بافت تاریخی شیراز حتی پس از ثبت‌ملی نیز در امان نیست. از یک‌سال گذشته تاکنون همواره خبر‌هایی از تخریب بافت تاریخی شیراز منتشر می‌شود. از مردادماه امسال بافت تاریخی شیراز ثبت‌ملی شده است، اما همچنان کارشکنی‌ها ادامه دارد و برخی مسئولان بر تخریب این بافت اصرار دارند.
به گزارش هم‌میهن، ازسوی‌دیگر عده‌ای از کمبود بودجه وزارت میراث‌فرهنگی و منابع مالی کلان موردنیاز برای مرمت و حفاظت از بافت تاریخی، سخن می‌گویند. با اینکه انجمن خیرین میراث‌فرهنگی تاسیس شده، اما فعالان میراث‌فرهنگی همچنان امیدی به رفع مشکل از این راه، ندارند. گفته‌ها و نظرات کارشناسان میراث‌فرهنگی نیز ضدونقیض است و عده‌ای نه اداره راه و شهرسازی و شهرداری شیراز که معتادان و سارقان را مقصر تخریب‌ها می‌دانند. هرچه هست، بافت تاریخی شیراز همچنان در خطر است و مسئولان این شهر همواره درصدد یافتن راهی برای نابودی این بافت ارزشمند. یک‌بار مقصر حملات تروریستی است و بار دیگر، وجود معتاد در شهر. اکنون هم که احداث مترو، آسیب‌های جدیدی به این بافت ارزشمند وارد کرده است. کارشناسان می‌گویند، خط یک متروی شیراز از بافت تاریخی این شهر گذر کرده، درحالی‌که اگر از خط ساحلی عبور می‌کرد، نمای زیباتری پیدا می‌کرد. حالا باید به همه این‌ها تخریب بافت تاریخی برای توسعه حرم شاهچراغ را هم اضافه کرد. تخریب وسیع بافت تاریخی شیراز در سال ۹۳ کلید خورد؛ زمانی‌که فاز جدیدی از تخریب‌ها در این منطقه آغاز شد. خبر این تخریب‌ها آنقدر پیچید که درنهایت، تخریب‌ها به‌ظاهر متوقف شد، اما در عمل، این اتفاق نیفتاد. بسیاری از فعالان میراث‌فرهنگی شیراز در تلاشند تا مسئولان و افراد مذهبی را متقاعد کنند که وجود بافت شهری در نزدیکی حرم شاهچراغ، امنیت آن را افزایش می‌دهد و برای توسعه حرم، نیازی نیست بافت تاریخی تخریب شود. بااین همه پس از خبر‌های متعددی که درباره بافت تاریخی شیراز منتشر شده، به‌نظر نمی‌رسد مسئولان شهری بخواهند علناً اقدامی علیه بافت تاریخی انجام دهند.
برخی از کارشناسان بافت‌های تاریخی بر این باورند که ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز هیچ تاثیری بر پایان تخلف‌ها نداشته و کارشکنی‌ها همچنان ادامه دارد. بااین‌همه نمی‌توان انکار کرد که ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز گام مهمی برای حفاظت و حفظ این بافت تاریخی ارزشمند است. محمدمهدی کلانتری، دبیر پویش حفاظت از بافت‌های تاریخی می‌گوید: «بااینکه بافت تاریخی شیراز در مردادماه ثبت‌ملی شد، اما اتفاقات و کارشکنی‌ها در آن همچنان ادامه دارد؛ اتفاقاتی مانند تملک املاک، تخریب خانه‌های تاریخی و اصرار بر تداوم این امر را همواره در بافت تاریخی شیراز شاهدیم. معاون استانداری فارس نیز به‌تازگی گفته، ثبت‌ملی مانع از توسعه طرح حرمین نمی‌شود. اما حمله تروریستی دوم به شاهچراغ که صورت گرفت، بلافاصله تولیت آستان، سیدعلاءالدین حسین در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «امنیت شیراز به‌دلیل چند خانه خرابه، از میان رفته است. این خانه‌ها بی‌ارزش بوده و موجب ناامنی در بافت اطراف حرم شده‌اند و باید تخریب شوند.» تولیت آستان سیدعلاءالدین حسین، رسماً بافت تاریخی شیراز را مقصر ناامن‌بودن و حملات تروریستی به این شهر عنوان کرد.
