چرا لایحه منع خشونت علیه زنان از دستورکار مجلس خارج شده؟

زهرا بهرام نژاد در اعتماد نوشت: روز ۵ آذر مصادف با ۲۵ نوامبر به نام روز «نفی خشونت علیه زنان» در همه ابعاد زبانی، رفتاری، فیزیکی و غیر فیزیکی در جهان نامگذاری شده تا با اتکا به گرامیداشت این روز، بستر خشونت علیه زنان در جهان فارغ از هر نوع تفاوتی برچیده شود. همه ساله سازمان ملل این روز را با نام‌های متفاوت در جهت اتخاذ راهبرد اساسی تعریف می‌کند تا رهبران کشوره‌ها را به این سو هدایت کند که نیازمند برنامه‌های اجرایی و موثر برای نفی خشونت علیه زنان در جوامع خود هستند.

این مناسبت که به صورت کمپین یا پویش نارنجی به مدت ۱۶ روز در همه جهان گرامی داشته می‌شود تلاشی برای بیان اهمیت موضوع و تاکید بر توجه خاص برآن است. این مهم به دو علت اساسی جهانی شمرده شده است؛ نخست از آن جهت که مساله خشونت علیه زنان پدیده‌ای قابل مشاهده در همه کشور‌ها است و دوم آنکه نیازمند راهبرد و شیوه مشترک و در عین حال فراگیر برای نفی آن است.

روز جهانی نفی خشونت در قالب پویش ۱۶ روزه برای آشنا‌سازی جوامع نیز هست که با خشونت به هر شکل آن مقابله کنند، ولی سکان اصلی در دست رهبران کشورهاست. آن‌ها با به‌کارگیری روش‌های مقابله با خشونت، قانونگذاری، آموزش، حمایت و تنبیه متخلفان دستیابی به اهداف این روز و پویش جهانی را فراهم می‌کنند.

بر اساس گزارش دبیرکل سازمان ملل در سال ۲۰۲۱ «در اوج‌گیری بحران کرونا بر اساس بررسی صورت گرفته در ۱۲ کشور، تعداد موارد گزارش شده خشونت علیه زنان و دختران به نهاد‌های گوناگون، ۸۳ درصد از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ افزایش داشته و موارد گزارش شده به پلیس، ۶۴ درصد رشد کرده است. در ابتدای ماه‌های همه‌گیری کووید، تماس با خطوط تلفنی کمک‌رسان، به طور متوسط ۶۰ درصد در سراسر اتحادیه اروپا افزایش یافت. تماس با خط تلفن خشونت جنسی پرو درسال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹ تقریبا دو برابر شد. در تایلند تعداد مراجعه‌کنندگانی که در آوریل ۲۰۲۰ از واحد‌های بحران خشونت خانگی به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کردند، بیش از دو برابر از زمان مشابه سال گذشته بود.

این آمار‌ها و روایت‌ها در گستره جهان، به همه‌گیری فعلی خشونت علیه زنان و دختران اضافه می‌شود. قبل از همه‌گیری کووید، سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده بود از هر سه زن، یک نفر خشونت مردان را در زندگی خود تجربه می‌کند.» این گزارش دبیرکل در پیوست به ضرورت یک الگوی جهانی برای مقابله با خشونت علیه زنان را در پی دارد؛ امری که با کم‌توجهی جامعه جهانی به رغم رشد دانش و اخلاق بشری در جوامع گوناگون قابل مشاهده است. در اتحادیه اروپا بر اساس آخرین گزارش‌ها: ۱۲ تا ۱۵ درصد زنان هر روز در خانه خشونت می‌بینند.

در همین ارتباط گزارش شده در سال ۲۰۲۲ حدود ۸۹ هزار زن در جهان به قتل رسیده‌اند که در ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است که البته آمار واقعی احتمالا بیش از آن است. بیش از نیمی از این موارد توسط اعضای خانواده یا شرکای زندگی‌شان به قتل رسیده‌اند. بیشترین قربانیان بر اساس این گزارش سازمان ملل به ترتیب در آفریقا، آسیا و امریکا ثبت شده است.

این آمار‌ها بیانگر آن است که اتفاق خطرناکی در جهان در حال وقوع است که نیمی از اهالی زمین را تهدید می‌کند و آن خشونت است. خشونت به واسطه جنسیت! این امر نیازمند طرحی واحد و عزمی جدی از سوی رهبران کشور‌ها است که با اراده موثر جلوی بروز خشونت‌ها را مسدود کنند. اما این مهم یک شرط اساسی دارد و آن باور به امر عدم خشونت علیه زنان است. امری که به نظر می‌رسد زیر سایه ناباوری به حق بشری زنان در چتر حمایتی برتری جنسیتی عرصه بروز و ظهور پیدا کرده است.

بازنگری قوانین داخلی کشور‌ها و قوانین بین‌المللی در جهت نفی خشونت علیه زنان اولین اقدام عملی از سوی رهبران جهان است که با تکیه بر این قوانین بتوانند خشونت مبتنی بر جنسیت را برطرف کنند. همه کشور‌ها مدعی رعایت حقوق بشر و همه رهبران مدعی کرامت انسانی در این امر ناکارآمد بوده‌اند و تنها با طرح ادبیات گفتاری با این موضوع به مقابله پرداخته‌اند. برخی کشور‌ها دراین امر کمتر و برخی بیشتر، اما همه درگیر خشونت علیه زنان هستند و به این باور که خشونت مبتنی بر جنسیت امری غیرقابل پذیرش است، نرسیده‌اند.

در ایران نیز مساله خشونت علیه زنان بسیار جدی است لایحه‌ای که بیش از ۱۰ سال برای امنیت زنان در میان قوه قضاییه و دولت رد و بدل می‌شد بالاخره در در دولت دوازدهم به مجلس ارائه شد! اما تاکنون هیچ تلاشی برای مبدل کردن آن به قانون صورت نگرفته و حتی در دستور کار کمیسیون‌ها و هیات‌رییسه نیز قرار نگرفته است!

مساله خشونت علیه زنان در تصویری نا‌متعارف نشان از جهانی دارد که مفاهیمی، چون عدالت و برابری انسانی و عدم وجود تبعیض، در آن بیشتر شبیه به شعار‌های زیبا است تا واقعیت! در نهایت نفی خشونت علیه زنان راهی برای دسترسی به صلح پایدار است؛ راه دستیابی به صلحی که از همه انسان‌ها فارغ از جنسیت باید آغاز شود. چرا که صلح به معنای ناخشونت نیست، صلح به معنای عدم وجود تبعیض است، صلح به معنای قدرت فائقه نیست بلکه صلح به معنی برابری میان انسان‌ها از هر جنس و نژاد و قوم و مذهب است؛ لذا صلح یابی در پرتو اصل برابری انسان‌ها و پذیرش حق انسانی است و این محقق نمی‌شود مگر در بستر نفی خشونت علیه زنان.