این روز‌ها با بیماری‌ها، دردها، مشکلات و حتی مرگ و میر‌هایی مواجه می‌شویم که، چون دلیل خاصی برای آن‌ها پیدا نمی‌کنیم؛ گاهی آن‌ها را به عوارض طولانی مدت واکسن کرونا نسبت می‌دهیم؛ حال آنکه بسیاری از افرادی که چنین احتمالاتی را در نظر می‌گیرند نمی‌دانند که آیا از لحاظ علمی ممکن است عوارض دارو یا واکسنی سال‌ها در بدن بماند؛ بنابراین بهتر است برای دور شدن از این نگرانی‌ها و احتمالات؛ تا حدودی با ساختار واکسن و چگونگی پیدایش آن آشنایی داشته باشیم.
به گزارش همشهری آنلاین، با توجه به اینکه در دوران کرونا همه مشکلات خیلی غیرمنتظره پیش آمد؛ طبیعتاً برای مقابله با آن هم زمان زیادی وجود نداشت. یکی از راه‌های مهم مقابله با بیماری هم واکسن بود که، چون مدت زمان تهیه آن محدود بود؛ مخالفان و موافقان زیادی داشت که هنوز هم احتمالات و سؤالات زیادی در خصوص آن وجود دارد.
دکتر مصطفی نوری‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گروه بیوتکنولوژی
دکتر مصطفی نوری‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گروه بیوتکنولوژی در مورد مشکلاتی که عوارض واکسن کرونا می‌تواند داشته باشد می‌گوید: یکی از سؤالات مهم درباره واکسن کرونا این است که با توجه به تولید شتاب زده آن قطعاً می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. در این خصوص باید گفت این شایعه را بعضی افرادی که در وزارت بهداشت قبلی مدیریت داشتند مطرح کردند. اما موضوع مهم آن است که کیفیت واکسن حتماً به زمان خاصی مربوط نمی‌شود که قرار باشد برای دستیابی به کیفیت مطلوب حتماً هفت هشت سال طول بکشد. در واقع باید مطالعات فاز یک، دو و سه واکسن تمام و ثابت شود که مؤثر است تا بتوانیم از آن استفاده بکنیم.
زمانی هم که روی واکسن‌های کرونا مطالعه می‌شد با بروز کوچکترین اتفاقی که می‌افتاد (مثل یک بار در برزیل) کارآزمایی واکسن در دنیا متوقف می‌شد. توجه داشته باشیم الان مانند زمان قدیم نیست که کارآزمایی واکسن محدود به یک کشور یا شهر کوچک باشد. بلکه مطالعات همزمان در دنیا و کشور‌های مختلف انجام می‌شود. مطالعه روی چندین هزار نفر ثابت کرد که واکسن کرونا مؤثر است.
دکتر نوری‌زاده در مورد کسانی که به نوعی با تزریق واکسن کرونا مخالف بودند می‌گوید می‌توان آن‌ها را به چند گروه تقسیم کرد؛ گروهی که از وجود بیماری مردم سود می‌برند، توهم توطئه دارند و همچنین گروهی که دو گروه قبل توانسته‌اند آن‌ها را راضی کنند که عوارض واکسن می‌تواند در طولانی مدت و خطرناک باشد.
گروه سوم هم که مردم عادی هستند تعدادشان زیاد است. یعنی هنوز هم بعضی افراد بروز هر بیماری را به واکسن‌های کرونا نسبت می‌دهند و فکر می‌کنند دنیا آن قدر کوچک است که چند نفر بتوانند دست به یکی کنند و بخواهند به این طریق در طولانی مدت مردم را بکشند. چون ادعا می‌کنند که عده‌ای به این صورت قصد داشتند ما را با واکسن کرونا بکشند. در صورتی که همین افراد اگر واکسن نمی‌زدند هم ممکن بود ویروس کرونا آن‌ها را بکشد؛ همان گونه که سویه دلتا در ایران روزانه بیش از ۷۰۰ فوتی در برداشت؛ بنابراین این حرف‌ها حرف‌های غیر علمی است و نمی‌تواند صحت داشته باشد.
یکی دیگر از ابهامات و سؤالات در مورد واکسن کرونا این است که افراد به محتوای چنین واکسن‌هایی مشکوک هستند؛ بنابراین فکر می‌کنند می‌تواند هنوز هم عوارضی به دنبال داشته باشد. طبیعی است مردم عادی نمی‌توانند از محتوای واکسن بااطلاع باشند مانند بقیه دارو‌ها یا واکسن‌هایی که به هر دلیل ناچار به استفاده از آن‌ها می‌شوند.
به گفته این استاد دانشگاه، تمام ترکیباتی که داخل واکسن است قبلاً در واکسن‌ها و دارو‌های دیگر هم استفاده شده و تأییدیه گرفته است. فقط در زمان کرونا آنتی‌ژن مربوط به ویروس کرونا هم به آن اضافه شد. مطالعات هم ثابت کرد که محتوای آن مشکلی ندارد. حتی جیوه به کار رفته در بعضی از واکسن‌ها هم بسیار جزئی؛ یعنی یک دهم مقداری است که ما اگر از یک ماهی قزل‌آلا استفاده کنیم وارد بدن ما خواهد شد؛ ضمن آنکه همه واکسن‌های کرونا هم حاوی جیوه نبودند.
