حقابه هامون چه شد؟

مجتبی ذوالجودی درباره آخرین وضعیت تالاب هامون اظهار کرد: درسال‌های اخیر به دلیل اجرای سیاست‌های آبی از سوی افغانستان از ساخت سد‌ها و آب‌بند‌ها گرفته تا اقدامات انجام شده برای هدایت و انحراف آب هیرمند به داخل افغانستان، دریافتی ایران از هیرمند خیلی کم شده و خشکسالی و کم‌بارشی مشکل هامون را دو چندان کرده است. از این رو باید با مدیریت خیلی کامل‌تری داشته باشیم و اقداماتی در این زمینه انجام شده است.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست برنامه مدیریت زیست بومی تالاب هامون را تدوین کرد. در کنار آن برای تامین حقآبه ایران از رودخانه‌های مرزی قراردادی از قبل وجود داشته است البته از دیدگاه کارشناسان سازمان محیط زیست این قرارداد فقط در زمینه تامین آب شرب است این در حالیست که افغانستان به عنوان یکی از کشور‌های عضو کنوانسیون تنوع زیستی مکلف به حفظ محیط‌های آبی است بنابراین حقآبه‌هایی که موجب حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از آسیب کمتر به آن می‌شود را باید رعایت کند، ولی این اتفاق نیفتاده است حقآبه‌ای که سازمان محیط زیست درصد تامین آن است، فراتر از آب شرب است.

ذوالجودی با بیان اینکه مشکل اصلی حقآبه‌ای است که باید از آن افغانستان وارد ایران شود، اظهارکرد: متاسفانه نه تنها حقآبه محیط زیستی تامین نمی‌شود بلکه حقآبه آب شرب مردم هم تامین نشد. در این شرایط نیاز به اقدامات دیپلماتیک است. به‌قطعاً و با توجه به دستور رییس جمهوری، پیگیری این موضوع به‌طور مستقیم بر عهده وزارت امور خارجه است. ما هم در این زمینه همراهی می‌کنیم و امیدواریم شرایط به‌گونه‌ای شود که حقآبه محیط زیستی را رها کنند، هرچند قول‌های اولیه‌ای را در این زمینه داده‌اند. علاوه بر آن امیدواریم در سیستان و بلوچستان بارش‌ها در حد نرمال باشد، چون به بهبود وضعیت هامون کمک می‌کند.

وی با اشاره به وظایف سازمانی در زمینه حقآبه‌ها گفت: سازمان محیط زیست وظیفه نظارت را بر عملکرد دستگاه‌ها عهده دارد. وزارت نیرو بیشتردر مسائل مربوط به تامین حقآبه‌ها دخیل است که امیدواریم این ارتباط بهتر باشد. در این راستا جلساتی با وزارت نیرو برگزار کرده‌ایم.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست درباره آخرین رایزنی‌های انجام شده برای تامین حقآبه هامون اظهارکرد: در جلسه‌ای که با مقامات افغانستانی داشتیم قول مساعد دادند که در صورت بارش مناسب و ذخیره مناسب آب در پست سدها، حقآبه ایران رها شود و موکول شد به یک جلسه‌ای که مقامات محیط زیستی افغانستان در ایران حضور پیدا کنند و آقای ملا برادر هم گفتند خودشان مستقیم دستور می‌دهند که این سفر از طریق مقامات محیط زیستی افغانستان انجام بشود.

وی ادامه داد: وزارت امور خارجه ایران نیز این موضوع را دنبال می‌کند تا از طریق مکانیزم این نهاد و بحث‌های حقوقی مرتبط این نشست برگزار شود و شاهد حضور مقامات محیط زیستی افغانستان در کشور باشیم. در کنار آن وزارت نیرو در چارچوب وظایف خود عمل می‌کند و مجموعه این عوامل کمک می‌کند که ما امیدوار باشیم. هرچند واقعاً شرایط سخت است و باید در این زمینه بیشتر کار کرد، ولی دولت تمام توانش را برای حل این موضوع به کار بسته است.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد پروژه سیستان و بلوچستان اظهار کرد: این پروژه با مشارکت اتحادیه اروپا از طریق برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) وشریک‌های بین المللی ایران درباره معیشت‌های جایگزین در این منطقه اجرا شد. اما متاسفانه اتحادیه اروپا بدعهدی کرده است این در حالیست که مسائل محیط زیستی کاملاً بشردوستانه است بدعهدی اتحادیه اروپا زیر سوال است.

وی این را هم گفت که البته ایران در این زمینه از قبل برنامه‌ریزی داشت و برنامه‌های مفید را که از قبل برای مردم و تالاب مانند معیشت جایگزین مفید بوده است را نیز دنبال کنیم چراکه وقتی کشاورزی و صیادی در هامون دچار مشکل شود به‌طور قطع شغل‌های جایگزین باید وجود داشته باشد که در این زمینه حمایت‌های اولیه برنامه‌ریزی شده بود و ادامه آن قرار است با حمایت ملی و شرکت‌هایی که در این زمینه کار می‌کنند انجام شود.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار کرد: جواد اوجی - وزیر نفت - با صحبتی که با آقای سلاجقه داشت برای خروج این پروژه از حالت سکون به‌طور کتبی دستور حمایت از آن را صادر کرد و در حال انجام پیگیری‌های مربوط به آن هستیم.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر کار‌های خیلی خوبی صورت گرفته بود از توسعه مشاغل خانگی و صنایع دستی گرفته تا پرورش عقرب و ... به خانواده کمک می‌کرد که کشاورزی محصولات آب بر خودداری کنند.

ذوالجودی اضافه کرد: زندگی مردم واقعا وابسته به تالاب بود. با توجه به اینکه هامون شرایط مطلوبی ندارد، مردم به لحاظ اقتصادی دچار مشکل شده‌اند. مسائلی مانند گرد و غبار نیز زندگیشان را دشوار کرده است بنابراین تلاش می‌کنیم این معضلات را به حداقل برسانیم. منابع مالی برنامه‌هایی را که از قبل برای حوزه آبخیز و مردم داشته‌ایم، توسط شرکت‌های خصوصی تحت عنوان مشارکت‌های اجتماعی قرار است تامین شود و با حمایت دولت موارد را دنبال می‌کنیم.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از موارد تصفیه آب بود، گفت: با توجه به وضعیت نامناسب آب شرب مردم بعضی روستا‌ها قرار بود تصفیه خانه‌های تامین شود حتی وزارت نفت هم در این خصوص ورود و برای تهیه این دستگاه‌ها اعلام حمایت کرده است تا مردم حداقل از آب شرب بهتری بهره‌مند شوند. قرار بود این کار در حدود ۱۱۸ روستا انجام شود، ولی موضوع انصراف بحث اتحادیه اروپا پیش آمد و ما نتوانستیم ادامه آن را از طریق این اتحادیه دنبال کنیم.

ذوالجودی در پایان اظهار کرد: اکنون قصد داریم حتماً به اهداف و برنامه‌های مهم طراحی شده برای این تالاب دست یابیم البته برنامه توسعه ملل متحد به عنوان شریک دیگر ما در اجرای این پروژه همراه ماست البته با دیگر کشور‌ها هم در حال مذاکره هستیم تا بیشتر از تجارب آن‌ها بتوانیم استفاده کنیم و تلاش می‌کنیم منابع مالی دیگر را نیز برای دستیابی به اهداف تامین کنیم.