در راستای برگزاری انتخاباتی آگاهانه و پرشور و ایجاد عدالت رسانه‌ای و میزبانی از کاندیدا‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی، این‌بار مسعود پزشکیان، در تحریریه ایسنا، پاسخگوی سوالات خبرنگاران این رسانه بود.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل این گفت و گو است.
اصلی‌ترین چالش اقتصادی کشور در شرایط کنونی جامعه چیست؟
اصلی‌ترین چالش اقتصادی کشور، اجرا نشدن صحیح اصل ۴۴ قانون اساسی و دستور مقام معظم رهبری در رابطه با تقویت بخش خصوصی و تعاونی‌هاست. میدان ندادن به بخش خصوصی و پشتیبانی نکردن از آن‌ها از یک طرف و ضعف در ارتباطات بین‌المللی و داد و ستد با دنیا و ضعف در اجرای قوانین FATF از طرف دیگر از جمله مهم‌ترین دلایل بروز مشکلات و چالش‌های اقتصادی در کشور به‌شمار می‌آیند.
با وجود کلی حمله به FATF چراغ خاموش رفتند و تعدادی را از لیست سیاه درآوردند، در صورتی که در دوره گذشته می‌توانستند این کار را بکنند و مشکلات را برطرف و معاملات را راحت‌تر کنند. امروز اغلب خرید و فروش‌های ما و حتی بازگشت پول به دست واسطه‌ها انجام می‌شود، باید توجه کنیم که خصوصی‌سازی و بسیاری از چالش‌های اقتصادی ما تا زمان متصل نشدن چرخه اقتصادمان به چرخه اقتصادی دنیا و درست شدن ارتباطات بین‌المللی، به این سادگی قابل حل شدن نیست. امروزه تولیدکنندگان ما محصولی را تولید و عرضه می‌کنند؛ اما بسیاری از ابزار‌ها و دستگاه‌های مورد استفاده در کشور ما قدیمی بوده و حتی از رده خارج شده‌اند. برای رقابت و ورود به بازار‌های بین‌المللی باید ارتباطاتمان با دنیا را درست کنیم.
راه حل شما برای حل این مشکل چیست؟
پزشکیان: راه حل، ورود به بازار‌های جهانی و به دنبال آن، حل مشکلات بین بانکی و ارتباطی با جهان و حمایت از تولیدکنندگان است؛ در جایی که گران می‌خریم و ارزان می‌فروشیم، رقابت بی‌معنی است؛ به همین دلیل باید نوع سیاست و تعاملمان با دنیا را عوض کنیم و نگاه خصمانه نداشته باشیم و طبق تاکید مقام معظم رهبری بر اساس مصلحت و حکمت رفتار کنیم تا فضا برای وارد کردن مواد اولیه و فروش محصولات توسط تولیدکنندگان فراهم شود.
نباید تولیدکننده‌ها را به عنوان سرمایه‌دار و یا چپاولگر، معرفی و آن‌ها را با بخشنامه‌ها سردرگم کنیم. سرمایه‌گذاران باید از احترام و امنیت کافی برخوردار باشند و این در حالی است که دلالان و رشوه بگیران در حال انجام کار اقتصادی هستند و ما فشار مالیاتی را بر روی تولیدکنندگان اعمال می‌کنیم.
به‌عنوان نماینده مجلس یازدهم رویکرد این دوره از مجلس و مصوبات آن در حوزه اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پزشکیان: بنده چندان از اقتصاد سر در نمی‌آورم؛ اما تصمیمات ما در رابطه با اقتصاد و سیاست واگذاری‌ها در این حوزه از نظر ساختاری، عیان بوده و مدعی بودیم که جلوی تورم را خواهیم گرفت و اجازه نخواهیم داد قیمت مرغ به کیلویی ۲۵ هزار تومان برسد و افزایش قیمت مرغ و گوشت را به بی‌عرضگی دولت قبل نسبت می‌دادیم، اگر سیاست‌گذاری درستی در این زمینه اتفاق می‌افتاد، تورم هم به اینجا نمی‌رسید.
