تاثیر باور نکردنی بو بر رنگ‌هایی که می‌بینیم

یک مثال از حس‌آمیزی (synesthesia)؛ یک پدیده ادراکی که در آن فعال شدن یک مسیر حسی یا شناختی منجر به تجربیات غیرارادی در مسیر دیگر می‌شود، ایده «بوی رنگ» یا ارتباط بو‌ها با رنگ‌هاست. در این شرایط، کسانی که «حس‌آمیزی رنگ-بو» را تجربه می‌کنند، فکر می‌کنند که بو‌ها رنگ‌های متناظری دارند.

به گزارش خبرآنلاین، حس‌آمیزی، حس‌ترکیبی یا هم‌حسی، فرآیندی عصب‌شناختی است که در آن، تحریک یک مسیر حسی یا شناختی منجر به تحریک یک مسیر حسی دیگر می‌شود. هم‌حسی در واقع به نوعی ترکیب حواس است، به این صورت که مثلاً فرد با شنیدن یک کلمه، مزه‌ای در دهان خود حس می‌کند.

اکنون یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که این پدیده ممکن است در واقع شایع‌تر از آنچه قبلاً انتظار می‌رفت، باشد.

دکتر رایان وارد، استاد ارشد دانشگاه جان مورز لیورپول بریتانیا در بیانیه‌ای درباره این پژوهش جدید می‌گوید: در اینجا ما نشان می‌دهیم که وجود بو‌های مختلف بر نحوه درک انسان از رنگ تأثیر می‌گذارد.

۲۴ زن و مرد بالغ بین ۲۰ تا ۵۷ سال در آزمایش دکتر وارد و همکارانش مشارکت کردند تا وجود و قدرت همبستگی بو و رنگ مشخص شود. در طول مدت این آزمایش، شرکت کنندگان در مقابل یک صفحه نمایش در فضایی عاری از محرک‌های حسی مزاحم می‌نشستند. هیچ یک از آن‌ها نگفتند که کور رنگ هستند یا حس بویایی ضعیفی دارند و همچنین از عطر و ادکلن استفاده نکرده بودند.

در یک اتاق ایزوله به مدت چهار دقیقه از دستگاه تصفیه هوا استفاده شد تا تمامی بو‌های موجود در هوا از بین برود. سپس به مدت پنج دقیقه یک پخش کننده فراصوت یکی از شش رایحه مد نظر پژوهشگران را که به طور تصادفی از بین بو‌های کارامل، گیلاس، قهوه، لیمو و نعناع انتخاب شده بود، به همراه آب بدون بو -به عنوان یک رایحه شاهد- در فضا منتشر کرد.

سپس از شرکت کنندگان خواسته شد تا رنگ ارائه شده بر روی نمایشگر را با توجه به بویی که حس می‌کنند، تغییر دهند.

دکتر وارد می‌گوید: ما در مطالعه قبلی نشان داده بودیم که بوی کارامل معمولاً با رنگ‌های قهوه‌ای تیره و زرد، بوی قهوه با رنگ‌های قهوه‌ای تیره و سرخ، بوی گیلاس با رنگ‌های صورتی، قرمز و بنفش، بوی نعناع با رنگ‌های سبز و آبی و بوی لیمو با رنگ‌های زرد، سبز و صورتی حس آمیزی دارد.

یافته‌های جدید از نتایج قدیمی

یافته‌های جدید نشان داد که افراد، تمایل آماری معنی‌داری برای دور کردن رنگ‌های خنثی مانند خاکستری از خود نشان دادند. به عنوان مثال، آن‌ها در هنگام قرار گرفتن در معرض بوی قهوه، رنگ خاکستری را به عنوان رنگ قرمز-قهوه‌ای و به اشتباه ارزیابی کردند. به طور مشابه، هنگامی که در معرض بوی کارامل قرار گرفتند، رنگ خاکستری را با آبی تیره اشتباه گرفتند.

وارد می‌گوید: این نتایج نشان می‌دهد که درک رنگ خاکستری به سمت تطابقات پیش‌بینی شده آن‌ها برای چهار رایحه از پنج رایحه، یعنی لیمو، کارامل، گیلاس و قهوه گرایش دارد. این نشان می‌دهد که نقش تداعی‌های متقابل در پردازش ورودی حسی به اندازه‌ای قوی است که بر نحوه درک ما از اطلاعات حواس مختلف -در اینجا بین بو و رنگ - تأثیر می‌گذارد.

پژوهشگران می‌گویند تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا دقیقاً مشخص شود که بو چگونه بر درک رنگ تأثیر می‌گذارد، اما این مطالعه جدید با اطمینان نشان می‌دهد که بین این دو، همبستگی وجود دارد. این بدان معنی است که حس‌آمیزی در واقع بسیار رایج است، فقط تاکنون هرگز مورد بررسی قرار نگرفته است.