دبیر پویش حفاظت از بافت‌های تاریخی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید، یک‌روز وجود معتادان دلیل تخریب بافت عنوان می‌شود و روز دیگر، حملات تروریستی به شاهچراغ. هربار دلیلی عنوان می‌شود و به‌نظر می‌رسد خانه‌های تاریخی، محکوم به نابودی‌اند. کلانتری درباره ساخت ایستگاه مترو در نزدیکی حرم شاهچراغ و تخریب‌های گسترده بافت تاریخی بر اثر آن هم توضیح می‌دهد: «این ایستگاه در محدوده ۳۶۰ هکتاری بافت تاریخی در حال ساخت است و به این منظور در نزدیکی حرم شاهچراغ، کارگاهی ایجاد کرده‌اند. حفاری در نزدیکی بافت تاریخی در حال انجام است که از چندین جنبه به بافت تاریخی شیراز آسیب وارد می‌کند. حتی در زیر خیابان‌های بافت تاریخی نیز آثاری داریم و در بسیاری از موارد حین حفاری‌ها و تخریب‌ها، محوطه‌هایی در زیرزمین حاوی کوزه‌ها و گنجینه‌هایی پیدا می‌شود. در دوران قدیم که بانک و مؤسسات مالی و اعتباری وجود نداشت، مردم دارایی‌های خود را در زیرزمین‌ها و در کوزه‌ها پنهان می‌کردند.» به گفته او، ساخت تونل مترو در مجاورت بافت تاریخی شیراز منجر شده تا حفاری‌ها و تخریب در زیر بافت تاریخی صورت بگیرد. حجم تخریب به‌دلیل احداث ایستگاه‌های مترو بزرگ‌مقیاس است. هم احداث ایستگاه‌های مترو، هم احداث تونل مترو؛ تخریب‌هایی را در حجم وسیع در بافت تاریخی شیراز به همراه دارد.
او می‌گوید، در خیابان لطفعلی‌خان زند، زمین دچار فرونشست شده است و زیرزمین یک‌خانه از زیر خیابان پیدا شد: «در گذشته معمولاً زمانی که خانه‌های تاریخی را تخریب می‌کردند، آوار را در زیرزمین ریخته و زیرزمین‌ها را با آوار پر می‌کردند، اما در برخی موارد هم فراموش می‌کردند این‌کار را انجام دهند. در برخی موارد حجم زیرزمین‌ها به‌حدی زیاد بود که با آوار پُر نمی‌شد و کف خیابان بتن می‌ریختند. در کاوش‌هایی که در نهم دی‌ماه سال ۹۰ انجام شد، تعدادی از این زیرزمین‌های تاریخی پیدا شد.» کلانتری در توضیح این سوال که آیا دلیل تخریب‌ها و اصرار بر تداوم آن، یافتن گنج‌های قدیمی است؟ پاسخ می‌دهد: «قطعاً در تخریب‌ها و حفاری‌ها، ثروت‌ها و گنج‌های بسیاری یافت می‌شود. به‌همین‌دلیل برخی گمان می‌کنند دلیل تخریب‌ها و حفاری‌های غیرمجاز در بافت تاریخی شیراز، یافتن گنجینه‌ها و عتیقه‌های قدیمی است. زمانی که ادارات و نهاد‌های مختلف در اثر کاوش، تخریب یا حفاری، گنجینه و آثار باستانی پیدا می‌کنند، هرگز آن را رسانه‌ای نمی‌کنند و به موزه هم تحویل نمی‌دهند. ما همیشه ازطریق اخبار غیررسمی و اهالی محل متوجه می‌شویم که در حفاری‌ها طلا و اشیای قیمتی پیدا کرده‌اند. برهمین‌اساس برخی تصور می‌کنند، تخریب‌ها به هدف یافتن اشیای‌قیمتی صورت می‌گیرد.»