تصمیمات ما هر چیزی که باشد، باعث افزایش فشار بر روی جامعه شده است. پول را از نظر ساختار‌های اجتماعی می‌توان به موجودی نازک نارنجی تشبیه کرد که در جایی که تهدید در آن وجود دارد، مستقر نمی‌شود و فرار می‌کند و سرمایه‌گذار نیز در جایی که مشکل وجود دارد، کار نمی‌کند. قدرت خرید مردم به شدت پایین آمده است.
دولت و مجلس و قوه قضائیه هر سه با هم یکی هستند و ساختاری ایجاد کرده‌ایم که کسانی پای رقابت بیایند که همگی به یک طیف تعلق دارند و در چنین شرایطی هر کاری که این‌ها انجام دهند، درست به نظر می‌رسد؛ چرا که طیف مقابلی وجود ندارد که مخالفت کند و بحث کرده و تعادلی ایجاد کند؛ وقتی رقیبی نباشد، تلاشی برای بالا رفتن و چالش نیز نخواهد بود.
به نظر شما چالش اصلی در حوزه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در حوزه انتخابیه شما کدام است و چه راهکار و پیشنهادی در این خصوص دارید؟
تصورم بر این است که قدم اول در هر چیزی، اتخاذ تصمیم درست و سپس اجرای درست آن است؛ در غیر این‌صورت دچار خسران خواهیم شد. قرار گرفتن در مسیر نادرست حتی در صورت اجرا به بهترین نحو هم غلط است. شما کشور‌هایی مانند بحرین، امارات، قطر، کویت، عربستان و ترکیه را در نظر بگیرید؛ تصور می‌کنید خودشان در بهبود وضعیت اقتصادی نقش دارند؟ قبل از انقلاب این‌ها برای گرفتن آرد و گندم از کشتی‌ها در خلیج فارس می‌ایستادند. اکنون نگاه‌ها و نگرش‌ها عوض شده است. چرا نباید از متخصصان و مشاوران دنیا استفاده کنیم؟ اگر اقتصاد را با نظر افرادی غیرکارشناسی مانند من بخواهیم درست، کنیم، نتیجه هم همین می‌شود.
در همان حوزه خودرو، ماشین‌های تولید ما یه یک دهه دیگر از رده خارج می‌شوند و دنیا دارد به سمت دیگری می‌رود؛ اما ما همچنان درگیر و دار مسائل ساده مانده‌ایم. وقتی ما از مدیرانی استفاده می‌کنیم که نگاه کلان مدیریتی در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ندارند و یا اگر هم داشته باشند به آن‌ها میدان نمی‌دهیم، نتیجه می‌شود وضعیت کنونی که در آن قرار داریم. بستری در جامعه فراهم کرده‌ایم که سرمایه‌گذاران را فراری می‌دهیم. زیرساخت‌های لازم برای تولیدکنندگان را فراهم نکرده‌ایم و این‌ها همگی به نگاه مدیران ارشد باز می‌شود.
ما در محیطی زندگی می‌کنیم که فضا و امکانات محدود و مشخصی دارد و هر تصمیم غلط ممکن است نتایجی اشتباه و غیر قابل جبران در بر داشته باشد. سیاستگذاران جامعه باید به سمت متخصصان رفته و از آن‌ها خواهش کنند تا در حل مشکلات کمک کنند و ما در استانمان چنین نگاهی نداریم. هیات اجرایی به منی که تمام زندگی‌ام را پای این نظام گذاشته، اعتقاد و باور اسلامی دارم و حتی یک هفته هم در این سیستم مرخصی نگرفته‌ام، می‌گوید عدم التزام عملی به نظام داری! و وقتی آدمی مثل من را فراری می‌دهند، با سرمایه‌گذار چه می‌کنند؟
به نظر شما جایگاه استان آذربایجان شرقی در زمینه‌های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی، تنزل یافته است؟
الان دولت چندان اعتباری ندارد و در پرداخت حقوق‌ها نیز مانده و ۹۹ درصد اعتبارات آموزش و پرورش همان حقوق و مزایا هستند. دولت و یا نماینده فقط بستر را آماده می‌کند. اگر اراده کنیم و به افراد متخصص استانمان از سرمایه‌گذار گرفته تا دانشمند بها دهیم، وضعیت استانمان را درست خواهیم کرد، این‌ها سرمایه استان ما هستند نه پول.
