اعتماد نوشت: شاخص کل بورس اولین هفته آبان‌ماه را هم بی‌رمق به اتمام رساند. به گونه‌ای که آخرین روز کاری منتهی به ۵ آبان‌ماه نیز مشابه روز‌های گذشته بود و شاخص‌ها نه انگیزه‌ای برای صعود داشتند و نه خریدار سنگینی در این بازار دیده می‌شد. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران پس از چند روز متوالی در جازدن، روز چهارشنبه ۳ آبان ماه با سقوط بیش از ۲۱ هزار واحدی در محدوده ۲ میلیون و ۲ هزار واحدی به تثبیت رسید که البته در این روز ۸۵ درصد نماد‌های بازار سرمایه در وضعیت منفی قرار گرفتند. این در حالی است که برخی از کارشناسان بازار سرمایه انتظار اثرگذاری گزارش‌های مطلوب ۶ ماهه شرکت‌ها را در روند دادوستد‌ها داشتند، اما باز هم شاخص‌ها روی خوشی به سهامداران نشان ندادند. آنگونه که کارشناسان بورسی می‌گویند وضعیت تحولات جهانی و داخلی، صورت‌های مالی شرکت‌ها، تغییرات قیمت نفت و کامودیتی‌ها در شرایط این روز‌های بازار سرمایه بی‌تاثیر نبوده است.
ابوذر مشایخی، کارشناس بازار سرمایه در مورد وضعیت این روز‌های بازار سرمایه و ریزش‌های مکرر بورس معتقد است؛ بورس را نباید از سایر بازار‌های دارایی مجزا دانست و کلیه بازار‌ها در کشور از مسکن گرفته تا ارز و طلا و خودرو و بازار سرمایه جدای از شرایط کلی اقتصاد کشور نیستند.
این کارشناس حوزه بورس با بیان اینکه بازار سرمایه همواره با یک فاصله‌ای از سایر بازار‌ها وارد دوره رشد و رکود می‌شود، افزود: همواره شاهد آن بوده‌ایم که دوران رشد بازار سرمایه نسبت به سایر بازار‌ها کوتاه‌تر است و هر زمان سایر بازار‌ها رشد می‌کنند یا این بازار در رکود به سر می‌برد یا دوران رشد کوتاه‌تری دارد و در اغلب دوران رونق بورس پس از سایر بازار‌ها آغاز می‌شود.
او با اشاره به رشد‌هایی که از اسفندماه ۱۴۰۱ تا اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ رقم خورد، خاطرنشان کرد: این رشد‌ها هم در ادامه رشد تورمی بود که ابتدا در پاییز ۱۴۰۱ رخ داد که سایر بازار‌ها هم از این رشد مستثنی نبودند، البته بازار سرمایه نیازمند افزایش نقدینگی است و زمانی نقدینگی به این بازار وارد می‌شود که دو عامل رشد تورم و کاهش ریسک‌های سیاسی در کنار هم قرار بگیرند. مشایخی ادامه داد: برای رشد شاخص‌های بورس باید چند آیتم اقتصادی را در نظر گرفت از سیاست‌های نهاد‌های حاکمیتی و دولت‌ها در قبال اقتصاد کشور تا چشم‌انداز بازار‌های جهانی که روی بازار سرمایه تاثیر زیادی دارند و تحولات سیاسی و اجتماعی و ریسک‌های سیستماتیکی که بر بازار‌ها اثرگذارند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به دلیل اینکه عمده بازار سرمایه شامل شرکت‌هایی می‌شود که صادرات‌محور هستند قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها و مواد خام هم روی آنها تاثیر زیادی دارد و زمانی که بازار‌های جهانی در حال رشد باشند روی قیمت محصولات این شرکت‌ها هم اثرگذار خواهد بود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رکود به وجود آمده در عرصه جهانی افزود: اکثر چالش‌های به وجود آمده در اقتصاد به دلیل همین رکود جهانی است که به تبع آن عمده محصولات صادرات‌محور ایران در بازار‌های جهانی هم با چالش‌هایی مواجه شده‌اند از جمله در حوزه فولاد، مس و برخی از مواد پتروشیمی.
مشایخی ادامه داد: از ابتدای سال نه تنها بازار سرمایه بلکه بازار مسکن هم در یک رکود ۶ تا ۸ ماهه قرار گرفت و بازار طلا و خودرو هم به همین ترتیب در رکود به سر می‌برند. هر چند شهریور ماه بازار سرمایه آماده یک جهش قابل توجهی شد که نشانه‌های آن از افزایش ورودی منابع حقیقی‌ها هم دیده می‌شد، اما به یک‌باره از مهرماه به دلیل تحولات سیاسی و منطقه‌ای ریسک بازار سرمایه هم بالا رفت.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به سردرگمی دولت در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی سال ۱۴۰۳ افزود: ابهام در چشم‌انداز‌ها برای سرمایه‌گذاری و به خصوص افزایش نرخ بهره بانکی که بین ۲۵ تا ۲۸ درصد رسیده هم بر بازار سرمایه اثرگذار است ضمن آنکه اعتماد عمومی هم برای سرمایه‌گذاری از بین رفته است.
