خودرو‌های وارداتی و نحوه تامین قطعات این خودرو‌ها گفتگویی با «نادر وهاب آقایی» کارشناس حوزه خودرو داشته که در ادامه می‌خوانید:

به نظر شما چه سرنوشتی در انتظار خریداران خودرو‌های وارداتی از لحاظ خدمات پس از فروش است؟

قطعا خریداران خودرو‌های وارداتی در زمینه خدمات پس از فروش دچار چالش خواهند شد، به دلیل این که این خودروها، چینی‌ها کمتر و بیشتر اروپایی و کره‌ای‌ها به صورت غیررسمی وارد می‌شود، غیررسمی به این معنا که از شرکت‌های اصلی و مادر، خودرو وارد نمی‌شود و توسط واسطه‌ها این اتفاق می‌افتد و شرکت مادر هیچ مسئولیتی در قبال این خودرو‌ها نخواهد داشت و شرکت واردکننده خودش باید هزینه کند. از آنجایی که هزینه خدمات گارانتی برای شرکت‌ها هزینه‌بر است، سعی می‌کنند با حداقل خدمات نیاز‌های مشتری را برآورده کنند. البته در موارد بی‌شماری هم شرکت‌ها با بهانه‌های مختلف که اصلا ربطی به مشتری ندارد، از زیر بار ارائه خدمات شانه خالی می‌کنند.

تامین قطعات مورد نیاز خودرو‌های وارداتی چگونه خواهد بود؟

خودرو‌های وارداتی با دو چالش مواجه خواهند بود که یکی بحث خدمات پس از فروش و دیگری موضوع تامین قطعات است. قطعات از شرکت‌های مبدا وارد نمی‌شود و باید از مراجع غیررسمی و از کشور‌های واسطه‌ای وارد شود که احتمالا فیک است. حتی شرکت‌ها برای این که هزینه قطعات تمام شده را پایین بیاورند از قطعه‌سازان چینی قطعه می‌خرند.

پس با این اوصاف باید منتظر واردات قطعات اصلی و فیک از چین باشیم؟

اگر از شرکت چینی فروشنده خودرو نمایندگی گرفته باشیم قاعدتا شرکت چینی تامین کننده قطعات خواهد بود و مشروط بر این که دولت اجازه واردات قطعات را بدهد و ارز هم برای آن اختصاص یابد، مشکلی وجود نخواهد داشت. اما از آنجایی که برای واردات قطعات هیچ ارزی اختصاص داده نمی‌شود و شرکت‌ها باید با ارز خودشان این کار را انجام دهند، آن‌ها برای این که بتوانند ارزبری‌شان را کمتر کنند، شاید به سراغ شرکت اصلی نروند و از قطعات فیک چینی استفاده کنند.

عملکرد دولت و وزارت صمت را درباره روند واردات خودرو چطور ارزیابی می‌کنید؟

زمانی که واردات خودرو آزاد بود و شرکت‌ها از مبادی رسمی خودرو وارد می‌کردند، این بحث که بازار‌های خاکستری اجازه ورود به این حوزه را با هدف ایجاد فضای رقابتی، داشته باشند یا نه، مطرح بود. الان هم با خیلی تاخیر به دلیل این که در شرایط تحریمی هستیم و شرکت‌های خارجی به ایران نمایندگی نمی‌دهند، دولت به این تصمیم رسیده که یک‌سری افراد ماشین وارد کنند. آن زمان مشتری حق انتخاب داشت که از کدام واردکننده و تحت چه شرایطی خودرو بخرد، اما الان این اتفاق نمی‌افتد، دولت دست همه را با ندانم کاری‌هایی که وزارت صنعت در حوزه واردات خودرو انجام می‌دهد بسته است و باعث شده که مشتری متضرر شود.

برخی شرکت‌های واردکننده خودرو صرفا دو تا سه نمایندگی در کل کشور دارند و همین سبب نگرانی متقاضیان شده، این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟

وهاب آقایی: برخی شرکت‌ها هم بعضا یک نمایندگی دارند. یک زمانی وزارتخانه الزام کرده بود که همه شرکت‌ها باید در هر استان یک نماینده داشته باشند. فرقی نمی‌کرد، چه شرکتی که کل وارداتش ۲۰۰ دستگاه بود و چه شرکتی که ۱۰ هزار دستگاه بود باید از این رفتار دستوری تبعیت می‌کرد. الان دقیقا برعکس این روند در جریان است و وزارت صمت اجازه داده این اتفاق بیفتد. وزارتخانه خیلی دیر به نصایح و پیشنهادات ما گوش داد، در آن مقطع ما مدافع این بودیم که شرکتی که ۲۰۰ دستگاه خودرو وارد می‌کند یک نمایندگی داشته باشد، چون مشتری حق انتخاب داشت و با علم به این که فقط یک تعمیرگاه در تهران وجود دارد خرید می‌کرد، اما الان این حق به مشتری داده نمی‌شود و مردم مجبور هستند برای این که ارزش پولشان کم نشود، از بندرعباس، شیراز و یا تبریز ماشین بخرند که تنها نمایندگی در ایران است و چاره دیگری ندارند. این مباحث برمی‌گردد به بحث انحصارگری که دولت در بحث واردات خودرو داشته و قطعا مشتری در حال آسیب است.

احتمال دارد که خود شرکت‌های واردکننده خودرو هم دچار مشکل شوند؟

قطعا دچار مشکل خواهند شد، شرکت‌ها به دلیل حاشیه سودی که وجود دارد خودرو وارد می‌کنند، اما هیچکدام از آن‌ها از تبعات کاری که انجام می‌دهند خبردار نیستند. آن‌ها به وزارت صنعت متعهد هستند که تا ده سال در قبال خودرو‌ها سرویس بدهند، اما می‌توان لیست بلندبالایی از خودرو‌ها تهیه کرد که از ایران‌خودرو و سایپا گرفته تا کرمان موتور و بهمن وارد کرده‌اند و فقط در دوران گارانتی به مشتری سرویس داده‌اند و هشت سال بعد را مشتری در به در به دنبال تهیه قطعه از لاله‌زار و امیرکبیر بوده است.

وزارت صنعت در حالی از شرکت تعهد می‌گیرد که ده سال تامین قطعه کند که می‌بینیم شرکت تعطیل شده رفته، اما وزارتخانه هیچ نظارتی نداشته است. اصلا وزارتخانه موضوع را ول و رها کرده، انگار هیچ نگاه کارشناسی در بحث خودرو وجود ندارد و فقط تصمیمات شبانه می‌گیرند. شرکت‎ها هم که می‌دانند هیچ تبعات قانونی برایشان وجود ندارد، به راحتی دو تا سه مدل خودرو عرضه می‌کنند و بعد سراغ مدل‌های بعدی می‌روند بدون این که مسئولیتی در مورد خودرو‌های قبلی داشته باشند.