مجلس وظیفه دارد قوانین درستی را تصویب کرده و بر اجرای درست آن نظارت کند و معتقد هستم در همان درست نوشتن قوانین هم مشکل داریم؛ چرا که این امر مقدمات و پیش‌نیاز‌هایی دارد که باید با مطالعات خاصی انجام شود؛ ما شب خوابیده و صبح، طرح دو فوریتی ادامه می‌دهیم و قانون انتخابات را ننوشته با عجله تبصره دادیم. بدون مبنای علمی و دانستن تخصص و مطالعه و در نظر گرفتن تجارب بین‌المللی، نظر می‌دهیم؛ درحالیکه اقتصاد با ۱۲۵ زیرمجموعه نیاز به تخصص دارد، نسخه‌هایی که ما برای اقتصاد می‌پیچیم، حتی از نسخه‌های تجویزی پزشک عمومی برای بیماری قلبی هم ضعیف‌تر است.
کمیسیون‌های مجلس، بدون پشتوانه علمی و تجربی، نمی‌توانند قانون درستی بنویسند، در اولین تجربه نمایندگی‌ام در هشتمین دوره از مجلس شورای اسلامی به عضویت کمیسیون تلفیق درآمدم و تصور می‌کردم، می‌توانیم قوانین خوبی بنویسیم و مشاهده کردم هر نماینده، تبصره، ماده و قانون پیشنهاد می‌دهد، اما در علم اقتصاد که برای افراد عادی هم قابل درک است، با بودجه محدود موجود، بخشی از یک نیاز را که دارای اولویت بیشتری است، برطرف می‌کنند و سپس در صورت تامین اعتبار به سراغ برطرف کردن نیاز‌های دیگر می‌روند؛ ولی ما همان بودجه محدود را برای چندین پروژه صرف می‌کنیم؛ در حالی که همه نیمه تمام می‌مانند.
آقای احمدی نژاد در زمان ریاست جمهوری خودشان هنگام سفر به آذربایجان شرقی تمام پروژه‌ها را امضا می‌کردند؛ در حالی که بودجه‌ای نداشتند و آقای روحانی نیز وقتی بنده نائب رئیس بودم، ۲۶ پروژه را امضا و مصوب کردند و بنده گفتم دو پروژه را امضا کنید، اما پولش را هم بدهید، اینطور که ما مدیریت می‌کنیم، مدیریت نمی‌کنند. ۴۵ سال است افرادی را سرکار می‌آوریم و اشتباه می‌کنند و نفر بعدی را سرکار می‌آوریم، چاره کار آموزش دادن است نه تغییر افراد.
اشکال، ریشه‌ای است؛ کلی دانشگاه درست کرده‌ایم و تولید کننده دانشجو لقب گرفته‌ایم؛ اما این‌ها کجا می‌روند؟ اگر شغل نداریم، چرا بچه‌های مردم را سال‌ها تحت آموزش بی‌کیفیت قرار می‌دهیم که در آخر بگوییم که کار نداریم. الان تا دلتان بخواهید دکتر داریم؛ اما کاری بلد نیستند. همه ما چپ و راست در این میان نقش داریم و من نمی‌توانم بگویم من نبودم و همه در حال مقصر شناختن هم هستند؛ اگر بنده مقصر بودم، پس شما که ما را مقصر می‌دانید، کجا بودید؟
به نظر شما مجلس در خصوص فرزندآوری، حمایت از خانواده، حمایت از زنان خانه دار و جوانی جمعیت چه کار‌هایی می‌تواند بکند؟
پزشکیان: به نظر من امکانپذیر نیست، فقط هزینه می‌کنیم؛ با ارائه تسهیلات و بدون فراهم کردن بستر اشتغال و مسکن برای جوانان، چنین اتفاقی نمی‌افتد، بالاخره این جوان باید این پول را برگرداند یا نه؟ با چنین کاری جوان بیکار بدهکار تحویل جامعه می‌دهیم. اشکال تخصیص امکانات به جوانان نیست، این راهکار‌ها مسکّن‌های موقت هستند و باید تصمیم درست گرفت و مشکل مسکن و اشتغال را حل کرد. زوج‌های کارمند با وجود اشتغال دو نفره در شرایط کنونی نمی‌توانند گذران زندگی کنند. جوانی جمعیت به بستر‌های اقتصادی بستگی دارد.