مشایخی با بیان اینکه چشم‌انداز بورس روشن است تصریح کرد: البته به نظر می‌رسد باز هم بازار سرمایه به شرایط تعادلی خود بازگردد چرا که بسیاری از سهم‌ها از ارزندگی خوبی برخوردارند و در صورتی که دولت بتواند اعتماد از دست رفته را مجددا به بازار سرمایه بازگرداند این بازار هم پر پتانسیل‌ترین بازار در شرایط موجود خواهد بود. ضمن آنکه گزارش تابستانی شرکت‌ها و به خصوص بانکی‌ها هم مثبت بود و تا پایان سال باز هم شاهد رشد در این بازار خواهیم بود.
او گفت: اینکه برخی‌ها بر این باورند که بازار سرمایه با الگوریتم و نوسان‌گیری روبروست که این موضوع را هم نمی‌توان نادیده گرفت، اما آنها هم تحت‌تاثیر ورود و خروج پول و عوامل بنیادین هستند.
سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در خصوص وضعیت این روز‌های بورس بر این باور است که هنوز هم اثرات روانی ناشی از تنش‌های خاورمیانه بر کل بازار‌ها سایه افکنده و تا زمانی که موضوع زیگزاگی به وجود آمده در خصوص ورود یا عدم ورود ایران به جنگ در منطقه و درگیری با اسراییل حل نشود همچنان فشار بر بازار‌ها و به خصوص بازار سرمایه وجود خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی در ادامه به «اعتماد» گفت: هرچند سایت کدال از سودآوری و افزایش تولید برخی از شرکت‌ها حکایت دارد، اما فشار روانی که در مورد تنش‌ها در منطقه ایجاد شده بسیار بیشتر از اخبار مثبتی است که از شرکت‌های بورسی منتشر می‌شود و این ریزش شاخص‌های بورس هم تا حدودی قابل انتظار است و افت بورس موضوع عجیبی هم نیست و شاهد آنیم که در سایر بازار‌ها مانند سکه و طلا هم بازار‌ها متزلزل و بی‌ثبات شده‌اند.
افقه خاطرنشان کرد: ضمن آنکه در حال حاضر هیچ دخالت یا سیاست‌گذاری و مدیریتی بر متغیر‌های اقتصادی دیده نمی‌شود و تنها مساله مهمی که بازار‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده تنش‌ها در خاورمیانه است و این بی‌ثباتی‌ها تا تعیین تکلیف تنش‌ها ادامه خواهد داشت. این اقتصاددان گفت: یکی از بازار‌هایی که نسبت به سایر بازار‌ها از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردار است بازار سرمایه است که با کوچک‌ترین تحول داخلی و خارجی با ریزش روبرو می‌شود این در حالی است که ممکن است اینگونه تغییرات پرسرعت را در بازاری مانند مسکن نبینیم.
مصطفی شریف، عضو هیات علمی دانشگاه علامه نیز در مورد ریزش‌های بورس بر این باور است که بورس نبض اقتصاد است و هر زمان اقتصاد کشوری در شرایط خوبی قرار گرفته باشد بورس هم آن را نشان می‌دهد، اما هر زمان اوضاع اقتصادی بحرانی باشد بورس هم با ریزش روبرو می‌شود. شریف در ادامه به «اعتماد» گفت: هر چند شرکت‌های بورسی در ۶ ماهه ابتدای سال با سود‌هایی روبرو بودند، اما در دو ماهه اخیر سقوط بورس بیشتر از قبل شد و حقیقی‌ها از بورس خارج شدند و منابع خود را هم از این بازار خارج کردند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در مجموع سرمایه‌گذاری در دنیا شبیه یک پرنده است، این پرنده هر مکانی که مساعد ببیند لانه می‌سازد و تخم می‌گذارد و سرمایه‌ها هم به سمتی می‌روند که اعتماد و چشم‌انداز روشنی از اقتصاد وجود داشته باشد.
شریف افزود: نوع حکمرانی و سیاست‌گذاری‌های خارجی در شرایط اقتصادی یک کشور بسیار موثر است چرا که یک سر اقتصاد در بیرون کشور گرفته و تنها در صورتی که داد و ستد‌ها و تجارت به درستی صورت گیرد سرمایه‌گذاری در بورس هم بهبود خواهد یافت و تنها در صورت بازگشت اعتماد عمومی می‌توان به رونق بورس هم امیدوار شد.