کلانتری به تخریب خانه‌های تملک‌شده توسط اداره راه و شهرسازی استان فارس اشاره می‌کند: «خانه‌های تاریخی که توسط اداره راه و شهرسازی استان فارس خریداری و تملک شده، قرار بود سالم بمانند و این اداره خانه‌ها را پلمب کرد، اما پلمب‌ها شکسته شده و داخل خانه‌ها به‌صورت دستی و با بیل و کلنگ تخریب شده است. درحقیقت تخریب به‌صورت دستی در بافت تاریخی شیراز ادامه دارد. زمانی که من از نزدیک خانه‌های تملک‌شده را مشاهده کردم، در خانه‌ها با سیمان و مصالح بسته شده و پلمب شده بود. اکنون عکس‌هایی از خانه‌ها منتشرشده که نشان می‌دهد داخل خانه تخریب شده، تیرآهن‌ها و پنجره‌ها سرقت شده و خانه اوراق شده است. اگرچه تخریب‌ها علنی نیست، اما همچنان ادامه دارد. هربار به‌بهانه‌ای خانه‌های تاریخی را تخریب می‌کنند. همچنان نیز زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه؛ طرح حرم تا حرم باید ادامه پیدا کند و بافت تاریخی شیراز باید تخریب شود، شنیده می‌شود. جریانی وجود دارد که برتخریب بافت تاریخی شیراز اصرار می‌کند و همچنان پیگیر آن است.» او درباره تاثیر و بازدارندگی ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز بر میزان تخریب‌ها و کارشکنی‌ها هم می‌گوید: «ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز تنها مرحله نخست بوده است. بسیاری از بناهای ثبتی کشور، تاکنون تخریب شده‌اند. حمام سرپولک تهران نیز ثبت‌ملی شده بود، اما شبانه آن‌را تخریب کردند. متاسفانه ثبت‌ملی بازدارندگی لازم را ندارد، اگرچه برای تخریب‌کنندگان آثاری که به ثبت‌ملی رسیده‌اند، مجازات‌هایی در نظر می‌گیرند، اما ثبت‌ملی، آثار باستانی را نجات نمی‌دهد. مرمت، حفاظت و احیاء، آثار باستانی را از تخریب نجات می‌دهند.» به گفته او، باید بنا‌ها و بافت تاریخی از نیمه مخروبه‌بودن و متروکه‌بودن خارج شوند تا بنا نجات پیدا کند. اما بسیاری از خانه‌ها و بناهای تاریخی باوجود ثبت‌ملی به حال خود رها شده‌اند و در مسیر تخریب قرار دارند.
کمبود بودجه وزارت میراث‌فرهنگی به‌عنوان متولی بافت‌های تاریخی در کشور، یکی از مشکلات اصلی برای حفاظت و نگهداری بافت‌های تاریخی است. ازسوی‌دیگر بااینکه بافت تاریخی شیراز ثبت‌ملی شده است، اما ضوابطی ابلاغ نشده است. سیامک بصیری، کارشناس میراث‌فرهنگی به «هم‌میهن» می‌گوید: «متولی خانه‌های تاریخی که ثبت‌ملی شده‌اند، وزارت میراث‌فرهنگی است. ثبت‌ملی داستان خاص خود را دارد، باید پس از ثبت‌ملی ضوابط اثر ابلاغ شود که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است. ازسوی‌دیگر بناهای فاقد ارزش نیز در بافت تاریخی شیراز وجود دارند و تمام خانه‌های این بافت ارزشمند نیستند. اگرچه بافت تاریخی شیراز ثبت‌ملی شده است، اما براساس کدام ضوابط قرار است از آن حفاظت و نگهداری شود؟ هنوز هیچ ضوابطی به ما ابلاغ نشده است.» به گفته بصیری، بسیاری از بناهای این بافت نیز ثبت‌ملی شده‌اند، اما ساختمان‌های بافت تاریخی شیراز به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ بناهای دوران پهلوی که ارزشمندند، بنا‌هایی که در دوران پهلوی دوم ساخته شده و فاقد ارزش هستند و بناهای ثبت‌ملی شده و بسیار ارزشمند: «نمی‌توانیم بگوییم به‌دلیل اینکه بافت تاریخی ثبت‌ملی شده است، بنابراین مالکان هیچ‌یک از خانه‌های تاریخ حق تجدیدِبنا ندارند. باید ضوابط این امر تدوین می‌شد.» او ادامه می‌دهد: «زمانی می‌توانید مسئله حفاظت و مرمت را مطرح کنید که نهاد متولی از اعتبار کافی برخوردار باشد. وزارت میراث‌فرهنگی برای مرمت و نگهداری از بافت‌های تاریخی، چقدر اعتبار دارد؟ برای مرمت و حفاظت از یک‌خانه تاریخی حداقل به ۲ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. استحکام‌بخشی ۳۶۰ هکتار بافت تاریخی، ۴۸۰ خانه تاریخی ثبت‌شده در این بافت و ۱۲ هزار پلاک ارزشمند موجود در آن، به اعتبار مالی کلانی نیاز دارد.» براساس اعلام بصیری، تمام اقدامات حفاظتی مربوط به مرمت و حفاظت از خانه‌های تاریخی، برعهده دولت است و مالک موظف نیست هیچ پولی برای آن پرداخت کند. میراث‌فرهنگی نمی‌تواند برای هزینه‌ای که بابت مرمت خانه‌های تاریخی صرف شده، از مالک مطالبه‌ای داشته باشد. اما اعتبار وزارت میراث‌فرهنگی برای مرمت و حفاظت از بافت و خانه‌های تاریخی، چقدر است؟ او ادامه می‌دهد: «باید از نهاد متولی درخواست شود که ضوابط حفاظتی بافت تاریخی شیراز را باتوجه به ثبت‌ملی آن اعلام کند. همچنین باید این امر را پیگیری کرد که بعد از ثبت‌ملی بافت تاریخی، باید ضوابط نوشته شود یا خیر.»
