آمریکا پس از رسیدن به جایگاه بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی هسته‌ای جهان، توسعه صنعت هسته‌ای خود را تقریبا متوقف کرده، اما در همین بازه، پکن با سرعت بسیار مشغول ساخت نیروگاه هسته‌ای و بدل شدن به بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی هسته‌ای جهان است.
به گزارش ایسنا، پایگاه «اویل پلاس» در گزارشی به پیشتازی چین در حوزه انرژی هسته‌ای پرداخته و بیان می‌کند که آمریکا در دهه‌های آتی دیگر بیشترین ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای را در اختیار نخواهد داشت: «چین با اختلاف در صنعت ساخت رآکتور هسته‌ای پیشتاز است. این کشور به شکلی گسترده صنعت انرژی هسته‌ای خود را در راستای توسعه انرژی تجدیدپذیر گسترش داده تا ضمن ایجاد تنوع، به کشور پیشتاز جهان در چندین منبع انرژی پاک تبدیل شود. در مقابل به دلیل نگرانی مردم و مقامات از امنیت هسته‌ای و هزینه بالای پروژه‌های اتمی، توسعه نیروگاه‌های تازه در آمریکا در دهه‌های اخیر کم شده است. پس آیا چین به هدفش برای تبدیل شدن به قدرت هسته‌ای برتر جهان در دراز مدت دست خواهد یافت؟
به گفته سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، چین در حال حاضر ۵۵ رآکتور هسته‌ای فعال دارد. در ۲۰۲۱ انرژی هسته‌ای تنها ۵.۰۲ درصد از انرژی تولیدشده در چین را شامل می‌شد، آماری که انتظار می‌رود با افتتاح تاسیسات جدید در چین، به میزان چشمگیری افزایش یابد. در دوره سیزدهمین برنامه پنج‌ساله چین، پکن چندین پروژه انرژی تجدیدپذیر آغاز کرد و سهم انرژی‌های غیرفسیلی خود را به ۱۵.۹ درصد رساند. چهاردهمین سند پنج‌ساله چین این هدف را دارد که تا ۲۰۶۰ به وضعیتی برسد که در آن میزان انتشار گاز گلخانه‌ای در این کشور صفر باشد. این بدین معناست که چین باید هرچه سریعتر انواع گسترده‌ای از منابع انرژی پاک را توسعه دهد.
در ۲۰۰۷ دولت چین «برنامه توسعه میان‌مدت و بلندمدت انرژی هسته‌ای» را منتشر کرد. از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، ۱۶ واحد هسته‌ای وارد فاز عملیاتی شدند و ساخت ۱۳ واحد تازه آغاز شد. تا پایان ۲۰۲۱، میزان کلی انرژی هسته‌ای تولید شده در چین به ۵۳.۲ گیگاوات رسید. در سال‌های اخیر دولت چین بر بهبود امنیت هسته‌ای تمرکز کرده و این کار را از طریق مقررات سفت‌وسخت و استاندارد‌های ایمنی شدیدتر انجام می‌دهد. علاوه بر این، پکن یک کارزار توجه و آگاهی عمومی درباره ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای ایجاد کرده تا تضمین کند که مردمش از برنامه انرژی هسته‌ای آگاهی داشته و واکنش‌های لازم در مواقع اضطراری را می‌دانند. این کار با هدف افزایش آمادگی عمومی انجام می‌شود.
چین حالا ۲۱ رآکتور هسته‌ای در حال ساخت دارد که ظرفیت تولید ۲۱ گیگاوات برق را دارند. این ۲.۵ برابر بیشتر از ظرفیت هر کشور دیگری است. پس از چین، هند با هشت رآکتور در حال ساخت در جایگاه دوم و ترکیه با چهار رآکتور در حال ساخت در جایگاه سوم قرار دارند.
در مقابل، ایالات متحده در حال حاضر تنها یک رآکتور هسته‌ای در دست ساخت دارد که انتظار می‌رود یک گیگاوات برق تولید کند. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان از سلطه سابق آمریکا در این حوزه دارد. آمریکا در حال حاضر ۹۳ رآکتور هسته‌ای داشته و ظرفیت تولید برق هسته‌ای در این کشور ۹۵ گیگاوات است. این آمریکا را به اصلی‌ترین تولیدکننده برق از قدرت هسته‌ای تبدیل می‌کند. بعد از آمریکا، فرانسه با ۵۶ رآکتور هسته‌ای و ظرفیت تولید ۶۱ گیگاوات، در جایگاه دوم قرار دارد. از نظر رآکتور‌ها و ظرفیت تولید موجود، چین در جایگاه سوم قرار دارد.
با وجود تعداد زیاد رآکتور‌های هسته‌ای فعال در آمریکا، کمبود پروژه‌های جدید در دهه‌های گذشته این را نشان می‌دهد که سلطه واشنگتن در این حوزه در حال از بین رفتن است. کنت لونگو، رئیس و بنیان‌گذار سازمان «همکاری برای امنیت جهانی» باور دارد که این روند در اواسط دهه ۱۹۸۰ آغاز شده و از آن زمان به چین فرصت داده تا به عنوان «رهبر مصمم و تیزپای جهان در بلندپروازی‌های هسته‌ای» ظهور کند. چین ساخت نخستین رآکتور هسته‌ای خود را در ۱۹۸۵ آغاز کرد، یعنی زمانی که تب توسعه رآکتور‌های هسته‌ای در آمریکا فروکش کرد.
این همچنین نمایانگر یک جریان جهانی است. حدود ۷۰ درصد از ظرفیت هسته‌ای موجود در جهان متعلق به کشور‌های عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی است. با این وجود، حدود ۷۵ درصد از رآکتور‌های هسته‌ای که در حال حاضر در دست ساخت هستند، در دیگر کشور‌های ساخته می‌شوند که عضو این سازمان نیستند و نیمی از آن‌ها هم در چین تولید می‌شوند. چین برای توسعه انرژی هسته‌ای خود چندین دلیل دارد؛ از جمله رشد سریع جمعیت، رقابت با دیگر رهبران جهانی و تنوع بخشیدن به سبد تامین انرژی با افزایش سهم منابع انرژی پاک. در عین حال، آمریکا به شکلی فزاینده به رآکتور‌های هسته‌ای موجود خود وابسته است و همچنین نفت، گاز و انرژی‌های تجدیدپذیری مانند باد و خورشید.
چین موفق شده تا به لطف عزم دولت این کشور، از دیگر کشور‌ها در این حوزه پیشی بگیرد. پکن همواره حامی انرژی هسته‌ای بوده و چندین دهه برنامه‌ریزی دقیق باعث شده تا این کشور در ۱۵ سال آینده ظرفیت تولید ۱۵۰ گیگاوات برق را داشته باشد. دولت این کشور با خرید رآکتور از فرانسه، آمریکا و روسیه شروع کرد و بودجه‌اش را از اقتصاد شکوفای خود تامین کرد. اما چین رفته‌رفته شروع به ساخت رآکتور‌های هسته‌ای در خاک خود کرد و دانش آن را از فرانسه کسب کرد. پکن حالا می‌تواند به لطف بودجه دولتی، زنجیره تامین تحت حمایت دولت و همچنین تعهد دولت به توسعه انرژی هسته‌ای، چندین واحد هسته‌ای را با قیمت کمتر تولید کند.»