مجلس چه اقداماتی در حوزه پزشکی و سلامت انجام داده و برنامه آینده شما برای این حوزه کدام‌ها هستند؟
پزشکیان: مشکل ما از زمان دولت آقای احمدی‌نژاد تا الان، عدم اجرای قانون مطابق با سیاست‌های کلی است. نیازی به قانون جدید و مدیران سیاسی و جناحی در سیستم بهداشت و درمان نداریم و ۱۳ بند موجود، قابل اجرا هستند. وضعیت آموزش پزشکی، خوب نیست، اگر پول نداریم و از وضعیت موجود می‌نالیم باید مسئولمان را عوض کنیم. اگر به عدالت اعتقاد داریم، باید سر سفره‌ای بنشینیم که مردم را سر آن نشانده‌ایم.
برای افزایش مشارکت در انتخابات باید چه کرد و کاندیدا‌ها چه کاری می‌توانند، انجام دهند؟
پزشکیان: برای این موضوع دیر کرده‌ایم. ادعا می‌کنم اصلاح‌طلبم، اما از هر اصول‌گرایی، اصولگراتر هستم و محکم‌تر از اوایل انقلاب و هر فرد مدعی تا کنون جدی بر سر اصولم ایستاده‌ام؛ برای اجرای سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری حتما باید در نگاه، علم و رفتارمان، تغییر ایجاد کنیم. به رئیس جمهور گفتم اگر جای شما بودم، از چهره‌های شاخص خواهش می‌کردم، ثبتنام کنند و از طرفی هم به شورای نگهبان می‌سپردم برایشان پرونده‌سازی نکند.
الان نگاه دنیا به ما است تا ببینند مردم پای صندوق رای می‌آیند یا نه؟ وقتی حلقه کسانی که ثبتنام می‌کنند، کوچک شود، تعداد شرکت کننده‌ها هم کم می‌شود، ما حتی مذهبی‌ها را هم رد می‌کنیم، دیگر تکلیف بقیه مشخص است؟
قوانین قوی و ضعیف مجلس یازدهم کدام‌ها بودند؟
پزشکیان: برای بار‌ها گفته‌ام مشکل ما نوشتن قانون نیست؛ بلکه اجرای آن است. افتخار می‌کنیم که رشوه‌بگیران و دزد‌ها را معرفی کرده‌ایم. قوانین موجود را اجرا کنیم؛ اگر جواب نداد، قانون جدیدی بنویسیم؛ به دلیل طرح قوانین جدید، فرصت سوال کردن از وزیر را در مورد چرایی اجرا نشدن قوانین موجود نداریم. با وضعیت موجود به چشم انداز مورد تاکید مقام معظم رهبری هرگز نمی‌رسیم؛ قرار بود در منطقه اول و پیشتاز باشیم. اگر من چپ بودم و انجام ندادم شما که راست بودید، چرا انجام نداده‌اید؟ نیاز به افراد خلاق، نه چپی و نه راست، داریم.
در مورد دخالت نمایندگان در برخی امور باید راشع و مرتشع، هر دو دستگیر شوند، فرد دلخواه خودمان را به سمتی منتصب می‌کنیم و بعد گردن نماینده را می‌گیریم. در اقتصاد، تجارت و فرهنگ باید در وهله اول، مسئول و مسئولیت او را تعیین کرده و او را ملزم به پاسخگویی کنیم.
مسعود پزشکیان، فوق تخصص جراحی قلب، نماینده مردم تبریز، اسکو و آذر شهر در چهار دوره از مجلس شورای اسلامی، وزیر بهداشت و درمان بوده و ریاست دانشگاه علوم پزشکی را در کارنامه کاری‌اش دارد.
