فرارو- "بشار اسد" رئیس جهور سوریه به تازگی در سفری، عازم چین شد و با مقام‌های ارشد این کشور، دیدار و رایزنی‌های گسترده‌ای را انجام داد. رویدادی که تحلیل و تفسیر‌های مختلفی را به همراه داشته و ناظران و تحلیلگران سعی داشته‌اند تا پیام‌های آشکار و پنهان آن را هدفِ واکاوی و بررسی قرار دهند.
به گزارش فرارو، یک سوال عمده و محوری در این رابطه مطرح است: بشار اسد از سفر به چین چه اهدافی را مد نظر داشته و به بیان ساده‌تر، سعی داشته به چه برسد؟ به نظر می‌رسد که جهت پاسخ به این پرسش، توجه به ۵ مولفه ضروری است.
سوریه از سال ۲۰۱۱ که درگیر جنگ داخلی شد، با انزوای گسترده بین المللی نیز مواجه گشت. این مساله که تا حد زیادی ناشی از اقدامات گسترده جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای غربی و متحدان منطقه‌ای و بین المللی آن‌ها بوده است. با این حال، با گذشت زمان و تقویت دستِ دولت سوریه، به تدریج ورق برگشت و سوریه شاهد بهبود وضعیت منطقه‌ای و بین المللی است.
در این راستا، جدا از تقویت موضع میدانی دولت سوریه در نبرد با گروه‌های ترورریستی و اپوزیسیون، توافق تنش‌زدایی از روابط ایران و عربستان، به مثابه یک کاتالیزور جهت توسعه روند‌های تنش زدایانه به روابط سوریه (به عنوان متحد مهم ایران در غرب آسیا) با طیفی از کشور‌های منطقه غرب آسیا ختم شد. مساله‌ای که سبب شده تا کشور‌های عربی منطقه بار دیگر روابط عادی سیاسی و دیپلماتیک خود با دولت سوریه را از سر بگیرند.
با این حال، جدای از تقویت موضع منطقه‌ای دولت سوریه، دمشق به طور خاص به دنبال تقویت روابط و مناسبات بین‌المللی خود نیز است. در این فضا، بشار اسد با سفر به چین، به عنوان کشوری که یکی از قطب‌های مهم قدرت در جهان کنونی را تشکیل می‌دهد، سعی داشته تا موقعیت بین المللی کشورش را نیز تقویت کند و به طیف مخالفان دولت سوریه نیز پیام‌های روشنی را با محوریت معادلات جدیدِ مطرح در مورد کشورش ارسال کند.
پیام‌هایی که عمدتا معطوف به این گزاره هستند که سوریه عملا از فضای انزوا در محیط بین المللی خارج شده و کنشگری فعال در عرصه بین المللی را در دستورکار قرار داده است.
سوریه هنوز آسیب‌ها و جراحات جدی را از جنگ داخلی در این کشور به تن دارد. این جنگ همچنان نیز در بخش‌هایی از سوریه ادامه دارد. در این فضا، سوری‌ها به خوبی می‌دانند که با تکیه صرف به توانمندی‌های خود و حمایت‌های بازیگران منطقه ای، قادر به حل مشکلات و چالش‌های خود نیستند. از این رو، توسعه روابط با چین به عنوان یک قدرت مهم عضو شورای امنیت، هم می‌تواند توان چانه زنی آن‌ها را در عرصه بین‌المللی افزایش دهد و هم اهرم‌های قابل ملاحظه‌ای را جهت بهبود وضعیتِ مخصوصا اقتصادی سوریه در اختیار دمشق قرار دهد.
چینی‌ها نیز گسترش روابط با نظام سیاس سوریه را امری مطلوب می‌پندارند و دلیل این مساله نیز روشن است: جدای از مزایا و زمینه‌های سودآورِ اقتصادی که کار با سوریه برای چینی‌ها به همراه دارد، پکن می‌تواند نفوذ راهبردی خود در منطقه غرب آسیا را نیز به واسطه توسعه روابط با دولت سوریه، تقویت کند. این دستورکار به ویژه در شرایط کنونی که چین نشان داده انگیزه‌های زیادی برای توسعه همکاری‌های خود با کشور‌های منطقه خاورمیانه و به ویژه غرب آسیا دارد، از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار می‌شود.
