روزی روزگاری پاتوق ناصرالدین شاه/ سفر یک روزه به یک روستای خنک و قشنگ در نزدیکی تهران

مهم‌ترین اثر تاریخی روستای افجه، قصر ناصری است؛ قصری که گفته می‌شود توسط اعتمادالدوله، صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار در شمال روستای افجه ساخته شد. تاریخدانان می‌گویند که ناصرالدین شاه هر سال برای مراسم خاصی در روز مشخصی راهی این قصر در روستای افجه می‌شده است. البته امروز چیز زیادی از این بنای دوره قاجار به جا نمانده و آنچه از آن با عنوان قصر ناصری روستای افجه نام می‌بریم، درواقع پی قصر، دیواری به ارتفاع ۵متر و طول یک متر و انبوهی از آجر‌های قرمزرنگ است.

روستای افجه یکی از روستا‌های دهستان لواسان کوچک، بخش لواسانات، شهرستان شمیرانات استان تهران است. این روستا در ۵ کیلومتری لواسان است.

«افجه جای بسیار باصفا و خوبی است. باغات زیاد و آبشار‌های بسیار دارد؛ درواقع پایتخت لواسان کوچک است. به قدر لزوم دکاکین هم دارد. جوراب‌بافی در آنجا کسب معتبری است. ازجمله عمارات خوب افجه، قصر رفیع و بنای منیع مرحوم میرزا آقاخان صدراعظم نوری است، اگر چه محتاج مرمت است.»

این‌هایی که خواندید توصیف محمدجعفر محجوب، نویسنده کتاب «طرائق الحقایق» که در سال۱۳۱۵ هجری قمری از روستای افجه دیدن کرده بود. بیش از ۱۲۰ سال از توصیف آن زمان می‌گذرد، اما برای ما، که در پایتخت میان گرما و آلودگی و ترافیک و بی‌برقی و هزار مشکل کلان‌شهر تهران گیر کرده‌ایم، افجه باید هنوز هم دیدنی و حال خوب کن باشد.

روستای افجه یکی از روستا‌های دهستان لواسان کوچک، بخش لواسانات، شهرستان شمیرانات استان تهران است. این روستا در ۵ کیلومتری لواسان است. درواقع اگر بخواهیم از شمال شرق تهران به افجه برویم، باید حدود ۳۰ کیلومتر از پایتخت فاصله بگیریم.

جالب است بدانید که تلفظ دقیق افجه، اوجه بوده؛ کلمه‌ای مرکب از دو کلمه «او» به‌معنای آب و «جه» به‌معنای جا. این کلمه که تشابه بسیار زیادی به زبان مازنی دارد، درواقع به‌معنای جای آب یا دارای آب فراوان بوده؛ یعنی در گذشته از آنجا که این روستا پر از رودها، چشمه‌ها و آبشار‌های پرآب بوده، به آن «اوجه» گفته می‌شد که بعد‌ها به مرور زمان با تغییر در نحوه تلفظ آن، افجه نامیده شد.

انتخاب این نام هم چندان بی‌ربط نبوده خصوصا که هنوز هم در این روستا دشت‌ها و آبشار‌های زیبایی وجود دارد.

دو آبشار زیبا

یکی از معروف‌ترین جا‌های دیدنی افجه، آبشار موآب است. این آبشار با ۱۸۰ متر ارتفاع یکی از مرتفع‌ترین آبشار‌های روستا و حتی ایران است. آبشار موآب از ارتفاعات قله ساکا سرچشمه می‌گیرد و راه خود را به دشت‌ها و دامنه‌ها باز می‌کند.

گرمای هوا، استفاده مردم روستا از آب چشمه‌ها و رودخانه‌ها و برخی عوامل دیگر، موجب کم‌آب شدن این آبشار در فصل تابستان می‌شود. با این حال باز هم زیبایی خود را از دست نداده و همچنان چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. اما در سایر فصل‌های سال همواره پرآب و خروشان، اقتدار خود را به رخ می‌کشد.

آبشار پسچویک یا پسکوهک یکی دیگر از چندین آبشار حیرت انگیز این روستای زیباست. البته اگر در این روستا و در جستجوی این آبشار باشید آن را به نام پسچویک سراغ بگیرید. زیرا ممکن است کمی سردرگم شوید، چراکه مردم محلی به آن آبشار افجه نیز می‌گویند؛ بنابراین بهتر است نام‌های مختلف آن را به خاطر بسپارید. آبشار پسچویک یا افجه حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد و در کنار یکی از معروف‌ترین جا‌های دیدنی روستای افجه به نام دشت هویج است. درختان افرای بلندی که این آبشار را احاطه کرده‌اند، زیبایی آن را چندین برابر جلوه داده و منظره‌ای فراموش نشدنی خلق می‌کنند.

دشت هویج

اگر اسم این روستا را تاکنون نشنیده بودید، اما به احتمال زیاد نام دشت هویج به گوشتان خورده است. این دشت یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی و معروف روستای افجه است که اگر چه دیگر کسی در آن هویج نمی‌کارد، اما یک دشت زیباست. گفته می‌شود دشت هویج در دوران صفویه، شکارگاه شاهان بوده. ضمن اینکه این دشت در مسیر شاهان قاجار ازجمله ناصرالدین شاه قرار داشته و راه مالرویی که امروزه به راه شاه‌عباسی معروف است، آن‌ها را از تهران به دشت لار یا دیگر مناطق ییلاقی مورد علاقه‌شان می‌رسانده.

اگرچه روزگاری این دشت محل کشت هویج بوده و به همین دلیل ما امروز به آن دشت هویج می‌گوییم، اما محلی‌ها این منطقه را «گرچال» می‌نامند. عده‌ای معتقدند که گرچال یا گیاه‌چال به‌معنای محلی است که در آن گیاه می‌روید و این نام اشاره به کاشت انواع سبزی و صیفی در این دشت دارد.