بسیاری از کارشناسان و حتی ساکنان بافت تاریخی شیراز، نظراتی مخالف با گفته‌های فعالان میراث‌فرهنگی دارند و معتقدند، از بافت تاریخی شیراز به خوبی نگهداری می‌شود. اگر هم کارشکنی صورت گرفته است، مقصر معتادان و سارقان هستند، نه نهاد‌های دولتی. مسعود منیعاتی، مدیر انجمن دوستداران میراث‌فرهنگی و گردشگری فارس، به «هم‌میهن» می‌گوید: «پس از ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز، شورایعالی بافت شیراز تشکیل شد. نهاد‌های مختلف عضو آن هستند و منتظرند که چه‌زمانی ضوابط ثبت‌ملی بافت تاریخی شیراز تنظیم و ابلاغ می‌شود.» او هم درباره احداث مترو در نزدیکی بافت تاریخی شیراز توضیح می‌دهد: «متوجه شدیم در منطقه‌ای که برای ساخت مترو در سه‌راه نمازی بلوار دستغیب، کارگاه عمرانی تجهیز کرده‌اند، قرار بود ایستگاهی نیز برای مترو احداث شود تا اتوبوس‌های برقی به مترو متصل شده و در نزدیکی یکدیگر قرار بگیرند. بعد از تحقیق، متوجه شدیم این‌کار مجوز کمیسیون مربوطه را ندارد و برای همین هم کار متوقف شده است.» منیعاتی درباره شکستن پلمب در‌های تملک‌شده توسط اداره راه و شهرسازی شیراز و تخریب داخل خانه‌ها هم می‌گوید: «چنین گفته‌هایی درست نیست، پلمب خانه‌های تملک‌شده توسط اداره راه و شهرسازی یا شهرداری شیراز شکسته نشده است. معتادان و سارقان، پنجره‌ها، در‌ها، تیرآهن‌ها و مصالح داخل خانه را دزدیده‌اند. مقصر این اتفاقات اداره راه و شهرسازی شیراز نیست.» او در ادامه درباره گفته‌های سیدعلاءالدین حسین و سیدمهی‌الدین طاهری می‌گوید: «با تولیت آستان سیدعلاءالدین حسین جلسه داشتیم. او دبیر جامعه روحانیت استان فارس است و گفت، نظر روحانیت بر حفاظت از آثار تاریخی است و باید شرایط به‌گونه‌ای باشد که هم نیاز‌های حرم‌های شیراز تامین شود، هم بافت تاریخی شیراز حفظ شود.»