دکتر نوری زاده می‌گوید: اعتراض عده‌ای دیگر هم به وجود گرافن در واکسن‌های کرونا ست که باید گفت اصلاً چنین چیزی داخل واکسن‌ها کرونا نبوده است. عده دیگری هم فکر می‌کردند واکسن کرونا می‌تواند ژنتیک ما را تغییر دهد. در صورتی که ساختار هیچ یک از واکسن‌های کرونا به گونه‌ای نیست که بتوانند وارد ساختار «دی‌ان‌ای» ما شوند؛ بنابراین چنین نگرانی هم در این خصوص بی‌موردخواهد بود.
عده‌ای دیگر هم به وجود میکروچیپ‌ها در واکسن‌های کرونا مشکوک بودند و فکر می‌کردند به همین دلیل کسانی که واکسن کرونا می‌زدند می‌توانستند خاصیت آهن ربایی داشته باشند. چنین ادعایی هم فاقد جنبه علمی است.
این استاد دانشگاه در مورد خطر آلودگی میکروبی واکسن‌های کرونا هم می‌گوید: آلودگی همه واکسن‌ها بررسی می‌شد. مثلاً ژاپن به دلیل داشتن آلودگی میکروبی یک و نیم میلیون واکسن مادرنا را پس داد. آلودگی واکسن هم به این معناست که در داخل واکسن ترکیباتی وجود داشته باشد که نباید از آن‌ها استفاده شود.
افراد زیادی هم بروز بیماری‌های مشکوک از جمله ابتلا به سکته‌های مغزی یا قلبی را مربوط به عوارض واکسن کرونا می‌دانند. به گفته دکتر نوری زاده، آمار سال ۹۴ تا ۹۷ نشان می‌دهد ۴۵ تا ۴۷ درصد فوتی‌های کشور به خاطر عارضه سکته بوده است؛ بنابراین از هر دو فوتی در کشور، یکی به خاطر سکته فوت می‌کند که در حال حاضر هم شاهد همین آمار هستیم.
البته این متخصص توضیح می‌دهد که ما زمانی می‌توانیم بگوییم این موارد زیاد شده است که مطالعات آن را ثابت کنند. اما بعضی افرادی که هیچ تخصصی ندارند بدون هیچ پشتوانه علمی به چنین شایعاتی دامن می‌زنند و اظهار نظر می‌کنند که نمی‌توان چنین گفته‌های غیر منطقی را ملاک قرار داد. نتایج مطالعات علمی هم زمانی قابل استناد خواهد بود که روی هزاران نفر بررسی و ثابت شده باشد.
به گفته این استاد دانشگاه، بعضی افراد هم ریزش موی خود را به عوارض و پیامد‌های واکسن کرونا منسوب می‌دانند. اما مطالعات ثابت کرده که، چون خود ویروس کرونا می‌تواند فولیکول‌های مو را هم درگیر کند؛ بعضی افرادی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شدند گاهی دچار ریزش مو هم می‌شدند. ضمن آنکه دچار استرس شدید دوران کرونا هم می‌توانست باعث ریزش مو شود.
دکتر نوری زاده در مورد بروز افسردگی در دوران کرونا هم می‌گوید با توجه به شرایط سخت دوران کرونا و مشکلات آن و همچنین خانواده‌هایی که عزیزان خود را از دست دادند بروز افسردگی چندان غیر طبیعی نیست.
یکی دیگر از موارد مطرح برای عده‌ای هم نیاز به وجود بوستر برای واکسن‌های کروناست که این استاد دانشگاه در مورد آن می‌گوید بسیاری از واکسن‌های دیگر هم مانند دیفتری، کزاز و فلج اطفال هم باید در چنددوز دریافت شوند؛ بنابراین معلوم است که در مدت زمان‌های خاصی سیستم‌ایمنی باید تحریک شود.
دکتر نوری زاده در ارتباط با عوارض طولانی مدت واکسن می‌گوید: ما وقتی واکسن‌ها را طراحی می‌کنیم این را هم در نظر می‌گیریم که واکسن‌ها در چه مدتی قرار است از بدن دفع شوند. یعنی یک واکسن ماکسیمم، شش هفته می‌تواند در بدن باقی بماند. به همین علت هم هست که وقتی مطالعات مربوط به واکسن کرونا تمام می‌شد؛ پس از هشت هفته اگر عوارضی نداشت تأیید می‌شد.
او تاکید می‌کند: ضمن آنکه سیستم ایمنی ما واکسن را قطعه قطعه می‌کند و به هر تکه آن هم پاسخ می‌دهد. یعنی تا زمانی که این اتفاق نیفتد و از طریق سیستم ایمنی حذف نشود؛ سیستم ایمنی نسبت به آن پاسخی ارائه نمی‌دهد؛ یعنی واکسن وقتی تزریق می‌شود پس از مدتی در بدن ما از بین خواهد رفت؛ بنابراین نباید همچنان نگران عوارض آن باشیم.