در این میان، سوریه نگاهی ویژه به چین جهت دور زدن تحریم‌های جهان غرب و بازسازی کشور نیز دارد و سعی می‌کند تا این قدرت مهم شرقی را در معادلات سیاسی و اقتصادی خود درگیر سازد.
سوریه در مدت اخیر به واسطه چالش‌ها و بحران‌های اقتصادی خود، با اوج گیری برخی اعتراضات در جنوب این کشور مواجه بوده و تردیدی نیست که تداوم بحران‌های اقتصادی این طیف از چالش‌ها را به بمب‌های ساعتی نیز تبدیل می‌کند. از این منظر، سوریه از طریق همکاری‌های اقتصادی با چین، سعی در ظرفیت سازی‌های جدید برای اقتصاد خود دارد.
در طی دهه گذشته، جریان‌های مخالف با نظام سیاسی سوریه تلاش‌های زیادی را انجام داده‌اند تا از دولت این کشور مشروعیت زدایی کنند و آن را سازوکاری غیرقانونی و ضدسوری معرفی سازند. با تکیه بر این دستورکار سعی در تحمیل انزوا به دمشق نیز شده است.
در این چهارچوب، بشار اسد به عنوان رئیس جمهور سوریه سعی دارد با توسعه مراودات بین المللی سوریه به ورای کشور‌های منطقه غرب آسیا، بار دیگر این گزاره که نظام سیاسی سوریه از مشروعیت کافی جهت فعالیت در عرصه بین المللی برخوردار است را جا بیندازد و بحران مشروعیتی که این دولت در سال‌های گذشته به آن دچار شده را تضعیف کرده و کمرنگ سازد.
آمریکایی‌ها چندین سال است که میادین نفتی شرق شوریه را در کنترل خود گرفته‌اند و به صورت غیرقانونی، اقدام به سرقت منابع انرژی این کشور می‌کنند. در این راستا، دولت سوریه به ویژه در عرصه سیاسی و دیپلماتیک، تلاش‌های گسترده‌ای را در دستورکار قرار داده تا زمینه را جهت اخراج نیرو‌های آمریکایی فراهم سازد.
در این رابطه سوریه هماهنگی‌های قابل توجهی را نیز با محور مقاومت در منطقه دارد و در عین تکیه به این مساله، سعی دارد با توسعه مراودات بین المللی خود، روز به روز حضور نیرو‌های آمریکایی در خاک سوریه و سرقت منابع انرژی این کشور را به امری پُرهزینه برای آن‌ها تبدیل کند. بدون تردید تقویت همکاری‌های دمشق-پکن می‌تواند فرصت‌های قابل توجهی را در اختیار نظام سیاسی سوریه جهت پیشبرد این هدف قرار دهد.
در نهایت باید گفت که بشار اسد به واسطه سفر به سوریه سعی داشته تا زمینه‌های لازم جهت ادغام کشورش در پروژه جاه‌طلبانه دولت چین موسوم به "یک کمربند-یک جاده" را نیز فراهم کند. بدون تردید درگیر شدن سوریه در این پروژه با توجه با موقعیت راهبردی این کشور در منطقه غرب آسیا و در جوار دریای مدیترانه، حامل فرصت‌های راهبردی برای نظام سیاسی سوریه خواهد بود و می‌تواند موقعیت و وزن ژئوپلیتیکی سوریه در قالب معادلات بین المللی را تا حد زیادی ارتقا بخشد.
از این رو، انتظار می‌رود که بخش قابل ملاحظه‌ای از رایزنی‌های بشار اسد در چین معطوف به همین مساله باشد.