کارشناسان معتقدند که سیاست یک‌بام و دوهوای مسئولان هم به بافت تاریخی آسیب می‌زند، هم مردم را از دین گریزان می‌کند. علیرضا افشاری، فعال میراث‌فرهنگی به «هم‌میهن» می‌گوید: «باید تکلیف مشخص شود که مسئولان طرفدار نگاه سنتی به شهرها هستند یا قصد دارند بافت تاریخی شهرها را نابود کنند. با تخریب بافت تاریخی شهرها به‌بهانه گسترش حرم، مردم را از دین دور می‌کنند.» او ادامه می‌دهد: «در خانه‌های قدیمی سنت‌های قدیمی حفظ می‌شود، اما زمانی که بافت تاریخی و خانه‌های تاریخی و باستانی تخریب شده و مرکز خرید‌های آنچنانی به‌جایش ساخته می‌شوند، سبک زندگی مردم به همان سمت‌وسویی می‌رود که مسئولان منتقدش هستند.» جبران حقوق مالکانه برای حفاظت از حق مردم، در کنار نگهداری از بافت تاریخی تدوین شده. اما اکنون هم بافت در خطر است، هم مردم به حقوق خود نمی‌رسند. محمد کریمی، مدیرکل امور مجلس وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، درباره احکامی که برای حفاظت از بافت‌های تاریخی نوشته شده به «هم‌میهن» می‌گوید: «براساس بند «پ» ماده ۸۳ لایحه برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف است در راستای حفظ میراث‌فرهنگی و جبران حقوق مالکانه اقدام کند. مثلاً مردمی که در بافت‌های تاریخی زندگی می‌کنند به‌دلیل محدودیت‌های حفاظتی‌ای که وجود دارد، با کاهش قیمت ملک روبه‌رو می‌شوند؛ ما هم باید میراث را حفظ کنیم، هم اجازه ندهیم حقوق مردم تضییع شود.» او ادامه می‌دهد: «ما میانبری تحت‌عنوان جبران حقوق مالکانه را در نظر گرفته‌ایم. براساس جزء ۴ بند پ ماده اعلام‌شده، دولت مکلف‌شده با همکاری وزارت راه و شهرسازی، کشور، جهاد کشاورزی، دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری، نسبت به جبران حقوق مالکانه و اعطای اراضی معوض اقدام کند. یک آیین‌نامه برای این‌بند پیش‌بینی شده که تمام نکات لازم برای حفظ ابنیه تاریخی و جلوگیری از تضییع حقوق‌مردم، در آن لحاظ می‌شود.» کریمی می‌گوید: «ما قوانین خوب، زیاد داریم، اما مسئله ما اجرای قانون است. همین موضوع در قانون احیای بافت‌ها در سال ۹۸ هم تکلیف شده است، اما برای مثال هنوز دستگاه‌های مختلف برای جابه‌جایی ۵۰ خانوار روستایی در محوطه ۶ هزار ساله چگاسفلا که قدیمی‌ترین سند تعلق خلیج‌فارس به ایرانیان است، به یک نقطه‌واحد نرسیده‌اند. آیا برنامه هفتم می‌تواند پایانی بر تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای باشد؟» او یکی از مشکلات را کمبود منابع مالی می‌داند: «ما دراین‌زمینه چند راهکار داریم. یکی این است که دستگاه‌ها رأسا و بدواً مکلف‌اند؛ یعنی وقتی قرار شد یک زمین معوض اعطا شود، وزارت راه و شهرسازی و دستگاه‌های دیگر باید به تکالیف خود عمل کنند. راهکار دیگر هم، تاسیس انجمن خیرین میراث‌فرهنگی است که هم فرهنگسازی را در پی دارد، هم بخشی از کمبود منابع را تأمین می‌کند.» کریمی درباره منابعی که غیر از انجمن خیرین میراث‌فرهنگی در نظر گرفته شده است، می‌گوید: «در بند «ح» برنامه هفتم توسعه، راهی برای کمک اشخاص حقیقی و حقوقی ایجاد شده است، یعنی مؤسسات داخلی و بین‌المللی که دل در گرو فرهنگ و تمدن ایران دارند، می‌توانند به حفظ و احیای میراث تمدنی کشور کمک کنند، درعین‌حال بسیاری از موارد در آیین‌نامه مشخص خواهد شد.»
راهکار‌هایی وجود دارند که شهرداری شیراز موظف به انجام آن است و کارشناسان معتقدند، در این امر کوتاهی می‌شود. جمع‌آوری زباله‌ها، مرمت و احیای خانه‌های تاریخی ازجمله این اقدامات است. احمد موسوی، کارشناس عمران و معماری در رابطه با عواملی که بافت تاریخی شیراز را تهدید می‌کند، می‌گوید: «از آنجایی که حفظ بافت‌های تاریخی هر شهر از اهمیت زیادی برخوردار است، نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی، تاریخی آن شهر دارد و می‌تواند یک عامل مؤثر بر تقویت جاذبه‌های گردشگری به‌شمار رود. همچنین بافت‌های تاریخی شاخص مهمی برای شناساندن ارتباطات اجتماعی مؤثر به‌شمار می‌رود، بنابراین حفظ، نگهداری و مرمت از بافت‌های تاریخی و فرهنگی یکی از وظایف مهم مدیریت پاسخگوی شهری است.» او ادامه می‌دهد: «به‌نظر می‌رسد با چند اقدام جدی توسط مسئولان شهری، می‌توان به سامان‌دهی بهتری در بافت تاریخی و فرهنگی دست یافت و ضمن رفع آسیب‌ها، به تقویت بافت تاریخی اهتمام ورزید.» موسوی می‌گوید: «رفع آلودگی محیطی؛ اعم از جمع‌آوری مؤثر زباله‌ها، دفع مناسب فاضلاب و پاکسازی بافت تاریخی از معتادان موادمخدر، از اقدامات ضروری است که باید در بافت تاریخی شیراز صورت بگیرد. همچنین حفاظت از بناهای بافت، جلوگیری از توسعه شهری و ساخت‌وساز‌های بلندمرتبه از دیگر وظایف مسئولان شیراز برای حفاظت از این بافت تاریخی است.» براساس اعلام او، تهیه بسته‌های تشویقی، اختصاص تسهیلات برای مرمت و زیباسازی بنا‌ها و محلات بافت تاریخی و حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد برای حفظ هویت بافت تاریخی، فرهنگی از دیگر مواردی است که باید در دستور کار قرار بگیرد: «هنوز بخش زیادی از فضای محلات، مناسب‌سازی نشده و صد حیف که چندین و چند ساختمان باارزش تاریخی و فرهنگی، مورد هجوم سودجویان قرار گرفت و تخریب شد که جا دارد برنامه منسجم‌تر و حتی با بهره‌گیری از توان صاحب‌نظران، سازمان‌های مردم‌نهاد و مشارکت گروه‌های مردمی طراحی و اجرا شود.» او درباره مترو شیراز و تاثیر آن بر بافت تاریخی هم توضیح می‌دهد: «خط یک متروی شیراز، از بافت تاریخی رد شد. بخشی از خط دو نیز اجرایی شده و خارج از بافت تاریخی قرار دارد. خط‌های ۳ تا ۶، هنوز اجرایی نشده‌اند. البته می‌توانستند مترو را در خط ساحلی اجرایی کنند، اما به‌دلایلی، انجام نشد. اگر خط یک به‌صورت ساحلی اجرا می‌شد، به یکی از زیباترین خطوط متروی شهری در کشور تبدیل می‌شد؛ خط مترویی به‌طول ۲۰ کیلومتر مربع با ۲۰ ایستگاه در نوار ساحلی شیراز. اکنون حدود یک‌کیلومتر از خط یک متروی شیراز ساحلی و بسیار زیباست. اگر تمام این‌خط از مجاورت رودخانه فصلی ساحلی رد می‌شد، احتمال آسیب به بافت‌تاریخی نیز کمتر می‌شد. همچنین بحث‌هایی وجود دارد که به‌دلیل اینکه از کنار مجموعه زندیه رد شده، در آینده احتمال تهدید و آسیب به این‌مجموعه وجود دارد.» ۱۶ شهر در ایران وجود دارند که محدوده بافت‌تاریخی آن‌ها در شورایعالی معماری و شهرسازی تصویب شده و هرگونه توسعه بزرگ‌مقیاس و ایجاد معبر در محدوده این شهرها، ممنوع است. به استناد این‌مصوبه، اگر نهادی بخواهد درخصوص بافت تاریخی شهر تصمیم‌گیری کند، آن نهاد فقط «شورایعالی معماری و شهرسازی» است و نهاد دیگری نمی‌تواند این قانون و مصوبه را نقض کند. در ادامه مصوبه هم آمده که درخصوص این ۱۶۸شهر باید طرح ویژه بافت تاریخی برای هر یک تعریف شود. از سال ۹۴ این طرح تصویب شده و قرار بر این بود که در عرض پنج‌سال، طرح ویژه این شهرها تهیه شود. درحال‌حاضر با گذشت ۸ سال، فقط ۹شهر طرح‌ویژه بافت تاریخی‌شان در دست اقدام است و بسیاری از شهرها از این‌قانون مصوب عقب‌اند.
